Bebekler için yeni doğan refleksleri, hayata uyum sağlama açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu refleksler, zaman içinde gelişen istem dışı motor becerileridir. Bebekler, doğumdan sonra, yeni tanıştıkları dünyaya adapte olmaya, istem dışı hareketlerle başlar ve bu aynı zamanda kendini de koruma durumudur. Tabi bu reflekslerden bazıları, çocuklar büyümeye başladığından özelliğini yitirmektedir. Bunlardan biri de babinskidir. Peki bebeklerde babinski refleksi nedir? Gelin bu istem dışı hareketi bütün ayrıntılarıyla ele alalım.
Babinski Refleksi Nedir?
Bebeğinizin ayak tabanına, hafif bir şekilde vurduğunuzda, ayak baş parmağının yukarı doğru uzadığını ve diğer parmaklarının da dışarı doğru çıktığını göreceksiniz. Bu olay bebeklerde babinski ya da plantar refleksi olarak adlandırılır. Nörolog Joseph Babinski’nin, ilk olarak 1896’da refleksi tanımlamasıyla ortaya çıkan bu işaret hem yeni doğan hem de bebek muayene ve kontrollerinin ortak bir parçası olarak görülmektedir.
Bu istem dışı hareket, bebeklerde yaklaşık olarak 2 yaşına kadar devam eden reflekslerdir. Doktorlar, bebeğin, beyin ve sinir sistemi fonksiyonlarının verdiği nörolojik cevapları bilebilmek için, ayak altını kalem tarzı bir çizimle uyarırlar ve oluşabilecek ayak hareketlerini gözlemler ve kontrol ederler. Oluşan bu refleksle, ayak baş parmağı, dışa doğru kıvrılır ve diğer ayak parmakları birbirinden ayrılarak şekil alır.
Babinski Refleksi Bebeklerde Ne Zaman Görülür ve Ne Zaman Kaybolur?
Bu istem dışı hareket, 2 yaşından küçük bebeklerde görülür. Ayak topuğundan parmaklara doğru hafifçe dokunulduğunda, başparmak havaya doğru kalkar ve diğer parmaklar da birbirinden ayrılır. Tam olarak bir yelpaze görünümünü alabilir. Bu refleks, bebeğin ilk adımlarını atış zamanı için oldukça önemli bir harekettir ve ayrıca alt kalça uzuvları ile omurga arasındaki uyumun göstergesidir.
Babinski, çoğu zaman, bebekler 12 aylığa gelene kadar devam etmektedir. 1 yaşından sonra ise nadir olarak da yine bazı çocuklarda rastlanabilmektedir. 2 yaşına kadar ise, bu refleksin görülebiliyor olması doğaldır. Ancak önemli olan ise bu yaştan sonra tamamıyla kaybolması ve görülmemesidir.
Babinski Refleksi Neden ve Nasıl Test Edilir?
Plantarın, bebeklerde hiç gözlemlenememesi, merkezi sinir sistemi veya omurilikte bir rahatsızlık olabileceği şüphesini taşıyabilir. 2 yaşını aşmış bebeklerde ise babinskinin devam ediyor olması, nörolojik problemlere yol açabileceğinden, konusunda uzman bir doktora danışılmasında fayda görülmektedir.
Bu refleksin test edilebilmesi için, doktor, bebeğin ayak tabanından parmaklara doğru, bir cisim ile hafifçe çizerler. Bu test evde de kolaylıkla yapılabilmektedir. Bunun için, bebeğin ayak tabanına bastırın ve onun, ayak parmaklarını oynatıp oynatmadığına dikkat edin.
