Bebek bekleyen anne ve baba adaylarının en büyük temennisi sağlıklı bir birey dünyaya getirmek ve bebeğini sağlıkla büyütmektir. Bu nedenle sadece doğum öncesi değil doğum sonrasında da birçok test ve tarama işlemi yapılır. Kalça kemiği yapısındaki bozukluklar ya da işitme problemi gibi bazı durumların varlığı doğum sonrası rutin kontrollerle tespit edilir.
Fakat bazı sorunlar ancak doğumdan sonra aile bireyleri ya da doktorun fark etmesi sonucu ortaya çıkar. Bunlar arasında en sık karşılaşılan durumlardan biri de bebeklerde şaşılık problemidir. Bu nedenle şaşılığın neden olduğu, tedavi edilip edilemediği ve daha konu ile ilgili birçok sorunun yanıtı ebeveynler için merak konusu olmuştur.
Şaşılık Nedir?
Görme organımız olan gözlerimiz kafamızı hareket ettirmeksizin 90° sağa 90° sola dönerek bize 270°ye kadar görme açısı sağlar. Bu hareketlilik gözlerden her birinde yer alan 6 adet kas ile gerçekleşir. Çeşitli sebeplerden dolayı bu kasların birbiriyle eşgüdümlü çalışmaması sonucu gözlerin paralelliği ve uyumu bozulabilir. Bu uyumsuzluk sonucunda şaşılık ya da göz kayması diye bildiğimiz problem ortaya çıkar.
Göz hareketlerindeki uyumsuzluk doğuştan olabileceği gibi doğumdan sonra, çocukluk döneminde de gelişebilir. Bu kusur bazı bebeklerde tek gözde, bazılarında iki gözde birden görülür. Sorun problemin özelliklerine göre farklı şekilde isimlendirilir.
Ezotopya: Gözlerin içe yani buruna doğru kayması durumudur. İçe kayma bazı vakalarda devamlı görülürken bazılarında ara ara ortaya çıkar.
Ekzotopya: Gözlerin dışa doğru kayması durumudur. Sabit ve geniş açılı dışa kayma çok nadir görülür. Çoğunlukla sürekli ve sabit değildir ve genellikle yorgun ya da hasta iken ortaya çıkar.
Hipertropya: Kas eksikliği ya da kas işlevsizliği sonucunda göz hizalanmasının yukarı doğru bozulmasıdır. Hipertropyada gözün birisi ya da ikisi yukarı kayma eğilimindedir.
Hipotropya: Gözlerden biri ya da ikisinin aşağı doğru kayarak uyumsuzluğa sebep olmasıdır.
Şaşılık Neden Olur?
Bazı bebeklerde şaşılık doğuştan olurken bazı bebeklerde sonradan hatta çocukluk döneminde bile görülebilir. Problemin oluşmasının tek bir sebebi yoktur. En sık görülen, doğuştan ve sonradan gelişen şaşılık sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Doğuştan gelen sebepler:
- Genetik olarak aktarılabilir. Anne ya da babasında şaşılık görülen bebeklerde de sorunun görülme olasılığı yüksektir.
- Doğuştan gözü hareket ettiren kasların normalden uzun ya da normalden kısa olması.
- Annenin sorunlu bir hamilelik dönemi geçirmesi.
- Doğum esnasında ortaya çıkan komplikasyonlar.
Sonradan ortaya çıkmasına neden olan sebepler:
Sonradan ortaya çıkan göz kayması problemlerinde de genetik yatkınlık etkili olabildiği gibi aşağıdaki faktörler de sebepler arasındadır.
- Ateşli bir hastalık geçirme.
- Şiddetli düşme veya çarpmalardan kaynaklı oluşan travmalar.
- Gözlerin hareket etmesini kontrol eden sinirlerde travma, hipertansiyon ve şeker hastalığı gibi sebeplerden kaynaklı oluşan hasar.
- Göz kaslarının zayıflaması.
- Mevcut diğer göz kusurları.
Göz bozukluğu olan ve fark edilmediği için tedavi edilmeyen bebeklerde genelde 2 yaşından sonra göz kayması da görülebilir.
Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde doğuştan göz kayması genellikle ebeveynler ya da çocuk doktorunun rutin kontrolü esnasında ilk üç ayda kolaylıkla fark edilir. Ancak sonradan gelişen şaşılık, görme problemine sebep olmadığından dolayı sorunun fark edilmesi biraz zaman alabilir. Öyleyse bebeklerde şaşılık belirtileri ile ilgili bilgi sahibi olmak sorunun doğumdan sonra ortaya çıkması durumunda erken teşhis ve tedavi bakımından oldukça önemlidir. En belirgin semptomlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Gözün özellikle sağa-sola ya da aşağı-yukarı hareket ederken paralelliğini kaybetmesi.
- Gözlerde veya baş bölgesinde ağrı.
- Göz sulanması.
- Bulanık görme.
- Nadiren de olsa bazı çocuklarda çift görme.
- Herhangi bir yere bakarken çocuğun başının sürekli belli bir yana dönük olması.
Yukarıdaki belirtilerin bir ya da birden fazlasının çocuğunuzda görülmesi durumunda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Şaşılık teşhisi kesin olarak uzman bir göz doktoru tarafından yapılır ve gerekiyorsa zaman kaybetmeden doktorun uygun göreceği tedavi şekline başlanır.
Şaşılık Nasıl Tedavi Edilir?
Şaşılık sebebine göre geçici olabileceği gibi kalıcı da olabilir. Ancak her iki durumda da yetişkinleri tedirgin eden bir durumdur. Bu nedenle derhal çocuklarının tedavi edilmesini isterler. Sorunun teşhisinden sonra uygulanacak tedavi çocuğun yaşı, sağlık durumu ve problemin kaynağına göre farklılık gösterecektir.
Eğer problem gözü hareket ettiren kasların eksik ya da birinin diğerinden uzun-kısa olması ise ameliyatla kolayca tedavi edilebilir. Sorun göz bozukluğundan kaynaklı olarak ortaya çıkmışsa gözlük kullanmak sorunu çözer. Sorun gözü hareket ettiren kasların zayıf olması ise göz bandı tedavisi uygulanabilir. Gün içerisinde göz bandıyla belli bir süre sağlıklı olan göz kapatılır. Böylece sorunlu gözün daha fazla çalışması sağlanarak kasların güçlenmesi desteklenir. Küçük çocuklara ve bebeklere bant taktırarak günlük rutinini gerçekleştirmeye çalışmak biraz sıkıntı olsa da etkili bir yöntemdir.
Yalancı Göz Kayması Nedir?
Bazı bebeklerde vücudun diğer kasları olduğu gibi gözü hareket ettiren kasları da 1 yaşına gelene gelişimini tamamlayamayabilir. Böyle bir durumda bebek gözlerini hareket ettirirken koordinasyon sağlanamaz ve gözlerin birbiriyle paralelliği bozulur. Bu bozukluk yalancı göz kayması olarak adlandırılır. Sorun genellikle bebek 4-6 aylık olana kadar kendiliğinden çözülür. Bazılarında ise 1 yaşına kadar devam eder.
Yalancı göz kaymasının fark edilmesi durumunda mutlaka doktorunuza konu ile ilgili bilgi vermelisiniz. Süreç sizinle birlikte bir göz hastalıkları uzmanı tarafından yakından takip edilmelidir. Bebeğinizi 1 yaşına gelmesine rağmen kayma problemi hala devam ediyorsa uzman doktorunuzun da tavsiyesiyle tedaviye başlanmalıdır. Aksi halde sorun kalıcı ya da tedavisi daha zor bir problem durumuna gelebilir.
Bebeklerde şaşılık görme sinirleri ile ilgili bir problem değildir. Bu nedenle çocuğun fazladan bir göz kusuru yoksa göz kaymasından kaynaklı olarak bir görme problemi oluşmaz. Ancak tedavi edilmediği takdirde bazı vakalarda kasların uyumsuzluğu, zamanla bulanık görme ve çift görme gibi sorunları da beraberinde getirebilir. Bu nedenle bebeklerde göz kayması görülmesi durumunda çocuğun gelişimi yakından takip edilmeli ve mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır.
Dilerseniz “Çocuklarda Şaşılık” Konulu videomuzu izleyebilirsiniz;
“Bebeklere Göz Muayenesi” Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Bebeklere Göz Muayenesi: https://www.bebek.com/bebeklere-goz-muayenesi/
