Bebeklerde ve Çocuklarda İşitme

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Uzm. Doç. Dr. Reşit Murat Açıkalın bebeklerde ve çocuklarda işitme hakkında merak edilen soruları yanıtlıyor.

1-Bebekler ne tür işitme testlerinden geçmeli?

Bebekler, işitme kaybını erken teşhis etmek ve gerekli müdahaleleri zamanında yapmak için çeşitli işitme testlerinden geçmelidir. En yaygın kullanılan testler şunlardır:

Tarama testleri:

• Otoakustik emisyon (OAE) testi:Bu test, bebeğin iç kulağındaki sesleri ölçer ve genellikle doğumdan birkaç gün sonra yapılır. OAE testi hızlı, ağrısız ve basit bir testtir.
• Yenidoğan işitme taraması (YİT):Bu test, OAE testine benzer ve genellikle doğumdan 1-2 ay sonra yapılır. YİT testi, OAE testinin yanında işitsel beyin sapı yanıtı (ABR) testi de içerebilir.

Tanısal testler:

• ABR testi:Bu test, beyin sapının sese nasıl tepki verdiğini ölçer ve işitme kaybının yerini ve derecesini belirlemek için kullanılır. ABR testi, OAE veya YİT testinden geçemeyen bebeklerde yapılır.
• Timpanometri:Bu test, kulak zarının hareketini ölçer ve orta kulak sıvısı veya kulak zarı yırtılması gibi problemleri teşhis etmek için kullanılır.
• Saf ses odyometrisi:Bu test, bebeğin farklı frekanslardaki sesleri ne kadar iyi duyduğunu ölçer. 6 ay ve üzeri bebeklerde ve işitme kaybı riski altında olan bebeklerde kullanılır.

Bebeğinizin hangi işitme testlerinden geçmesi gerektiği, bebeğinizin yaşı, risk faktörleri ve önceki test sonuçlarına bağlıdır. Bebeğinizin işitme testi sonuçları hakkında doktorunuzla konuşmanız ve gerekli tedavi seçeneklerini görüşmeniz önemlidir.

Bebeğinizin işitme testi yaptırması gereken bazı durumlar:

• Prematüre doğum
• Düşük doğum ağırlığı
• Ailede işitme kaybı öyküsü
• Doğum sırasında oksijensiz kalma
• Bebeğin seslere tepki vermemesi
• Konuşma ve dil gelişiminde gecikme

Erken teşhis ve tedavi, işitme kaybı olan bebeklerin normal bir şekilde konuşma ve dil gelişimi kazanmasına yardımcı olabilir.

2-Bebeklere yapılan işitme testleri ne kadar süre alır?

Bebeklerde yapılan işitme testlerinin süresi, kullanılan testin türüne ve bebeğin uyku durumuna göre değişir.

• OAE testi:Bu test genellikle birkaç dakika sürer.
• YİT testi:Bu test 15-30 dakika arasında sürer.
• ABR testi:Bu test 30-60 dakika arasında sürer.
• Timpanometri:Bu test 5-10 dakika sürer.
• Saf ses odyometrisi:Bu test 30-60 dakika arasında sürer.

Bebeğinizin testi sırasında rahat ve sessiz bir ortamda olması önemlidir. Bebeğiniz uyku halindeyse test daha hızlı tamamlanabilir.

3-İşitme kaybının çocuklarda nedeni nedir?

Çocuklarda İşitme Kaybının Nedenleri

Çocuklarda işitme kaybı, dış kulak, orta kulak, iç kulak veya işitsel sinir gibi işitme sisteminin herhangi bir bölümünde meydana gelen bir problemden kaynaklanabilir.

En yaygın nedenler:

Dış kulak:

• Kulak kiri birikmesi
• Kulak kanalının dar olması
• Dış kulak iltihabı
• Yabancı cisim

Orta kulak:

• Orta kulak iltihabı (otitis media)
• Orta kulakta sıvı birikmesi
• Kulak zarı yırtılması
• Kemikçiklerin anormalliği

İç kulak:

• Doğuştan gelen işitme kaybı
• Genetik faktörler
• Gürültüye maruz kalma
• İlaç yan etkileri
• Menenjit
• Kabakulak

Sinirsel işitme kaybı:

• Doğuştan gelen işitme kaybı
• Beyin sapı hasarı
• Tümörler

Diğer:

• Prematüre doğum
• Düşük doğum ağırlığı
• Bebeğin anne karnındayken bazı enfeksiyonlara maruz kalması

4-İşitme kaybı çocuğumun genel sağlığını ve yaşam kalitesini nasıl etkileyebilir?

