Sebep olduğu bulgular nedeniyle günlük hayatı olumsuz etkileyebilen astım hastalığı, bronşlarda hassasiyete yol açarak daralmaya neden olan hem yetişkinlerde hem de çocuklarda rastlanabilen bir sağlık sorunudur. Özellikle çocuklarda astım, yaşamın ilk 2 yılı içerisinde kendini belli ederken aileleri endişeye düşürebilir.
Peki çocuklarda astım hastalığı neden olur? Hangi belirtiler ile ortaya çıkar, nasıl tedavi edilir? Merak ettiklerinizi sizler için derledik.
Astım Nedir?
Astım; bronşların çeşitli çevresel uyaranlara aşırı hassasiyet göstermesi sonucu daralması ile nefes alıp vermede güçlük, uzun süre geçmeyen ve tekrarlayan öksürük gibi üst solunum yollarını hedef alan şikâyetlerin gelişmesine sebep olan bir hastalıktır.
Çocuklarda astım hastalığı; çocukluk çağı astımı, alerjik bronşit ya da pediatrik astım olarak da tanımlanır. Genellikle yaşamın ilk 2 yılı içerisinde tanı konur ve vakaların %60 kadarı ergenlik dönemine kadar iyileşme gösterir. Fakat tedavi edilmeyen ve semptomları kötüye giden astım vakaları, çocuklukların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Çocuklarda Astım Belirtileri Nelerdir?
Solunumu zorlaştıran bir rahatsızlık olarak astım; grip, nezle, soğuk algınlığı gibi solunum yolları enfeksiyonlarının belirtilerine benzer bulgular gösterir. Ayrıca astım krizlerinin birçoğu bu tür üst solunum yolu hastalıklarının akabinde yaşanmaktadır. Bu durum anne ve babaların astım hastalığından şüphe etmesine engel olabilmektedir.
Çocuklarda görülen astım, erken tanı ve uygun tedavi sayesinde büyük ölçüde düzelir. Bu sebeple “çocuklarda astım belirtileri nelerdir?” sorusunun cevabı hakkında ailelerin bilgi sahibi olması oldukça önemlidir.
Çocuklarda astım belirtileri şunlardır;
- Öksürük nöbetleri
- Nefes darlığı
- Hırıltı
- Uzun süreli devam eden öksürük
- Gece yattıktan sonra başlayan öksürük krizi
- Sabaha karşı başlayan öksürük krizi
- Hızlı nefes alıp verme
- Nefes alıp verirken ıslık sesinin duyulması
- Göğüste ağrı hissi ve sıkışma
- Yemek yemede güçlük
- Uyumada zorluk çekme (Öksürük nedeniyle)
- Dinlenme halindeyken hızlı soluma
- Halsizlik ve yorgunluk
- Basit hareketlerde bile dinlenme isteği duyulması
- Çocuğun spor yapmaktan kaçınması
- Boyun kaslarının kasılması
En belirgin bulgu öksürük nöbetleri olmakla birlikte çocuklarda bu belirtiler akıllara astım hastalığının gelmesine yol açabilir.
Çocuklarda Astım Neden Olur?
Astım sorunu akciğerleri hedef alır ve küçük çocuklarda dahi görülebilir.
Peki çocuklarda astım neden olur?
Akciğerlerin içi, ağaç dalları gibi uzayarak daralan esnek yapılardan oluşur. Bu yapılara hava yolları yani bronş denir. Nefes alındığında akciğerler havayla dolar ve bu hava, bronşların en ucundaki hava keselerine ulaşıncaya kadar ilerler. Bronşlar, alınan nefesin içinde bulunan maddeleri tutmaya yardımcı bir mukus üretir. Astım varlığında bu hava yollarının duvarları kalınlaşıp daralır ve mukus üretimi artar. Bunun sonucunda bronşlarda iltihaplanma başlar ve astım krizleri oluşur.
- Çocuklarda akciğerlerin gelişimi henüz tamamen gerçekleşmediği için hava yolları oldukça dar yapıdadır kısacası bronşların yapısı daralmaya müsaittir. Çocukluk çağı astımının birincil sebebi budur.
- Astım kalıtsal olabilmektedir. Ailede astımlı bireyler varsa annede veya babada ya da her ikisinde astım bulunuyorsa çocukta da görülebilir. Yani çocuklarda astımın nedeni genetik faktör olabilir.
- Son olarak çocuklarda astım çevresel faktörlerin tetiklemesi sonucu meydana gelebilir.