Babinski Refleksinde Anormal Durumlar
Planatara sahip 2 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler, merkezi sinir sistemlerinde bir rahatsızlığa sahip olabilir. Kalıcı bir plantar refleksinin gösterdiği olası anormal bozukluklardan bazıları şunlardır:
- Beyin tümörü ya da beyin hasarı
- Menenjit
- Lou Gehrig hastalığı
- Çoklu skleroz
- Omurilik yaralanması
- Omurilik tümörü
- Felç
Babinski Refleksiyle Beraber Test Edilebilen Diğer Refleksler
Arama Refleksi
Beslenme ile ilgili istem dışı harekettir. Bebeğin yanağına ya da ağız köşesine dokunulduğunda, bebek, başını, onu uyarana doğru hareket ettirecektir. Bu refleks meme ya da biberonu kavramasında yardımcıdır. Bu refleks, bebekler için hayati önem taşır. Arama, 7 aydan uzun sürmesi, bebekte bir sağlık sorunu olduğuna dair bir işaret olabilir. Bu nedenle, bir doktora danışmak yararlı olacaktır. Bu hareketin çocuklarda hiç görülmemesi de ciddi derecede tehlikeli olabilmektedir.
Moro Refleksi
Bu harekete genellikle ürkme ya da sıçrama da denilebilir. Herhangi bir yerde, aniden duyulan yüksek ses, bebeğin ürkmesine sebep olarak, kollarını ve bacaklarını havaya kaldırarak ağlayabilir. Yüksek ses ile beraber, ani hareket ya da düşme hissine de verdiği tepkiler moroya verilebilecek örneklerdir. Bu reflekste anne karnında başlar. Bebeğin kendini koruma ve keşfetme içgüdüsü, moro refleksinin önemli adımlarıdır. Ancak bu ani seslere tepki verilmemesi, işitme sorunlarının olabileceğinin göstergesi olabilir.
Adım Refleksi
Bebeğin yerde sağlam olarak dik bir şekilde tutulmasıyla beraber, o anda bebeğin, birkaç adım atması, adım refleksi anlamına gelmektedir. Bu istem dışı hareket, çocuğun, erken veya geç yürüyeceğine dair somut bir fikir vermez.
Eskrim Refleksi
Tonik boyun refleks olarak da adlandırılır. Bebeğin başını herhangi bir tarafa çevirmesiyle, çevrilen yöndeki kol uzar ve diğer kol ise dirsekten yukarı bükülür. Tonik boyun refleksi, görülmeyen bebeklerde, omurilik hasarı olabilmektedir. Bu yüzden erken teşhis ve tedavi burada oldukça önem taşır.
Emme Refleksi
Bebeğin beslenmesine yardımcı olan bir istem dışı harekettir. Bebeğin ağzına götürülen, meme, biberon, emzik ya da parmak emme refleksi doğurur. Bebek, bu reflekse, daha anne karnındayken sahip olur. Emme refleksi, sadece beslenmeye yardımcı olmakla kalmaz, bunun yanında, anneyle bebek arasındaki bağın güçlenmesini sağlar ve bebeğin kendini rahat hissetmesine de yardımcı olur. Bebeklerde bu refleksin uzun süre görülmesi ya da hiç görülmemesi, birtakım nörolojik rahatsızlıklara davetiye çıkarabilir. Tabi burada önemli olan şey erken teşhistir.
Kavrama (Tutma) Refleksi: Bebeğin avucuna dokunulduğunda, parmakları kıvrılıp elinizi ya da herhangi bir nesneyi kavrayabilir. Bu refleks, bebeklerde, içgüdüsel olarak ortaya çıkar ve sonrasında kontrollü davranışlar ve eylemler olarak devam eder. Kavramanın azalmasıyla beraber, daha da gelişmiş beceriler kendini gösterir.
Refleksler Ne Zaman Kaybolur?
Arama 3-4. ayda
Emme 2-4. ayda
Moro 4-6. ayda
Eskrim 5-7. ayda
Kavrama 5-6. ayda
Adım 2. ayda
Babinski 12. ayda
Bebeklerde babinski refleksi ya da diğer refleksler, onların sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişimleriyle ilgili birçok bilgi verir ve ebeveynleri yönlendirir. Bu bilgilere dayanarak, yenidoğanınızın istem dışı hareketlerini, gözlemleyebilirsiniz. Bazen bebekler yorgun ya da acıkmış oldukları zamanlarda, hareketlere karşı tepki veremeyebilirler. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, sakin ve sabırlı kalınmalıdır. Daha farklı metotlarla, bebeğin refleksleri test edilmelidir. Eğer hareketlerinize karşılık, bebeğiniz hiçbir şekilde tepki vermiyor ise, mutlaka bu konuda uzman bir doktora danışılmalıdır.