İşitme kaybı, çocuğunuzun genel sağlığını ve yaşam kalitesini birçok yönden etkileyebilir.

Genel sağlık:

• Konuşma ve dil gelişimi:İşitme kaybı, çocuğunuzun konuşma ve dil becerilerini geliştirme yeteneğini etkileyebilir. Bu da iletişim kurma, sosyalleşme ve öğrenme zorluklarına yol açabilir.
• Sosyal ve duygusal gelişim:İşitme kaybı, çocuğunuzun diğer çocuklarla ve yetişkinlerle iletişim kurma yeteneğini etkileyebilir. Bu da sosyal izolasyona, depresyona ve anksiyeteye yol açabilir.
• Eğitim:İşitme kaybı, çocuğunuzun okulda başarılı olma yeteneğini etkileyebilir.
• Davranış:İşitme kaybı, çocuğunuzda öfke, hayal kırıklığı ve dikkat eksikliği gibi davranış problemlerine yol açabilir.

Yaşam kalitesi:

• İletişim:İşitme kaybı, çocuğunuzun aile ve arkadaşlarıyla iletişim kurma yeteneğini etkileyebilir. Bu da sosyal izolasyona ve yalnızlığa yol açabilir.
• Katılım:İşitme kaybı, çocuğunuzun sosyal ve sportif aktivitelere katılma yeteneğini etkileyebilir.
• Bağımsızlık:İşitme kaybı, çocuğunuzun günlük yaşamda bağımsız olma yeteneğini etkileyebilir.

Erken teşhis ve tedavi, işitme kaybının çocuğunuzun genel sağlığını ve yaşam kalitesini etkilemesini önlemeye veya en aza indirmeye yardımcı olabilir.

5-Çocuklarda yapılan işitme testleri sonuçları nasıl yorumlanır?

Çocuklarda yapılan işitme testleri, odyogram adı verilen bir grafik üzerinde gösterilir. Odyogramda, yatay eksende ses frekansı (Hz), dikey eksende ise ses şiddeti (dB) bulunur.

Normal işitme: 0-25 dB arasındaki değerler normal işitme olarak kabul edilir.

Hafif işitme kaybı: 26-40 dB arasındaki değerler hafif işitme kaybını gösterir.

Orta dereceli işitme kaybı: 41-60 dB arasındaki değerler orta dereceli işitme kaybını gösterir.

İleri dereceli işitme kaybı: 61-80 dB arasındaki değerler ileri dereceli işitme kaybını gösterir.

Çok ileri dereceli işitme kaybı: 81 dB ve üzeri değerler çok ileri dereceli işitme kaybını gösterir.

6-Çocuklarda işitme kaybının geçici mi kalıcı mı olduğunu nasıl anlarız?

Çocuklarda işitme kaybının geçici mi kalıcı mı olduğunu anlamak için bazı testler ve değerlendirmeler yapılmalıdır.

Testler:

• Odyogram:Odyogram, çocuğunuzun işitme seviyesini ve hangi frekanslarda işitme kaybı yaşadığını gösteren bir grafiktir. Odyogram, zaman içinde tekrarlanarak işitme kaybının seyri takip edilebilir.
• Timpanometri:Timpanometri, orta kulağın işlevini değerlendiren bir testtir. Orta kulakta sıvı birikmesi veya kulak zarı yırtılması gibi geçici işitme kaybına neden olabilecek problemler bu testle teşhis edilebilir.
• ABR (Auditory Brainstem Response):ABR testi, beyin sapının sese nasıl tepki verdiğini ölçen bir testtir. Bu test, işitme kaybının iç kulak veya sinirsel bir problemden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için kullanılır.

Değerlendirmeler:

• Çocuğun tıbbi geçmişi:Bazı tıbbi durumlar, geçici veya kalıcı işitme kaybına neden olabilir. Çocuğunuzun tıbbi geçmişi gözden geçirilerek işitme kaybının olası nedenleri değerlendirilebilir.
• Çocuğun gelişimi:Konuşma ve dil gelişimi gecikmesi gibi belirtiler, işitme kaybının bir göstergesi olabilir.

