Dokunma, tat alma, koklama, işitme ve görme çevremizi tanımamıza yardımcı olan duyularımızdır. Doğacağı günü heyecanla beklediğiniz yavrunuzun duyuları ve duyu organlarının gelişimi daha anne karnındayken başlar.
Bu nedenle yavrunuzla iletişim kurmak için onu kucağınıza almayı beklemeyin. Ona şarkı söylemek, konuşmak, eliniz ile karnınızı okşamak aranızdaki sevgi bağını daha doğmadan artıracaktır.
Bu uyarılar yavrunuzun sizi hissetmesini sağlar. Sizler yavrularınıza sevginizi verdikçe onlar sizi daha çok hissedecektir.
Bebeklerde duyu gelişimi gebeliğin ilk haftasından itibaren başlar ve hızla ilerler. Dilerseniz belli bir sıraya göre ilerleyen gelişim aşamalarını detaylı bir şekilde inceleyelim.
Anne Karnındaki Bebeklerde 5 Duyunun Gelişimi
Dokunma Duyusu
En büyük organımız vücudumuzu tamamen saran deridir. Deri yüzeyinde yer alan özel almaçlar sayesinde herhangi bir yerimizdeki basınç, sertlik-yumuşaklık sıcaklık ve benzeri uyarıları algılamamızı sağlayan duyumuzdur.
Bebeklerde ilk olarak dokunma duyusu gelişir. Dokunma duyusu gelişen minikler ilerleyen zamanlarda vücudunun her yeri ile sizi hissedebilir.
Dokunma ve hissetme hissi 8. haftada başlar. Bazı uzmanlar 3. haftada bile bu hissiyata sahip olduklarını vurgular.
Fetüsün anne karnında hiçbir şey hissetmediğini düşünüyorsanız bu konuda yanılıyorsunuz.
İlk haftalardan itibaren çevresini tanımaya başlayan miniklerde dokunma duyusu aşağıdaki sıra ile gelişim gösterir.
- Hafta gibi bir sürede bebeğinizin yüzündeki duyu reseptörleri çalışmaya başlar. Miniğinizin yanakları ve ağız çevresinde daha yoğun, dolayısıyla daha hassas olan reseptörler, yüzüne dokunulduğunda bunu algılayabilecek hale gelmiştir.
- Haftada bebeğiniz artık elleri ile etrafı hissedebilir. Avuç içlerindeki duyu reseptörleri ve sinir hücrelerinin gelişimi ile birlikte ellerde algılama yetisi başlar.
- Haftaya gelen yavrunuz artık ayakları ile sizi hissedebilir. Bebeğinizin zaman zaman tekme atması sizi hissetmesi ile ilgilidir. İçerisinde bulunduğu ortamı ayağı ile tekmeleyerek hisseder.
- Haftada artık karın ve kalça bölgesine gelen çevresel uyaranları hisseder (basınç, sertlik-yumuşaklık vs.). Bu durum, bebekte duyu gelişimi süreci tamamlanana kadar devam eder.
- Haftalık gebeliğinizde yavrunuz artık bütün bedeni ile sizi ve etrafını algılar hale gelmiştir. Kafasının üst kısmı hariç vücudunun her noktasında sizi hisseder. Bu nedenle bebeğinizle sık sık iletişim halinde olmak karnınıza dokunmak, hafifçe tıklatmak onun sizi hissetmesine ve güven duygusunun daha şimdiden gelişmesine katkı sağlar.
Koklama Duyusu
Bebeklerde duyu gelişimi ile ilgi bir diğer merak konusu da koku alma. “Anne karnının içinde hava olmadığı halde bebekler nasıl koku alabilir?” sorusu ister istemez akla geliyor.
Mesela uzmanlar günümüze kadar anne karnındaki bebeğin koku alamayacağını, hava olmayan yerde koku alınamayacağını açıklamıştı.
Oysa günümüz teknolojisi ile birlikte ise kokunun alınabileceği fakat koku alma sisteminin karışık olduğu için net bir açıklamaya kavuşamadığı öne sürülmüştür.
- 11-15. haftalar arasında koku duyusu gelişmeye başlar. Fakat burun içerisindeki deri dokusu yaklaşık 28. haftaya kadar burnu dış etkilerden korumak amacıyla kapalı olduğu için henüz koku algılanamaz. Çünkü henüz amniyon sıvısı burun içerisine giremiyor.
- Haftada burnun içini tıkayan yapılmar yok olmaya başlar. Amniyon sıvısı sayesinde kokusu ve tadı alınacak tanecikler bebeğin ağız, geniz ve ciğerlerinde dolaşır. Bu taneciklerin kokusu, burnun sarı bölge adı verilen kısmındaki koku almaçları ile artık nihayet hissedilir.
- Bebekler hamileliğin son 3 ayında tamamen koku almaya hazırdır. Yediğiniz ya da içtiğiniz besinlerin kokularını algılayabilirler. Kısacası anne karnındaki bebeklerin koku duyuları aktiftir sonucuna varabiliriz.
İşitme Duyusu
Siz bebeveynlerin miniğinizle sık sık konuşması, ona şarkılar söyleyip dinletmesi bebeğinizin sakin bir doğum öncesi dönem geçirmesine yardımcı olur.
Bebeğin çok katmanlı bir yerde olduğunu ve dışarıyı zor duyduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Onlar sizi duyar ve sesinize tepki verebilirler.
