Bulaşıcı hastalıklar, bebek ve küçük çocukları daha fazla tehdit altına alan rahatsızlıklardır. Çocukların gelişimini tam olarak tamamlamamış zayıf bağışıklık sistemleri ve önlem alarak kendilerini hastalıklara karşı koruyamamaları, onları birinci dereceden risk grubuna sokar.
Bu bulaşıcı hastalıkların başında da bebeklerde boğmaca gelmektedir. Erken teşhis edilmediğinde tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Bu nedenle anne ve babaların boğmaca hakkında bilgi sahibi olmaları çok önemlidir.
Peki boğmaca neden olur? Hangi belirtilerle ortaya çıkar? Tedavisi nasıl yapılır? Tüm merak ettikleriniz bu yazımızda!
Boğmaca Nedir?
Boğmaca, Bordetella Pertussis isimli mikrobik bir bakteriden kaynaklanan tehlikeli ve bulaşıcı bir üst solunum yolu hastalığıdır. Genellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde, yaşlılarda, yenidoğanlarda ve küçük çocuklarda daha sık görülür. İlerlediğinde tüm organlara yayılarak hasar oluşturabilir.
Üç evreden meydana gelir:
- Evre; Kataral Evre: Hafif bulguların ortaya çıktığı ilk 1-2 haftalık süreç kataral evredir. Bu evrede hastalık sıradan bir üst solunum yolu hastalığı ile birçok benzer özellik gösterir.
- Evre; Paroksizmal Evre: Enfeksiyonun tanısını koymaya yardımcı olabilecek daha spesifik bulguların oluştuğu evredir. Öksürük nöbetleri bu evrede görülmeye başlar. Yaklaşık olarak 3-4 hafta kadar sürer.
- Evre; İyileşme Evresi: Ağır bulguların hafiflemeye başladığı iyileşme evresidir. Enfeksiyonun tamamen iyileşmesi ortalama 1-3 hafta kadar sürebilir.
Bebeklerde Boğmaca Nedenleri
Bulaşıcı ve mikrobik olması, ailelerin “Bebeklerde boğmaca neden olur?” sorusunun cevabını merak etmesine neden olur. Ancak bebeklerde boğmaca nedenleri genellikle hasta veya taşıyıcı kişiden bulaşma yolu ile gerçekleşir.
Kişisel bakım ve temizlik, soğuktan koruma gibi faktörler boğmacanın önüne geçmekte yardımcı olsa da asıl neden doğrudan bulaşmadır. Bu sebeple enfekte kişiden Bordetella Pertussis bakterisini damlacık yolu ile almamaya dikkat etmek gerekir.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Boğmaca, ortalama 7-10 günlük bir kuluçka süresine sahiptir. Hastalığın bakterisi vücuda giriş yaptıktan sonra yaklaşık bir hafta içerisinde ilk belirtiler görülmeye başlar.
Bebeklerde boğmaca belirtileri şunlardır;
Hafif belirtiler:
- Gözlerde yaşarma ve kızarıklık
- Hafif ateş
- Halsizlik
- Burun akıntısı
- Hafif öksürük
Daha ağır belirtiler:
- Şiddetli öksürük nöbetleri
- Koyu renkli balgam
- Hırıltılı nefes alıp verme
- Nefes darlığı ve boğulma hissi
- Mide bulantısı
- Öksürük sonrası kusma
- Ateş
- Yüzde kızarma veya morarma
Hastalığın temel bulguları bunlardır. Ancak bebeğiniz solunum güçlüğü çekiyorsa, nefes alıp verirken morarıyorsa, öksürük nöbetleri uzun sürüyorsa, beslenme ve uyku düzeni enfeksiyon nedeniyle sağlığını tehdit edecek düzeyde bozulmuşsa mutlaka bir sağlık birimine müracaat etmeniz gerekir.
Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmaca, bakteriyel bir hastalık olması sebebiyle oldukça bulaşıcı bir sağlık sorunudur. Bu bakteriler havaya yayılan damlacıklar aracılığı ile kişiden kişiye kolaylıkla taşınabilir.
Boğmaca hastalığı şu yollarla bulaşır;
- Hapşırma
- Öksürük
- Hasta kişi ile yakın temas
- Hasta ile öpüşme, konuşma
Enfeksiyona yakalanma riskini azaltmak için hasta kişilerden uzak durulması gerekir. Anne veya baba enfeksiyonu tam olarak geçirmeden bebeğe taşıyabilir. Bu olasılık göz önüne alınmalı ve aşılanmamış bireylerin hastalarla iletişimi kısıtlanmalıdır.
Bebeklerde Boğmaca Tedavisi
Hastalığın seyrine ve kaçıncı haftada olduğuna göre boğmaca tedavisi de değişiklik gösterir.
