Siz şu an fark etmiyorsunuz ve muhtemelen bu haberi 2-3 hafta içinde öğreneceksiniz fakat müjde, vücudunuz hamilelik için ilk adımı attı!
Gebeliğin ilk iki haftası biyolojik olarak hamilelik sürecini başlatacak olayların gerçekleştiği dönemdir. 1 haftalık gebelik ile 2 haftalık gebelik bebeğin gelişim haftaları olarak hesaplansa da esasen yumurtanın döllendiği süreci kapsar. Peki yaklaşık 40 hafta sürecek olan bu serüvenin ilk iki haftasında sizi b bebeğinizi neler bekliyor?
1 Haftalık Gebelik
1-2 haftalık gebelik döneminde bebeğin gelişiminden bahsetmek mümkün olmaz. Bu haftalarda ancak onun meydana geliş serüvenini inceleyebiliriz.
Kanınızda dolaşan östrojen ve progesteron miktarındaki artış, rahminizi harekete geçirir. Rahmin harekete geçmesi, döllenecek yumurta için güçlü bir duvar oluşumuna zemin hazırlamış olur. Rahim oluşturduğu bu duvarla, bebeğin tutunmasına uygun bir ortam meydana getirir.
Aynı anda yumurtalıklardaki folikül olarak tanımlanan sıvı keselerin içerisinde yumurta (dişi üreme hücresi) olgunlaşmaya başlar. Olgunlaşan yumurta, folikülden ayrılır ve yumurta kanalına (follop tüpü) doğru ilerler.
Partnerin dişi üreme sistemine gönderdiği spermler, serviksten geçip rahme giriş yapar. Spermler, fallop tüpüne ulaşır ve nihayet yumurta ile karşılaşır. Bu yolculukta canlı kalan spermlerden sadece bir tanesi yumurta zarını delip içeri girmeyi başaracak! Şimdi sırada yumurtanın döllenme aşaması var.
1 – 2 Haftalık Hamilelikte Döllenme ile Birlikte Yaşanan Gelişmeler
Spermin yumurta zarını delmesinden sonraki 30 saat içerisinde sperm ile yumurtanın hücre çekirdekleri birleşir. Çekirdeklerin birleşmesi ile döllenme olayı gerçekleşmiş olur. Döllenme ile birlikte üreme hücrelerindeki çekirdeklerin yani kalıtsal bilgilerin bir araya gelmesi bebeğin özelliklerinin bir kısmını anneden bir kısmını babadan almasını sağlar.
Döllenmenin gerçekleştiği an bebeğin cinsiyeti bellidir. Eğer yumurtanın çekirdeğine ulaşan sperm Y kromozomu taşıyor ise bebek erkek, X kromozomunu taşıyor ise bebek kız olacak demektir. Bu bilgi başından beri belli olsa da siz bu bilgiyi muhtemelen 16. haftadan sonra öğreneceksiniz.
Döllenmiş olan yumurtaya artık zigot denir. Zigot, rahme doğru 3-4 gün boyunca ilerlerken aynı anda seri mitoz bölünmeler geçirerek hücre sayısını arttırır. Bölünmeler sonucu oluşan hücre yığını blastosist adını alır. Yani bu süreçte bebeğiniz bir hücre topundan ibaret diyebiliriz. Ancak ilerleyen süreçte blastosist, plasenta ve embriyoyu oluşturacak.
1-2 Haftada Bebek
Aslında henüz bu süreci 1-2 haftalık bebek olarak değerlendiremeyiz. Bu süreçte vücudunuz gebeliğe hazırlanan bir maceraya doğru yola koyulur. Hamilelikte 1. ve 2. haftanın asıl konusu, yumurtlama ve döllenme süreçleridir.