Eğer çocuğunuzda işitme kaybı şüphesi varsa, bir odyolog veya doktor tarafından değerlendirilmesi önemlidir.

Odyolog veya doktor, testler ve değerlendirmeler sonucunda işitme kaybının geçici mi kalıcı mı olduğunu belirleyebilecektir.

Geçici işitme kaybına neden olabilecek bazı durumlar:

• Orta kulak iltihabı (otitis media)
• Kulak kiri birikmesi
• Kulak zarı yırtılması
• Bazı ilaçlar

Kalıcı işitme kaybına neden olabilecek bazı durumlar:

• Doğuştan gelen işitme kaybı
• Genetik faktörler
• Gürültüye maruz kalma
• İlaç yan etkileri
• Menenjit
• Kabakulak

7-Tedavi seçenekleri nelerdir?

Geçici işitme kaybı genellikle tedavi ile düzelir.

Kalıcı işitme kaybında ise tedavi işitme kaybının derecesine ve nedenine göre değişir. İşitme kaybı için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur, bunlar:

• İşitme cihazları:İşitme cihazları, sesleri yükselterek duymayı iyileştirmeye yardımcı olur.
• Koklear implantlar:Koklear implantlar, iç kulağın hasar görmüş veya işlevini kaybetmiş kısımlarını bypass ederek sese doğrudan elektrik sinyalleri gönderir.
• Konuşma ve dil terapisi:Konuşma ve dil terapisi, işitme kaybı olan çocuklara konuşmayı ve dili öğrenmeye yardımcı olur.

Erken teşhis ve tedavi, işitme kaybı olan çocukların normal bir şekilde konuşma ve dil gelişimi kazanmasına yardımcı olabilir.

8-İşitme Cihazları Nasıl Yardımcı Olabilir?

İşitme cihazları, işitme kaybı olan kişilerin sesleri daha iyi duymasına yardımcı olan elektronik cihazlardır. Farklı işitme kaybı tipleri ve dereceleri için çeşitli işitme cihazı türleri mevcuttur.

İşitme cihazları nasıl çalışır:

1. Mikrofonlar sesleri algılar ve elektrik sinyallerine dönüştürür.
2. Amplifikatör bu sinyalleri yükseltir.
3. Alıcı, yükseltilmiş sinyalleri sesi duyulabilir hale getiren hoparlöre gönderir.

İşitme cihazlarının faydaları:

• Sesleri daha yüksek ve net duyma
• Konuşma ve dil becerilerini geliştirme
• Sosyalleşmeyi ve iletişimi kolaylaştırma
• Yaşam kalitesini artırma

İşitme kaybı, çocuğunuzun hayatını zorlaştırsa da, doğru destekle normal ve mutlu bir yaşam sürebilir.

9-Çocuk büyüdükçe işitme cihazının ayarlarında değişiklik yapılması gerekecek mi?

Evet, çocuk büyüdükçe işitme cihazının ayarlarında değişiklik yapılması gerekebilir. Bunun birkaç sebebi var:

1. Çocuğun kulağı büyüyor: Çocuğun kulağı büyüdükçe, kulak kanalı da genişler. Bu da, işitme cihazının kulak kanalına tam oturmadığı anlamına gelebilir. Bu durum, ses kalitesini ve işitme cihazının etkinliğini etkileyebilir.
2. Çocuğun işitme kaybı değişebilir: Çocuğun işitme kaybı zamanla değişebilir. Bu, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir, örneğin kulak enfeksiyonları veya gürültüye maruz kalma. İşitme kaybında bir değişiklik varsa, işitme cihazının ayarlarının da buna göre değiştirilmesi gerekir.
3. Çocuğun ihtiyaçları değişiyor: Çocuk büyüdükçe, iletişim ve dinleme ihtiyaçları da değişiyor. Örneğin, okula başladığında, daha karmaşık sesleri duyabilmesi gerekecektir. Bu nedenle, işitme cihazının ayarlarının da bu yeni ihtiyaçlara göre güncellenmesi gerekir.