Dilerseniz “Alerjik Bronşit Ve Astım Arasındaki Fark Nedir?” Konulu videomuzu izleyebilirsiniz.
Astımı Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Sigara dumanı
- Hava kirliliği
- Parfüm, oda spreyi, deterjan kokusu gibi kimyasal kokular
- Kedi, köpek gibi evcil hayvanların döküntüleri
- Yoğun egzersiz veya fiziksel aktivite
- Polen
- Soğuk hava
- Rutubet, nem, küf
Çocuklara Astım Tanısı Nasıl Konur?
Her öksürük astımı işaret etmez. Bu sebeple astım tanısı, tedaviye başlamak adına büyük önem taşır.
Çocuklarda astım tanısı konurken farklı yöntemler izlenebilir.
- Fizik muayene ile doktor tarafından çocuğun akciğerleri ve kalbi dinlenir.
- Solunum fonksiyon testleri uygulanarak akciğerlere dolan havanın miktar ve hacmi ölçülebilir.
- Bunlara ek olarak farklı testler istenebileceği gibi çocuğun tıbbi öyküsü (hastalıkları, ailede astımlı veya alerjisi bulunan bireylerin olup olmadığı vb.) ile şikâyetleri dinlenir ve hepsi birlikte değerlendirmeye alınır.
Hangi Durumlar Astım için Risk Faktörüdür?
Çocuğun sahip olduğu bazı durumlar, astım sorunu için risk faktörü oluşturabilmektedir.
- Düşük doğum kilosu
- Ailede astım öyküsü varlığı
- Ailede alerji öyküsü varlığı
- Doğum öncesi veya sonrası pasif içiciliğe maruz kalmak
- Çocuğun çok sayıda ve peş peşe solunum yolu enfeksiyonu geçirmiş olması
- Çocuğun alerji veya egzamasının bulunması
Bu durumlar, astımlı çocukların öyküsünde rastlanan ortak etkenlerdir ve çocukta astımın gelişmesine yol açabilecek risk faktörleri arasındadır.
Çocuklarda Astım Tedavisi
Çocuklarda astım tedavisi, çocuğun durumuna, yaşına, hastalığın seyrine ve şiddetine göre farklılık gösterebilmektedir.
- İlk olarak tedavide dikkat edilmesi gereken, astımı tetikleyici unsurlar varsa bunları ortadan kaldırmaya çalışmak ya da hafifletmektir. Yani çevresel önlemleri almaktır.
- İkinci olarak çocuklarda en sık uygulanan astım tedavi yöntemi ilaç tedavisidir. İlaç tedavisinde iki farklı yol izlenebilir.
– Rahatlatıcı/ gevşetici ilaçlar: Bronş gevşetici ilaçlar olarak bilinen ilaçların kullanıldığı hava yollarını gevşeterek daralmayı önleyen ilaçlardır.
– Kontrol edici/ atak önleyici ilaçlar: Astım şikâyetlerini en aza indiren, iltihabın hava yollarında yarattığı duyarlılığı hafifletmeyi amaçlayan ilaçlardır. Genellikle düşük dozda kortizon içerikli ve bir tüp yardımıyla kullanılan sprey formda ilaçlardır. Uygun şekilde kullanıldıklarında yan etkileri çok çok düşüktür.
Bu ilaçlar gerekiyorsa bir alerji uzmanı eşliğinde kontrol ve takip edilerek kullanılmalı, doktor onayı olmadan kullanımı bırakılmamalıdır.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
Anne ve babalar olası astım ataklarında paniğe kapılabilirler ve hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak isteyebilirler. Ancak sadece şu acil durumlarda müdahale gerekebilir.
- Burun deliklerinin genişlemesi
- Nabzın yükselmesi
- Şiddetli göğüs ağrısı
- Mide kaslarını kullanarak nefes almaya çalışmak
- Göğsün ve karnın nefes alırken aşırı içe girmesi
- Aşırı terleme
- Tıkanma ve konuşamama
Çocuklarda astım korkulmaması ancak uygun tedbirlerin alınması gereken bir sorundur. Doktorunuz, çocuğunuz için en uygun tedaviyi belirleyerek uygulayacak ve gidişatı takip edecektir.
“Hamilelik Döneminde Astım Hastalığı” Konulu yazımızı incelemek için bağlantıya tıklayın: https://www.bebek.com/hamilelik-doneminde-astim-hastaligi/