Yani bu süreçte bebeğiniz, yumurtanın yolculuğuna başlayan milyonlarca spermden fallop tüpüne ulaşan ve yumurta ile karşılaşan en sağlıklı ve en güçlü sperm diyebiliriz. Kendisi şu an için dölleniyor ve anne karnına yerleşmek için hazırlıklar yapıyor. Yani ilk iki hafta bebekte herhangi bir organ gelişiminden bahsetmek imkansızdır.
1-2 Haftalık Gebelikte Anne
Bu dönem itibariyle anne, yumurtanın en aktif olduğu dönemi yaşar. Döllenmeye çabalayan veya döllenen yumurta, annede bazı gelişmelere ve değişimlere neden olabilir. Döllenme tamamladıktan sonra embriyonun rahme tutunması için anne vücudunda
fark etmediği değişimler olur. Bu değişimlerin ilki endometrium adı verilen rahim zarının kalınlaşmaya başlamasıdır.
Dünyaya yeni gelecek olan bir bebeğe hazırlanan vücut, etkilerini tabii ki anneye gösterecektir. Bu dönemde oluşan etkilerin sebebi hormonal değerlerin farklılaşmasıdır. İşte 1-2 haftalık hamilelikte aktif, anneyi ve bebeği gebeliğe hazırlayan hormonlar ve etkileri:
-
Luteinizan Hormon (LH):
LH hormonu cinsel fonksiyonlarda ve üremede görev alır. Döllenmeye giden yolda bu hormon fazlasıyla aktif olur. Hormonun var olması hamilelik döneminin en önemli parçasıdır. Çünkü LH kadınlarda yumurtalıkları uyararak yumurtanın çatlamasını sağlar. Luteinizan hormonunun hamilelik başlangıcı adına ne kadar aktif olduğunu buradan anlayabilirsiniz. LH ayrıca östrojen ve progesteron hormonlarının salınımını da düzenler.
-
Folikül Stimülan Hormonu (FSH):
Kadınlarda ve erkeklerde ergenlikten itibaren salgılanan bu hormon, döllenme döneminde öne çıkar. Folikül stimülan hormonu, yumurtlamayı tetikleme özelliğinden dolayı en az LH kadar önemlidir.
-
Östrojen:
Östrojen hormonu, hamilelikte embriyonun rahme tutunması için rahmin uyarılmasını sağlar. Bu hormon hamilelik sürecinin en başında aktifleşmeye başlar ve hamilelik boyunca aktifliğini korur.
-
HCG Hormonu (Human Karyonik Gonadotropin):
Gebe olduğunuzu bu hormon sayesinde öğrenebilirsiniz. Kanda görülen bu hormon seviyesi hamilelik testinin en kesin cevabıdır. HCG yeni döllenmiş yumurtayı çevreleyen hücreler tarafından salgılanır. Gebeliğin rahme yerleşmesinden sonra yükselen hormon, ilk 3 ayda sık sık görülen o meşhur mide bulantılarının esas sebebidir.
-
Progesteron:
Yumurtlamadan hemen sonra seviyesi yükselen progesteronun temel görevi, döllenen yumurtanın yerleşmesi ve korunması için rahim duvarının inşasına yardımcı olmaktır. Yani diğer bir deyişle progesteron, rahim duvarını embriyonun gelişimi için incelikle hazırlar. Bunu yaparken ise östrojen hormonundan yardım alır.
1-2 Haftalık Gebelikte Hamilelik Belirtileri Görülür mü?
En bilinen erken hamilelik belirtisi geciken adet dönemidir. Fakat genellikle anneler adet gecikmesi yaşadığını 1 ve 2 haftalık hamilelik sürecinde anlamaz. Yani döllenmeden itibaren anne adet görmez fakat 1-2 haftalık gebelikte bu döngünün gecikme durumu fark edilemeyebilir.
Hamilelik belirtileri döllenmeden itibaren etkinleşir fakat en belirgin belirtiler 3 ve 4. haftalarda yaşanır. Fakat şunu unutmamak gerekir, hamilelik belirtilerini yaşama şekli her gebede aynı değildir. Yani semptomları döllenme itibarıyla, erkenden de yaşamak mümkün.
