Alışkanlık kolay kazanılıp zor kaybedilen bir şeydir. Bazı alışkanlıklar, anne karnından çocukluğa dek uzanan bir dönemi kapsar. Bunlardan en sık karşılaşılanlardan biri de parmak emme alışkanlığı olarak ortaya çıkar. Emme alışkanlığı anne karnında başlayan bir süreci kapsar. Bu hareket ile dünyaya gelen bebeğiniz, bunun gibi başka birçok refleksle hayata gözlerini açar ve davranışı yaşamı boyunca devam ettirir.
Bebeklerde görülen bu alışkanlık çoğu anne için “bebeğim acıktı” olarak algılanabilir. Fakat alışkanlıkların sebep olduğu birçok neden vardır. Çocuğunuzun parmak emmesi 4-5 yaşlarına kadar normal bir davranış olarak görülse de daha sonraki yaşlarda devam etmesi psikolojik ve sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Parmak Emmenin Zararları Nelerdir?
Bebeklik döneminden çocukluk dönemine kadar uzanan süreçte, edindiği parmak emme alışkanlığı, çocuğunuza çeşitli zararlar verebilir. Bu alışkanlık bazen miniklerin memeye olan ihtiyacını gidermek için kullanılır. Bu da bebeğin daha az annesini emmesine ve daha az anne sütü almasına sebep olabilir. Bazen de diş çıkarma dönemlerinde, kaşınan dişleri için parmağını kullanarak kendisine zarar verebilir.
Çocuklarda büyüdükçe devam eden parmak emme, diş yapılarını bozabilir. Bebekliğinden itibaren bu alışkanlığı sürdüren bir çocuğunuz varsa, dişçinizden çene geriliği teşhisi koyduğunu duyabilirsiniz. Parmağın üst damakta oluşturduğu baskı ile dişlerin öne doğru gelişmesi kaçınılmazdır. Bu da alt çenenin zamanla geride kalmasına sebep olur. Özellikle süt dişlerinin çıktığı yaşlar davranış için kritik bir dönemdir ve dikkatli olmak gerekir.
Emme alışkanlığının zararlarından birisi de çocuğunuzun konuşmasını olumsuz etkilemesi olur. Çene bozukluğu yaşayan çocuklar, konuşurken diş ve çene vurgularını yapmakta zorlanırlar. Bunun sonucunda konuşma bozukluğu ortaya çıkar. Bu bozukluk, peltekleşme, kekeleme gibi sorunlara yol açabilir. Bu da ilerleyen yaşlarda çocuğun kendine olan güvenini kırabilir. Yani bedensel bozukluk yerini duygusal bozukluklara da bırakabilir.
Duygusal bozukluklar ortaya çıkmadan önlem almak adına davranışın hangi durumlarda ortaya çıktığını gözlemlemek ve bebeklerde parmak emmesi nasıl bıraktırılır sorusuna yanıt aramak önemlidir.
Bebeklerde Parmak Emmesi Nasıl Bıraktırılır?
Çocukların parmak emme alışkanlığı öyle hemen endişelenecek bir durum değildir. Anne memesi alan bebeğin memeden sonra parmağını ağzına götürmesi çok normaldir. Çünkü bebekler emmeye doğal olarak ihtiyaç duyarlar.
Fakat bu davranış uzun süre devam ettiğinde ilerleyen yaşlarda onlara zarar verecek daha ciddi sorunları beraberinde getirebilir. Öyleyse süreci kontrol altında tutabilmek adına parmak emmeye artık bir son vermeniz gerektiğini düşündüğünüz zaman aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz.
-
Parmak emme zamanlarını bilin
3-4 yaşlarına gelen çocuğunuzun sahip olduğu bu olumsuz alışkanlığın sizi endişelendirmeye başlaması gayet doğal. Bu davranışı bıraktırmak için önce çocuğunuzun hangi durumlarda bu hareketi yaptığını bulmanız gerekir. Bebeğiniz uyurken parmak emebilir, ya da çocuğunuz çok sevdiği çizgi diziyi bu refleksi sergileyebilir.
Gözlemleme yeteneğinizi bu dönemde çocuğunuz üzerinde yoğunlaştırmakta fayda var. Yapmak istediği bir şeye izin vermediğiniz zaman, onu bir köşede oturmuş parmağını emerken görebilirsiniz. Bu hareketi sergileyen çocukların ortak noktası, kendini rahatlatma isteğidir.
Gözlemlediğiniz bu davranışları engellemek için yöntemler üretin. Örneğin çizgi dizisini izlerken yapıyorsa dikkatini dağıtacak şeyler bulun. Bu dikkat dağıtma işlemlerini yaparken kendilerine sezdirmemeye özen gösterin.
-
Diyalog halinde olun
4-5 yaş aralığı miniklerin konuşmaya bayıldığı, sizin de onlara bol bol bilgi vereceğiniz en önemli yaşlardır. Bu yaşlarda çocuğunuz öğrenmeye açıktır. Alışkanlık edinmiş bir çocuğunuz varsa, onunla konuşun. Diyalog kurmak, iletişim halinde kalmak her yaşta çocuğun kendisini güvende hissetmesini sağlar ve olumlu davranışları pekiştirir.
Onu çok rahatsız etmeden jest ve mimiklerle diyalog kurun, samimi davranın, yaptığı hareketin ona getireceği zararlardan bahsedin. Bebeklerde bu davranışın gayet normal olduğunu, fakat ihtiyaç halinde bu konuşmaları bebeğinizle de yapabileceğinizi unutmayın.