Çocuğunuzun işitme cihazının ayarlarının güncellenmesi gerekip gerekmediğini anlamak için:

• Odyolog ile düzenli olarak görüşmeniz önemlidir.Odyolog, çocuğunuzun işitmesini periyodik olarak test edecek ve işitme cihazının ayarlarının hala uygun olup olmadığını belirleyecektir.
• Çocuğunuzu gözlemlemeniz de önemlidir.Çocuğunuzun sesleri duymakta zorlandığını veya işitme cihazından rahatsız olduğunu fark ederseniz, odyolog ile iletişime geçmelisiniz.

Odyolog, çocuğunuzun işitme cihazının ayarlarını yaparken:

• Çocuğunuzun işitme kaybını
• Çocuğunuzun yaşını
• Çocuğunuzun yaşam tarzını
• Çocuğunuzun iletişim ve dinleme ihtiyaçlarını

göz önünde bulunduracaktır.

Çocuğunuzun işitme cihazının ayarlarının güncellenmesi, onun işitme ve iletişim becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.

10-Koklear İmplant (biyonik kulak) tedavide bir seçenek olabilir mi?

-Koklear implant, bazı işitme kaybı türlerinde tedavi seçeneği olabilir. Aşağıda, koklear implantın uygun olabileceği bazı durumlar ve implantın nasıl çalıştığı hakkında bilgiler yer almaktadır.

11-Koklear implant kimler için uygun olabilir?

• Ağır veya ileri derecede sensörinöral işitme kaybı olan kişiler:Bu tip işitme kaybında, ses dalgalarını algılayan ve beyne ileten iç kulaktaki tüy hücreler hasar görmüş veya kaybolmuştur. İşitme cihazları bu tip işitme kaybında yeterince etkili olmayabilir.
• Konuşmayı anlamakta zorluk çeken kişiler:İşitme cihazı kullanmasına rağmen konuşmayı anlamakta zorlanan kişiler için koklear implant faydalı olabilir.
• Tek taraflı işitme kaybı olan bazı kişiler:Tek kulağında işitme kaybı olan ve bu durumun günlük hayatını etkilediğini düşünen kişiler için koklear implant bir seçenek olabilir.

12-Koklear implant nasıl çalışır?

Koklear implant, cerrahi işlemle yerleştirilen iki ana bileşenden oluşur:

• Koklear implant:Bu, kafatasının arkasına yerleştirilen ve sesleri elektrik sinyallerine dönüştüren bir cihazdır.
• İç kulak alıcısı:Bu, kokleanın içine yerleştirilen ve elektrik sinyallerini doğrudan işitme sinirine gönderen bir cihazdır.

Koklear implant, sesleri işitme şeklinizi değiştirerek çalışır. Sesler, mikrofon tarafından algılanır ve koklear implanta gönderilir. Koklear implant, sesleri elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller iç kulak alıcısı tarafından işitme sinirine gönderilir. İşitme siniri, bu sinyalleri beyne iletir ve beyin de onları ses olarak algılar.

Koklear implant tedavisinin avantajları:

• İşitme kaybını önemli ölçüde iyileştirebilir ve konuşmayı anlamayı kolaylaştırabilir.
• Yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.
• Sosyalleşmeyi ve iletişimi kolaylaştırabilir.
• Çocuklarda dil gelişimini destekleyebilir.

Koklear implant tedavisinin dezavantajları:

• Cerrahi bir işlem gereklidir.
• Pahalı bir tedavi seçeneğidir.
• Herkes için uygun olmayabilir.
• Bazı yan etkileri olabilir.

Koklear implant tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için:

• KBB doktorunuza veya odyologunuza danışabilirsiniz.
• Koklear implant üreticilerinin web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
• Koklear implant kullanıcılarının deneyimlerini paylaştığı forumları ve web sitelerini inceleyebilirsiniz.

Unutmayın: Koklear implant tedavisi her hasta için uygun olmayabilir. Tedavinin sizin için uygun olup olmadığını doktorunuz veya odyoloğunuz ile görüşerek değerlendirmeniz önemlidir.

 

KBB Uzmanı Doç. Dr. Reşit Murat Açıkalın

Bu yazımıza da göz atmayı unutmayın.

Bebek ve Çocuklarda Duyma Sorunları – https://www.bebek.com/bebek-ve-cocuklarda-duyma-sorunlari/