1-2 haftalık gebelikte hamilelik belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
-
Hafif Kanama ve Akıntı:
Regl kanamasından farklı olarak akıntı şeklinde gelen kanama görülebilir. Kanamanın nedeni, embriyonun rahme tutunma çabasıdır. Regl kanamasından farklı olarak düzenli olmayan aralıklarla gelir ve açık renklidir. Nadiren de olsa erken hamilelik döneminde bu kanama yoğun bir akıntı şeklinde de yaşanabilir.
-
Kasık Ağrıları:
Rahim kendini bebeğe hazırlarken kramplar ortaya çıkabilir.
-
Memelerde Hassasiyet:
Memelerde büyüme ilerleyen süreçlerde net şekilde görünecektir. Fakat aynı zamanda erken hamilelik belirtileri arasındadır. Memeler hassaslaşır ve dokunulduğunda hafif bir acı hissi verir.
-
Yorgunluk ve Hâlsizlik:
Gebelikle beraber miktarı artan progesteron hormonu, kişinin kendini yorgun hissetmesine neden olabilir. Yorgunluk ve hâlsizlik ilk hamilelik belirtileri arasında olabilir. Çabuk yorulmak ve uykulara doymamak bu dönemde çok normal. Çünkü vücudunuz şu an bebeğinizle çok meşgul.
-
Sabah Bulantıları ve Kusma:
Beta HCG ve östrojen hormonlarına bağlı olarak gebeliğin başlangıç döneminde sabah bulantıları ve kusma görülebilir. Gebeliğin ilk 3 ayı boyunca yaşanması muhtemel bu durum, 2. haftada kendini gösterebilir.
Yumurtlama Dönemi ile İlgili Bilmeniz Gerekenler
Yumurtlama dönemi, üreme yeteneği kazanan kadınlarda her ay tekrarlanan ve adet döngüsü içinde gerçekleşen bir durumdur. Yumurtlama, genellikle bir sonraki regl tarihinin başlamasından 12 ila 16 gün önce gerçekleşir.
Adet döngüsü içinde yaşanan yumurtlama; ergenlik döneminden menopoza kadar her kadında bulunan yumurtanın içinde bulunduğu folikülün, fallop tüplerine bırakılması ile oluşan durumdur. Cinsel ilişki sonrası fallop tüplerinde bulunan yumurta, erkeğin üreme hücresi olan sperm ile karşılaştığında döllenme başlar ve döllenme ile birlikte hormonlar da kadını gebeliğe hazırlar.
Döllenmenin meydana gelmemesi halinde, bir sonraki adet döngüsü içinde yumurta tekrar gebeliğe hazırlanır.
Olayın en başından beri asıl olay sperm ile yumurta hücresini bir araya getirmek için yumurtlama dönemini denk getirmektir. Öyleyse gebe kalmak istiyorsanız önce yumurtlama dönemi hakkında bazı önemli detaylara hakim olmakta fayda var.
- Yumurtlamaya yaklaştıkça vücut östrojen adı verilen hormonu artan miktarlarda üretmeye başlar. Bu hormon miktarındaki artış rahim astarının kalınlaşmasına neden olur. Böylece vücut bu dönemde sperm dostu bir ortam yaratmış olur.
- Yüksek östrojen seviyeleri, luteinize hormonu (LH) adı verilen başka bir hormonda ani bir artışı tetikler. ‘LH’ dalgalanması olgun yumurtanın yumurtalıktan salınmasına neden olur.
- Yumurtlama normalde LH dalgalanmasından 24 ile 36 saat sonra gerçekleşir, bu nedenle LH dalgalanması, doğurganlığın zirvesini gösterecektir.
- Ortalama adet döngünüz 28 gün ise, son regl tarihinden sonraki 14. gün yumurtlamanız beklenir.