-
Objelerden yardım alın
Bebeğiniz için ona zarar vermeyen çözümler üretmelisiniz. Sert yapılı ürünler yerine, ona yumuşak yapılı diş kaşıma objeleri verebilirsiniz. Bebek memeleri de, bu alışkanlığı önleyebilir. Memeyi kullanırken de aşırıya kaçmamasına dikkat etmelisiniz. Aksi halde parmak emme alışkanlığı yerini meme emme alışkanlığına bırakabilir.
-
Uyku arkadaşı edinin
Bebeğin parmağını emmesi en çok uyurken görülür. Bunun önüne geçmek için, ona bir uyku arkadaşı edindirme işe yarayabilir. Bu çocuğunuzun ilgi duyacağı, uyurken onu rahatsız etmeyecek yumuşak bir oyuncak ya da bir uyku battaniyesi de olabilir. Emme davranışını gördüğünüz an uyku arkadaşına ya da battaniyesine sarılmasını sağlayın. Bir süre sonra uykusu geldiğinde parmağı yerine uyku arkadaşını tercih ettiğini göreceksiniz.
-
Güven ve ödül sistemi kurun
Çocuk eğitiminde özellikle belli yaşlarda, çocuk her şeyi kendisi yapmak ister. Bunlara engel olmayın. Dökerek, kırarak, yanlış yaparak öğrensin. Onlara özgür alanlar verin. Bunu emme alışkanlığı gösteren çocuğunuz için de yapın. Sık sık onaylayıcı cümleler kurarak onlara yaptığı şeyin doğru olduğunu belli etmeye çalışın.
Baskı oluşturmayacak şekilde, “bugün, bir ödülü hak ettin” gibi cümleler kurabilirsiniz. Sevdiği oyunları oynayabilir, sevdiği yiyecekleri verebilirsiniz. Kullanabileceğiniz görselli yapışkanlar sayesinde tebrik tablosu oluşturabilirsiniz. Bu çocuğunuzun kendisini takdir etmesine, özgüveninin artmasına yardım edecektir. Böylece takdir gördüğü davranışlar gibi yanlış davranışlarını da fark ederek buna son verecek gücü kendinde bulacaktır.
-
Ceza vermek aksi durum yaratabilir
Araştırmalar çocuklarda bazı alışkanlıkların psikolojik baskılardan meydana geldiğini göstermiştir. Bu yüzden onu cezalandırmak, çocuğun kendisini baskıda hissetmesine ve ileride daha ciddi psikolojik sorunlara yol açabilir. Ceza yerine aksine parmak emmesini görmezden gelmek ya da davranışı sergilemediğinde ona ödül vermek daha faydalı olacaktır. Ödülü sebebini fazla vurgulamadan vermek en doğrusudur.
-
Onu ihmal etmeyin
Anne karnında bebeklerin ses titreşimleriyle bazı duyguları hissettiği söylenir. Bebeğiniz doğduktan sonra 3-4 yaşlarına geldiğinde artık sadece sesiniz değil, hal ve hareketlerinizden de bir şeyleri anlayabilir. Ev içinde olabilecek aile içi huzursuzluklar, evde ilgi gösterilen başka birinin varlığı, kardeşini kıskanması ve benzeri durumlar çocuğu olumsuz etkileyerek parmağını ağzına götürme alışkanlığını arttırabilir.
Bütün bunlar, çocukta içe kapanıklık, kendine güvensizlik gibi bozukluklar yaratır. Bu bozukluklar büyük sorunlar gibi gelir ve çareyi vücuduna sığınmakta bulur. Aradığı desteğin artık parmağı değil ailesi olmasını istiyorsanız ona yeterli ilgiyi gösterdiğinizden emin olun.
Bazen annelerin: “Çocuk aç o yüzden parmağını emiyor.” gibi düşüncelere kapıldığını biliriz. Bebeklerde bu normal bir hareket olarak görülür. Endişeye kapılmayın. Bu hareketi, bazen sakinleşmek, bazen emme ihtiyaçlarını yerine getirmek için kullanırlar.
Yaptıkları hareketin onlara vereceği zararlardan bahsederek, en geç 5 yaşından önce vazgeçirin. Aksi halde çene bozukluğu ve konuşma bozukluğu görülecektir. Telaşa kapılmadan, baskı uygulamadan, özgüvenini düşürecek cezalar vermeden, ödül sistemini de kullanarak davranışı önlemeye çalışmak işe yarayacaktır.
Çocuğunuz ne kadar huzurlu ne kadar mutlu hisseder ise takıntılı alışkanlıklardan da o kadar uzak durur. Onların ellerine acı biber sürerek ya da engelleme hareketi yaparak parmak emme alışkanlığı gibi tekrar eden bir davranıştan kurtaramazsınız.
Çocuklar her zaman ilgi, sevgi ve zaman ister. Davranıştan vazgeçirmek için her şeyi yapmanıza rağmen devam ediyorsa zaman kaybetmeden bir psikoloğa ya da doktorunuza başvurmanız faydalı olacaktır.
“Çocuğum Tırnak Yiyor!” Konulu yazımızı okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Çocuğum Tırnak Yiyor! : https://www.bebek.com/cocugum-tirnak-yiyor/
