Çoğumuzun çocukluk dönemi ile ilgili ortak anıları arasında geçirdiğimiz hastalıklar da yer alır. Yanaklarımızın şişip kulaklarımızın ağrıdığı kabakulak da bunlardan birisidir. Bizim zamanımızda hemen hemen her çocukta semptomları görülen ancak günümüz çocuklarında o kadar da rastlamadığımız bu hastalık ile ilgili biraz bilgi edinmekte fayda var.
Bebeklerde kabakulak neden olur? Belirtileri, tedavisi ve hastalıkla ilgili merak ettiğiniz her soruya dilerseniz birlikte yanıt bulalım.
Kabakulak Nedir?
Genelde çocukluk çağında görülür. Virüslerin neden olduğu, bulaşıcılığı yüksek bir hastalıktır. Virüs genellikle kulakların yakınında yer alan en büyük tükürük bezlerimiz olan parotislere yerleşir. Yerleştiği yerde kolayca çoğalarak, iltihaba ve dolayısıyla tükürük bezlerinin şişmesine sebep olur. Tükürük bezleriyle beraber yakın temasta olduğu yanaklar ve kulaklar da şişer ve bu şişlik dışarıdan belirgin bir şekilde görüldüğünden hastalık kabakulak adını alır.
Virüs genellikle büyük tükürük bezlerine bulaşır ve ciddi semptomlar oluşturmaz. Ancak nadiren de olsa pankreas, üreme sistemi organları ya da sinir sistemine yerleşerek iltihaplanmaya sebep olabilir. Bu organlarda meydana gelmesi durumunda derhal gerekli önlemler alınmazsa kalıcı hasarlara yol açabilir.
Kabakulak Hastalığının Bulaşma Yolları
Kabakulak virüsü çok kolay ve oldukça hızlı yayılır. Aşısı bulunmadan önce çok daha fazla kişide ve daha ağır semptomlarla seyreden hastalık bugün ülkemizde çok fazla görülmezken aşının tercih edilmediği ülkelerde hala etkili bir şekilde kendisini gösterir. Enfekte kişiden aşağıdaki şekillerde kolaylıkla bulaşabilir.
- Hapşırma, öksürme gibi damlacık yoluyla havaya saçılan tükürük ile temas etmek.
- Enfekte kişiyle sarılmak, öpüşmek gibi doğrudan yakın temas.
- Hasta kişinin kullandığı bardak, kaşık benzeri eşyaları kullanmak ya da aynı tabaktan yemek yeme.
- Hasta kişinin dokunduğu yüzeylere ve eşyalara dokunarak hastayla dolaylı, virüsle doğrudan temas etmek.
Virüs bireyin vücuduna girdikten yaklaşık 2-3 hafta sonra semptomlarını göstermeye başlar. Enfekte olan kişiler semptomlar kendisini göstermeye başlamadan 2 gün öncesinden virüs yayarak hastalığı bulaştırmaya başlar. İyileştikten yani belirtiler ortadan kalktıktan sonraki 4-5 güne kadar da bulaştırmaya devam eder. Özellikle kreş, bakım evleri, okullar ve kapalı çocuk oyun alanları virüsün bulaşması için uygun alanlardır.
Bebeklerde Kabakulak Belirtileri Nelerdir?
Bebekler 2 yaşına kadar rahatsızlıklarını açıkça ifade edemezler bu nedenle aşağıdaki belirtileri bebeklerde kabakulak ihtimaline karşı yakından tanımalı ve iyi gözlemlemelisiniz.
- 2 yaşından küçük bebeklerde nedensiz ağlamalar.
- Ağlama esnasında sık sık elini kulağına ya da yanağına götürme.
- Şişmiş yanaklar ya da şişmiş kulaklar.
- Yüksek ateş.
- Kulak ağrısı.
- Çiğneme ve yutkunmada zorlanma.
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nadiren de olsa erkeklerde testislerde şişme.
- Nadiren de olsa kızlarda yumurtalıklarda ağrı. Bebekler ve çocuklar yumurtalık ağrısını doğru tarif edemeyerek karın ya da mide ağrısı şeklinde ifade edebilirler.
Yukarıdaki belirtilerin bir ya da birden fazlasının görülmesi durumunda zaman kaybetmeden çocuk doktorunuzla görüşmeli ve konuyla ilgili kendisini bilgilendirmelisiniz. Hastalık bulaştığı kişilerin yaklaşık %20’sinde hiçbir belirti göstermeden geçirilir. Belirti gösteren vakalarda ise yaklaşık 2-3 hafta boyunca semptomlar görülmeye devam eder.
Kabakulak Tedavisi
Hastalığa özgü belirli bir tedavi yoktur. Hastalığın sebep olduğu semptomlar yaklaşık 2-3 hafta sonra kendiliğinden geçecektir. Uygulanan yöntemlerin hepsi semptomları azaltmaya ya da yok etmeye yöneliktir. Bu nedenle tedavi için doktorun vereceği iltihap kurutucu, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Kabakulak virüslerin sebep olduğu bir hastalık olduğunda tedavisinde antibiyotikler kullanılamaz. Çünkü antibiyotikler virüslere değil bakterilere karşı etkili ilaçlardır.