- Yumurtlamadan önceki 72 saat ile yumurtladıktan sonraki 24 saat arası, cinsel ilişkiye girmek için en uygun zaman aralığıdır.
- Yumurta, yumurtlamadan sonraki 24 saat içerisinde döllenmelidir. Döllenmenin gerçekleşmesi durumunda adet tarihinin başlangıcı, gebeliğin başlangıcı kabul edilir. Yani döllenme reglden 2 hafta sonra gerçekleşecek olsa bile siz o tarihte 1 haftalık gebelik sürecine girmiş kabul edilirsiniz.
- Döllenmenin bu süre içerisinde gerçekleşmemesi durumunda, gebeliğe hazırlanmak için kalınlaşan rahim astarı dökülür. Böylece adet kanaması başlar, yumurta kaybolur ve kanamayla birlikte vücut dışına atılır. Ancak umutsuzluğa kapılmaya gerek yoktur, çünkü adetin başladığı günün ardından takip eden 14. gün yeni bir yumurtlama dönemi olacaktır.
Sağlıklı Bir Gebelik için Döllenme Döneminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hamile olmak isteyen kadınlar, adet döngüsü ve yumurtlama dönemini iyi takip etmeli. Aynı zamanda çiftlerin, yoğunluğu yumurtlama dönemi olacak şekilde, düzenli bir cinsel ilişki programı olmalıdır.
Tabii bunun dışında aldığınız önlemler ve gerçekleştirdiğiniz eylemlerle döllenmeyi kolaylaştırabilir, hamileliğinizin ilk günlerinden başlayarak rahat bir gebelik dönemi geçirebilirsiniz. İşte sağlıklı bir gebelik süreci yaşamak için hamilelik öncesinde dikkat etmeniz gerekenler:
Folik Asit Takviyesi Alın:
Uzmanlar tarafından, hamile kalmayı amaçlayan tüm kadınların günlük folik asit takviyesi alması önerilir. Folik asit, hamileliğin ilk haftalarında yaşanması muhtemel olan nöral tüp defekti riskini azaltır. Nöral tüp defekti, fetüsün omurilik ve beyin yapısının normal şekilde oluşmaması durumudur. Ayrıca folik asit, üreme dengesinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesini de sağlayacaktır.
Eğer hamile kalmayı düşünüyorsanız, bir uzman doktora danışıp folik asit takviyesi alabilirsiniz. Alınacak dozu doktorunuz belirleyecektir. Beklenmedik bir şekilde hamilelik sürecinin başlaması hâlinde, folik asit takviyesi almıyor olmanız muhtemeldir. Ancak endişelenmeyin, hamileliğin ilk 12 haftasında bu takviyeyi alarak eksikliği telafi edebilirsiniz.
Sigarayı ve Alkolü Bırakın:
Eğer sigara kullanıyorsanız, hamileliği düşündüğünüz andan itibaren bu zararlı alışkanlıktan vazgeçmelisiniz. Çünkü sigara, bebeğe ve size zarar verir. Sigara; erken doğum, düşük doğum ağırlığı, bebekte solunum ve düşük problemlerine neden olur.
Siz içmeseniz de çevrenizde sigara içilmesi sizi pasif içici yapar. Bu nedenle eşinizden, arkadaşlarınızdan ve ailenizden yakınınızda sigara içmemesini istemelisiniz.
Sigarayı bırakma kuralı baba adayları için de geçerlidir. Çünkü bu zararlı alışkanlık erkekte sperm sayısını ve kalitesini ciddi miktarlarda düşürür. Yumurta ile karşılaşan spermin tutunma ihtimalinin düşmesiyle birlikte hamilelik ihtimali de zayıflamış olur.
Bebek yapmayı düşünen ebeveynler, sigarayı bırakma kuralını alkol ve benzeri zararlı alışkanlıklar için de uygulamalı. Bağımlılık yapan maddeler annede doğurganlığa, babada testosteron hormonu üretimine ve sperm kalitesine zarar verir. Eğer hamileyseniz ve bu zararlı alışkanlıklara devam ediyorsanız kullandığınız maddelerin bebeğinize de zararlı etkilerde bulunacağını bilmelisiniz.