İlk haftalar başka kişilere bulaştırma riskinin yüksek olduğu dönemdir. Bu durumu engellemek amacıyla semptomları hafifletirken bulaştırma riskini de ortadan kaldıracak ilaçların kullanımı tercih edilir.
Fakat bebeklerde durum biraz daha farklıdır. 0-6 aylık hasta bebeklerin tedavisi mutlaka hastaneye yatırılarak yapılır. Erken teşhiste antibiyotik tedavisine başlanır. Eğer enfeksiyon ilerlemiş ve ağır bulgular oluşmaya başlamışsa antibiyotik tedavisine başlanmaz.
Bu gibi durumlarda belirtileri hafifletecek yöntemler tercih edilir. Oluşan balgam vücuttan uzaklaştırılır, oksijen takviyesi yapılarak solunum düzenlenir veya ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Sanılanın aksine kuvvetli öksürük krizleri için öksürük şurupları veya antibiyotikler kullanılmaz. İlerleyen evrelerde bu tür ilaçlar durumun daha da kötüleşmesine yol açabilmektedir.
Öksürük Krizleri için Ne Yapmalı?
Adını sebep olduğu şiddetli öksürük krizlerinden alan boğmaca enfeksiyonu, nefes almayı imkansız kılacak derecede yoğun öksürük nöbetleri meydana getirebilir. 2. evreden itibaren öksürüğe yönelik ilaç kullanımı önerilmediği için ebeveynler öksürüğü hafifletmek adına evde birtakım yöntemler deneyebilirler.
- Öksürüğü tetikleyebilecek çevresel faktörler ortadan kaldırılmalıdır.
- Ev içerisinde parfüm ve oda spreyi kullanılmamalı, sigara dumanı olmamalıdır.
- Bebeğin nefesini açmak ve ciğerlerini rahatlatmak için buhar banyosu yaptırılabilir.
- Bebeğin göğsünü yumuşatmak için zeytinyağı veya bebe yağı yardımıyla masaj yapılabilir.
- Bebeğin günlük sıvı alımı kontrol edilmeli ve vücudu susuz bırakılmamalıdır.
- Bebek azar azar ve sık aralıklarla beslenmelidir.
- Öksürük nöbetleri sırasında bebek yalnız bırakılmamalıdır.
Bebeklerde Boğmaca Aşısı
Her hastalıkta olduğu gibi boğmacaya da mümkünse yakalanmadan önce önlem almak gerekir. Boğmaca için en etkili yol aşılanmadır.
Boğmaca aşısı bebeklere 5’li karma aşı adı altında 2, 4, 6 ve 18 aylıkken toplamda 4 doz olarak yapılır. 4. dozdan sonra ilkokul 1. sınıf çağında 4’lü karma aşı altında 5. destek doz da uygulanır.
Dozları tamamlanana kadar bebekler enfeksiyona karşı korunmasız durumdadır. Bu nedenle gebeliğin 20. haftasından sonra anne adayları aşı olarak yenidoğanın ilk aylarda hastalıktan korunmasını sağlayabilirler.
Boğmaca Bebeklerde Ne Gibi Tehlikelere Yol Açar?
Enfeksiyon vücuda yayıldıktan sonra vücutta birtakım tehlikeli durumların gelişmesine sebep olabilir.
Boğmaca;
- Vücutta aşırı sıvı kaybına yol açabilir.
- Beyne giden oksijen dengesini bozabilir.
- Akciğerlerde kalıcı hasar yaratabilir.
- Beyinde kalıcı hasar yaratabilir.
- Ateş ve nefes almada yaşanan güçlük nedeniyle havale geçirme riskini artırabilir.
- Çeşitli böbrek sorunlarına neden olabilir.
- Astım, zatürre gibi solunum yolu hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir.
- Hastada beyin iltihabı veya orta kulak iltihabı oluşabilir.
- Hasta kaybına neden olabilir.
Bebeklerde boğmaca hayati tehlike taşır. Boğmacaya yakalanan her 100 bebekten 4’ünün kaybı olasıdır. Bunun gibi ciddi durumların gelişmemesi için tedaviye erken başlanması gerekir. Bu amaç doğrultusunda her anne ve babanın çocuklarındaki olası belirtileri iyi gözlemlemesi ve en önemlisi bebeğin gerekli tüm aşılarını zamanında yaptırması büyük önem taşır.
“Hamilelikte Öksürük Tedavisi Nasıl Yapılır?” Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz.
“Hamilelikte Öksürük Tedavisi Nasıl Yapılır?” https://www.bebek.com/hamilelikte-oksuruk-tedavisi/