Virüsün tükürük bezleri dışında başka yerlere yerleşmesi sürecin daha ağır seyretmesine sebep olacağından, böyle bir durumda daha detaylı bir tedavi uygulanması gerekebilir. Aksi takdirde sinirlere yerleşen virüs kalıcı hasarlara, testislere ya da yumurtalıklara yerleşen virüs ise üreme yeteneği kaybına yani kısırlığa sebep olabilir.
Nadiren de olsa bazı vakalar kalıcı işitme kaybıyla sonuçlanabilir. Bu nedenle tedavi ihmal edilmemeli ve doktorun önerdiği tedavi şekline aynen uymaya dikkat edilmelidir.
Kabakulaktan Korunmanın En İyi Yolu: Aşı
Kabakulaktan korunmanın en iyi yolu hiç şüphesiz bebeklik ve çocukluk dönemlerinde yapılan koruyucu aşılardır. Kabakulak aşısı KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) olarak bilinen üçlü karma aşısı içerisindedir. Bebeklerde kabakulak aşısı 12. ayın sonunda 1 doz olarak yapılır. 2. doz aşı ise ilköğretim 1. sınıfta yapılarak hastalığa karşı bağışıklık sistemi güçlendirilir.
Yeni nesil çocuklar aşılarını zamanında ve uygun sayıda yaptırdığından dolayı günümüzde kabakulak çok sık rastlanan bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Zamanla geliştirilen aşıların daha etkili olması da semptomların daha hafif seyretmesinde önemli bir faktördür.
Aşı dışında kabakulaktan korunmak için aşağıdaki konularda dikkatli olmak önemlidir.
- Bebekler ve çocuklar mümkün olduğunca alışveriş merkezleri, oyun alanları gibi kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak tutulmalı.
- Okul, kreş gibi kalabalık ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmeli.
- Çocuklar bardak, çatal, kaşık gibi ağızlarıyla dolayısıyla tükürük salgısıyla doğrudan temas eden eşyaları ortak kullanmamalı.
- Başkaları ile aynı tabaktan yemek yememeli.
- Başkasının havlusu kullanmamalı.
- Bebekler ve çocuklar sık sık banyo yaptırılmalı ve banyo sonrası temiz kıyafetler giydirilmesine özen gösterilmelidir.
Kabakulaktan Korunmak Kadar Diğer Çocukları Korumak da Önemlidir!
Bebeğinizi kabakulaktan korumak ya da semptomları en hafif şekliyle atlatmasına yardımcı olmak kadar diğer çocukları korumak da önemlidir. Bebeğinizde hastalığa dair belirtileri gördüğünüzde doktora götürüp, uygun kontroller sonrasında hasta olup olmadığına dair kesin bir teşhis koymadan onu okula ya da kreşe göndermemelisiniz. Diğer insanlarla ve çocuklarla yakın temasa geçmesini engellemelisiniz.
Bebeğinize kabakulak teşhisi konulması durumunda bebeğinizin odasını kendinizden, varsa kardeşlerinden yalıtmalısınız. Onun beslenme araç ve gereçlerini yüksek ısıda yıkayıp başkalarının kullanmasına engel olmalısınız. Aksi takdirde diğer çocuklara ya da daha önce hastalığı geçirmemiş yetişkinlere bulaştırabilirsiniz.
Yine aynı sebepten ötürü yakınlarınızın ziyaretlerini kabul etmeyerek iyileşme sonrasına ertelemelisiniz. Semptomlar tamamen ortadan kalkmış olsa dahi en az 5 gün süre ile çocuğun diğer bireylerle etkileşimine sınır koymalısınız. Çünkü bu sürede belirtiler olmasa dahi çocuğunuz hastalığı bulaştırmaya devam edecektir.
Ebeveynler sağlıklı nesiller yetiştirebilmek için bulaşıcı hastalıklara karşı daima tedbirli ve bilgili olmalıdırlar. Çünkü bebeklerde kabakulak gibi çok sık görülmesinden dolayı normal karşılanan ve tehlikesiz görünen pek çok hastalık nadiren de olsa beraberinde daha ciddi problemleri getirebilir. Hastalığın belirtileri konusunda bilgi sahibi olduğunuz ve şüpheli bir durumda doktorunuzla iletişime geçtiğiniz sürece sorunun üstesinden kolayca gelineceği unutulmamalıdır.
Dilerseniz “Çocuklarda Kulak Burun Boğaz Hastalıkları” Konulu videomuzu izleyebilirsiniz.
“Orta Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir” Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!
Orta Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir: https://www.bebek.com/orta-kulak-iltihabi-belirtileri-nelerdir/