Kilo Kontrolü Yapın:
Normalden fazla kilolu olma ya da aşırı zayıf olmak yumurtalık fonksiyonlarına ve yumurtlamaya zarar verir. Kilo problemleri aynı zamanda doğurganlık tedavisini de zorlaştırır. Bu nedenle sağlıklı bir kiloda kalmaya özen göstermeli, sağlıklı diyetler ve düzenli egzersizler ile süreci kontrol altına almalısınız.
İlaç Kullanımı Konusunda Hassas Olun:
Bazı ilaçlar yumurtlama ve döllenme yetisini zayıflatabilir. Bu nedenle kullandığınız ya da kullanacağınız ilaçları iyi araştırın. Doktorunuza danışmadan herhangi bir ilaç kullanmayın.
Sağlıklı Beslenin:
Sağlıksız beslenme, besin yetersizliklerine yol açar. Yeterli besin içeriğinin alınmaması da doğurganlık olasılığını azaltır. Özellikle vücudun vitamin ve mineral dengesini mutlaka korumalısınız. Uzmanlara göre B vitamini, magnezyum ve çinko doğurganlığı arttırır. Bu nedenle hamile kalmayı kolaylaştıracak besinler ile gebe kalma olasılığını arttırabilirsiniz.
Doğurganlığı arttıran besinler arasında; güçlü magnezyum kaynaklarından olan ceviz, fındık, yeşil yapraklı sebzeler başı çeker. Kırmızı et, kümes hayvanları, kabuklu deniz ürünleri ve süt ürünleri, ihtiyacınız olan çinko değerine ulaşmanıza yardımcı olur. B vitamini açısından yarar sağlayacak olan sarımsak, folik asit kaynağı olan mercimek ile güçlü protein kahramanı yumurta, döllenme ve hamilelik döneminin baş kahramanlarından olmalıdır.
Stres Seviyesini Azaltmaya Çalışın:
Tipik günlük stres, hamile kalmaya engel olmayabilir fakat yüksek stres seviyeleri ve gebe kalmaya çalışma baskısı doğurganlığı olumsuz yönde etkileyebilir. Düzenli ve sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, yeterince uyumak, kendinizi iyi hissederek stresle savaşmanıza yardımcı olabilir.
Gebelik Haftası Nasıl Hesaplanır?
Gebelik hesaplama, her zaman kafaların karıştığı bir olay olarak bilinir. Çünkü anne adayı esasen döllenmeden 2 hafta sonra hamile kalır. Hamileliğin 1. haftası ve hamileliğin 2. haftası gebeliğe hazırlanma sürecidir. Yani gebeliğin resmi başlangıcı 2. haftanın bitişi olarak kabul edilir diyebiliriz.
Uzmanlara göre gebeliğin ilk haftası, son adet döneminin başlangıcıdır. Çünkü gebelik hesaplama sırasında, son adet kanaması başlangıcı dikkate alınır. Bu nedenle hamilelik dönemi 38 hafta olarak bilinse de uzmanlar hamilelik süresini 40 hafta üzerinden hesaplar.
Hamilelik haftası hesaplama hakkında detaylı bilgiye ulaştıktan sonra veya uzman bir doktorla sürecin neresinde olduğunuzu belirleyebilirsiniz.
Ailenizin yeni minik bireyinin aranıza katılmaya doğru attığı ilk adım olan 1 haftalık gebelik ile 2 haftalık gebelik dönemleri, döllenmenin ön planda olduğu zamanlardır. Sağlıklı bir gebelik için döllenmeden itibaren 40 haftalık süreci ayrıntıları ile hafta hafta takip etmelisiniz.
Dilerseniz Hafta Hafta Gebelik videolarımızdan 1 ve 4. hafta arasını izleyebilirsiniz.