- Haftada bebeğinizin kulak organını oluşmaya başlar. Yavaş yavaş gelişim gösteren kulak, oluşturmaya başladığı kulak kepçesi, kulak kemikleri ve sinirler ile işitmek için gerekli alt yapıyı şimdiden hazırlar.
- Gebeliğin 24. haftasında yavrunuzun kulak gelişimi tamamlanmış olur.
- Hafta ve sonrasında sizin sesinizle birlikte dışarıdan gelen sesleri duyabilir. Kulakta bulunan koruyucu tabaka nedeniyle, sesleri boğuk duysalar bile ayırt etmede oldukça iyidirler.
- Dışarıdan gelen ses titreşimleri kulak kepçesinden içeri girer. Kulak kemikleri aracılığı ile salyangoza kadar iletilir ve böylece salyangozdaki işitme sinirleri uyarılır. Uyarılar sinirlerle beyne taşınır ve beynin ilgili bölümü sesi ayırt etmesini sağlar.
- Bebek annesinin vücudunda gezinen kanı, kalp atışını, bağırsak hareketlerini ve konuşmalarını Onu sakinleştirecek, ona huzur verecek en iyi ses sizin sesinizdir. Bu sebeple yavrunuza bol bol sohbet edebilir ve güzel sesinizle şarkılar söyleyebilirsiniz.
Tatma Duyusu
Bebeğinizin içinde bulunduğu amniyon sıvısı, kokuyu olduğu gibi tatları iletmede de büyük rol oynar. Bebek tadını aldığı besinlerle şimdiden dondurmayı seviyor, patlıcanı sevmiyor olabilir.
- 12-15. haftalar arasında bebeğinizin dilindeki tat tomurcukları çalışmaya başlar. Bu haftalardan sonra yediği her besini ayırt edebilecek almaç yoğunluğuna sahip olacaktır.
- Uzmanlarca yapılan araştırmalar annenin tatlı yemesi ile birlikte bebekte yutkunma refleksinde hızlanma, acı yediği zaman azalma olduğunu göstermiştir. Bu gözlem bebeklerin tatları ayırt ettiğine kanıt olarak gösterilebilir.
Görme Duyusu
Bebeklerde duyu gelişimi sıralamasında en son sırada görme duyusu yer alır. Bunun nedeni bebeğin bulunduğu alanın karanlık olmasıdır. Ayırt edecek şekil, ışık ve çok fazla hareket olmadığı için görme yetileri geç gelişir.
- haftalık bebeklerde göz kapakları hala kapalıdır. Gözün içinde bulunan retina gözler kapalıyken gelişimini tamamlayacaktır.
- 26-27 haftalarda gözlerini açabilir. Böylece göz refleksleri çalışır, gözlerini kırpmaya başlar. Retinada herhangi bir görme algısı yoktur.
- haftalarda görme tam olarak gerçekleşmese de bebeklerin ışığa tepki verdiği gözlemlenmiştir. Gözleri kapalı olmasına rağmen karnınıza yaklaştıracağınız ışığı, hafif de olsa algılayabilirler.
Algı dünyamız, ilk olarak dokunma ile başlar. Dokunma duyumuzun ardından görme duyusu harekete geçer. Görme işlevi doğduktan sonra da gelişmeye devam eder. Muhtemelen doğuma günler sayıyorsunuz, heyecandan uyuyamadığınız zamanlar oluyor.
Yavrunuzun ilk kalp atışlarını nasıl bir heyecanla duyduysanız, onlar da sizin kalp atışınızı, sesinizi aynı heyecanla duyuyor.
Sizi algılayıp duyabilen bebeğiniz de tıpkı sizin gibi kavuşmak için sabırsızlanıyor olabilir.
Çünkü karnınıza dokunuşunuz, ses tonunuz gibi minik iletişimleri sinyallerini kolayca hissedebilir hale gelmiştir. Bu nedenle sık sık karnınızı okşayın, onunla konuşun ve sağlıklı beslenin.
Yavrunuzun attığı ilk tekme ve devamında gelecek hareketlenmeler, duyularının geliştiğine işaret eder.
Sizin karnınıza dokunarak kurduğunuz iletişimi ve ses tonunuzu rahatça hissedebilir hale gelir. Bu hareketlere karşı miniğiniz heyecanlanıp size tekme ile karşılık verebilir.
Gelişim dönemleri boyunca rutin kontrollerinizi ihmal etmeyin, sık sık doktor kontrollerine gidin. Bebeklerde duyu gelişimi dışarıdan gelen uyarıları algılayarak çevresi ile iletişim kurabilmesini sağladığından dolayı günlük yaşam için oldukça önemlidir.
Kısacası bebeğin işitmesi, görmesi, dokunması, tatması, koklaması günlük yaşam için en önemli faktörlerdir. Stresli bir hamilelik, yavrunuzun gelişmekte olan duyularında sorunlara neden olabilir.
Örneğin; strese bağlı olarak, anne bedeninin verdiği tepkiler bebeğin gelişimini olumsuz etkileyerek ileriki yaşlarda hiperaktivite gibi sorunlara yol açabilmektedir. Ne kadar huzurlu ve rahat bir hamilelik süreci geçirirseniz, sizi hisseden bebeğiniz de o kadar sağlıklı ve mutlu olur.
”Bebeğin Anne Karnındaki Hareketleri” ile ilgili yazılarımızı incelemek için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Bebeğin Anne Karnındaki Hareketleri: https://www.bebek.com/bebegin-anne-karnindaki-hareketleri/
Aklınıza takılanları yorum olarak iletebilirsiniz.
