Küçük bir bölgede başlayıp kısa sürede bütün dünyayı etkisi altına alan öldürücü salgın hastalıkları tarihten biliyoruz. Gelişen tıp ve teknolojinin karşısında böyle bir durumun ancak filmlerde görülebileceğini düşünürken kendimizi Korona virüsü denen gerçek bir korku filminin içerisinde bulduk.
İnsanların korkudan sokağa bile çıkamadığı bu günlerde hasta bireyleri Korona testi ile tespit etmek hayati önem taşıyor. Çünkü diğer ülkelerin deneyimlerinden de gördüğümüz gibi salgının yayılmasını önlemek ve süreci kontrol altına almak ancak bu şekilde mümkün. Bu süreçte hastalığın teşhisi, bulaştıktan ne kadar süre sonra belirtilerin ortaya çıktığı, belirtilerin herkeste aynı olup olmadığı ve daha birçok soru merak konusudur. Dilerseniz önce hastalığı yakından tanıyalım, ardından test ile ilgili en çok merak edilenlere geçelim.
Covid-19 Nedir?
Son zamanlarda her yerde ve herkesin ağzında hep aynı kelime: Corona. 2019’un Aralık ayında Çin’in Wuhan Kenti’nde ortaya çıkan bu virüs hızla bütün dünyaya yayılmaya başladı. Hatta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemik hastalık (Dünya üzerinde çok geniş bir alana yayılarak etkisini gösteren hastalık) ilan edildi. Peki Corona nedir?
Gözle göremeyeceğimiz kadar küçük olup canlı vücudunda hastalık yapan her etkene halk arasında mikrop diyoruz. Ancak hastalık yapan etkenlerin hepsi aynı özellikte değildir. Örneğin; bakteriler, virüsler ve mantarlar… Bunların üçü de hastalık yapabilir ancak hepsi farklı özelliktedir. Corona (CoV), yani diğer adıyla Covid-19 (Covid- 2019) da hastalık yapan bir etkendir. Ancak bu etken bir virüstür ve çok basit yapılı olan virüsler bir konak bulmadığı sürece canlı olarak kabul edilmezler bile.
MERS-CoV ve SARS-CoV gibi hastalıkların sebebi bir de bir çeşit CoV’dur ve bunlar gibi Covid-19 da solunum yolları hastalıklarına sebep olur. Peki canlı olarak kabul bile edilemeyen bu küçücük şey nasıl dünyayı sarıp, binlerce can alabilecek kadar tehlikeli olmayı başarıyor?
Corona Virüsünde Kuluçka Süresi Nedir?
Diğer virüsler gibi Corona Virüsü de herhangi bir yüzeydeyken cansızdır. Cansız olduğu için yüzeyde belli bir süre kalsa bile çoğalamaz. Virüs ancak canlı bir hücre içerisine girdiğinde ve oradaki maddelerden faydalanmaya başladığında canlılık özelliği göstermeye başlar.
Canlılık özelliği kazandıktan sonra hücre içerisinde sayısını artırır ve hücrenin kendi metabolik faaliyetlerini yerine getirmesini engeller. Sayısı iyice artınca hücreyi patlatarak dışarı çıkar ve diğer hücrelere bulaşarak aynı şekilde çoğalmaya devam eder. Sayısını yeteri kadar artırdıktan sonra ise bireyde hastalık belirtilerini oluşturmaya başlar.
Corona virüsünün konakçıya (canlı vücuduna) girdikten sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için geçen süreye kuluçka süresi denir. Bilim insanlarının bu zamana kadar yaptığı araştırmalar sonucu Corona virüsü kuluçka süresi minimum 5-6 gün olarak belirlenmiştir. Ancak bazı kişilerde bu süre 14 güne kadar uzar.
Herkes hastalık belirtilerini aynı sürede göstermediği için işi garantiye almak isteyen uzmanlar karantinalar uygulamalarında maksimum süreyi göz önünde tutar. Bu sebeple 14 gün kuluçka süresi dikkate alınarak hastalık kapmış olma şüphesi bulunan kişilerde karantina uygulanması yapılır.
Covid-19 için Bulaşıcılık Süresi Nedir?
Parazitlerin insan vücuduna girerek yerleşmesi sonucu hastalık oluşur. Ancak hastalığın semptomlarını gösterdiği süre ile bulaşıcı olmaya başladığı süre aynı değildir. Hakkında hâlâ birçok şey kesin olarak bilinmeyen bu etkenin bulaşıcılığı da bilim insanlarınca yaklaşık olarak belirlenmiştir.
Yapılan çalışmalar semptomların görülmeye başlamasından 1-2 gün önce enfekte kişinin virüsü yaymaya başladığını gösteriyor. Tabi bu süre kuluçka süresinde olduğu gibi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Nasıl Bulaşır?
En tanıdık virüslerden biri olan grip ve diğer solunum yolu hastalıkları ile aynı şekilde bulaşır. Çoğunlukla hasta kişinin öksürme, hapşırma, konuşma sırasında ortama saldığı solunum sıvılarının ağız ya da burundan vücuda girmesi ile olur. Öpüşme, sarılma, tokalaşma gibi yakın temaslarla ya da bir yüzeye bulaşan virüsün temas ile bireyin eline, elden de ağız, burun veya gözlere temasyla da bulaşabilir.
Hastalık Belirtileri Nelerdir?
Bütün dünyayı etkisi altına alan bu hastalık hafif şiddette solunum rahatsızlığından, ölümcül düzeyde ağır solunum yolları hastalığına kadar gidebilir. Genel olarak Corona belirtileri aşağıdaki gibidir.
- Boğaz ağrısı
- Burun akıntısı
- Ateş
- Öksürük
- Solunum güçlüğü
- Baş ağrısı
- Eklem ve kas ağrıları
- Bazı bireylerde karın ağrısı ve ishâl
- Yeme içmede bozukluk
- İlerleyen aşamalarda öksürükle birlikte balgam
Semptomların şiddeti kişiden kişiye değişir. Bağışıklık sistemi güçlü olanlarda daha hafif seyrederken; bağışıklık sistemi zayıf olan, kronik rahatsızlığı olan ve 65 yaş üstü bireylerde daha şiddetli seyreder. Hatta %3-4 ölümle sonuçlanabilir. Kesin tanı için korona testi yaptırmak gerekir.
Corona Testi Nasıl Yapılır?
Covid-19 tanısı için uygulanacak bütün yöntemlerde ilgili kişilerin bütün işlemleri yüksek koruma altında yapması gerekir. Çünkü test için alınan örnekten virüs kapma olasılığı yüksektir.
Laboratuvar Testi: Burun ya da boğazdan sürüntü çubuğu ile örnek alınır ve laboratuvar ortamında örnekte virüs bulunup bulunmadığına bakılır.
Hızlı Tanı Kiti: Şimdilerde en çok uygulanan yöntem Corona hızlı tanı kiti olarak karşımıza çıkıyor. Çalışma şekli evde kullanılan gebelik testleri kadar kolaydır. Ağız ya da burundan sürüntü çubuğa ile alınan örnek, testin ilgili bölgesine sürülüyor. Ardından üzerine test solüsyonu damlatılıyor. Sonucun pozitif çıkması hastalığın mevcut olduğu anlamına geliyor.
Test Sonuçları Ne Zaman Çıkar?
Laboratuvar testleri 1-2 günde çıkıyor. Ancak burada sıkıntı testin sadece sağlık bakanlığının belirlediği hastanelerde ve laboratuvarlarda yapılıyor olmasıdır. Bu sebeple örnek ilgili laboratuvara yollanıyor ve sonuçların gelmesi bekleniyor. Hızlı tanı kiti ile yapılan testler ise 15 dk gibi kısa bir sürede hemen sonuç veriyor.
Korona Testini Kimler Yaptırabilir?
Her isteyen “Acaba bende hastalık var mı?” diye gidip Corona testi yaptıramaz. Şüpheli kişinin hastalık belirtilerini göstermesi ve belli bir yaşın üzerinde olması ya da pozitif olan bir vaka ile istemeden yakın temasta bulunmuş olması beklenir. Tabi testin uygulanması için mutlaka ilgili sağlık kuruluşuna gitmek şart.
Bu zor süreçte hem kendimizi hem de sevdiklerimizi korumak adına kendimizi izole etmeli ve evde kalmalıyız. Dışarı çıkmak zorunda kaldığımızda ise kimseye 1 metreden fazla yaklaşmamalı, temas etmemeli, eldiven takmalı ve ardından hemen elleri sabunla iyice yıkamalıyız.
Sabun ve suyun bulunmadığı yerde el dezenfektanı ya da en az 70 derece etil alkol içeren kolonya kullanılmalıdır. Hastalık belirtileri gösteriyor ya da pozitif biriyle istemeden yakın temasta bulunduysanız mutlaka en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna gitmeli ve gerekiyorsa corona testi yaptırmalısınız.
CORONA VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNURUZ? Konulu makalemize ulaşmak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!
CORONA VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNURUZ? https://www.bebek.com/corona-virusunden-nasil-korunuruz/
