Deprem Çocuğunuzu Nasıl Etkiliyor?

İçindekiler

Deprem kuşkusuz ki herkes için korkulu ve stres içeren bir durum. Anneler ve çocuklar ise depremden çok daha fazla etkileniyor. Deprem ve çocuk arasındaki ilişkiyi, depremin öncesinde ve sonrasında neler yapılması gerektiğini uzmanlar anlattı.

“Deprem sonrası korkan çocuklar, farklı tepkiler gösterebilir. Kimi çocuk çevresinde olup bitenleri fark etmiyor gibi görünür, konuşması ve duygusal tepkileri azalmıştır, dalgındır. Bazı çocuklar ise olayla ilgili bir tepki veya davranış değişikliği sergilemeyebilir.”

“Çocukların kaygılarını geçiştirmek yerine, depremlerin nedenini ve yapılabilecekleri anlayabilecekleri şekilde açıklayın. Çocuklarınızın yanında depremle ilgili konuları konuşmaktan kaçınmayın ancak korkuları alevlendirebilecek ayrıntılardan uzak durun.”

Bu tarz durumlarda insanlar ortak duygu ve düşüncelere bürünürler ve birbirlerine yardımcı olmaya çalışırlar. Daha önce bir deprem yaşamamış olan insanlar belli bir deprem hazırlığı olmadan yaşarlar ve olası bir deprem anında panik olurlar.

Daha önce deprem yaşayan ya da çevresinde gören insanlar ise önceden önlemlerini almakla birlikte deprem anında ve sonrasında sanki daha önceden yaşadıkları depremi tekrarlanacakmış gibi düşünüp psikolojik olarak sıkıntı yaşarlar. Bu durumda annelerin korkuları daha da artar çünkü onlar sadece kendilerini düşünmekle kalmayıp bebeklerini, çocuklarını nasıl koruyacaklarını, o an neler yapacaklarını düşünüp önlemini almaya çalışır.

Böyle durumlarda çocuk ebeveynlerini ve çevresinde olan yetişkinleri gözlemler. Bu yüzden birey korku, stres gibi yaşadığı duyguları kontrol altına alabildiği takdirde çocuğuna daha sakin kalıp, her şey kontrol altında olduğu duygusunu yansıtır. Deprem sonrasında çocuklarınıza göstereceğiniz yaklaşım bu açıdan oldukça önem taşır.

Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanına Prof. Dr. Ali Evren Tufan göre; Annelerin deprem sırasında soğukkanlı davranmaları, paniğe kapılmamaları ve kendileri ve aile üyelerinin sağlık ve güvenliğini gözetmeleri çok önemlidir.

Deprem Sonrası Korkan Çocuğa Nasıl Yaklaşmak Gerekir?

Deprem sonrası korkan çocuklar, farklı tepkiler gösterebilir. Kimi çocuk çevresinde olup bitenleri fark etmiyor gibi görünür, konuşması ve duygusal tepkileri azalmıştır, dalgındır. Bazı çocuklar ise olayla ilgili bir tepki veya davranış değişikliği sergilemeyebilir. Her iki tepkiyi gösteren çocuklarda da olay sonrasında korkular, uyku sorunları, ani seslerden irkilme, yaşından küçük davranışlar, karın ağrılarından vb. yakınmalardan şikayet etme görülebilir.

Deprem sonrası korkuları olan çocukların en temel ihtiyacı güvende hissetmektir. Sakin, güven verici, tutarlı bir yaklaşımla depremlerin nedeni ve deprem anında yapılabilecekleri hakkında bilgi verip, olay sırasında yaşadıkları ve hissettiklerini ifade etmeleri için yüreklendirmek uygun olabilir. Deprem hakkında konuşmak istemeyen çocukların bu isteklerine saygı göstermeli, kendileri isterse bu olayla ilgili konuşabileceğiniz söylenmelidir.

Çocuklarda Deprem Korkusuna Karşı Neler Yapılabilir?

Çocukların kaygılarını geçiştirmek yerine, depremlerin nedenini ve yapılabilecekleri anlayabilecekleri şekilde açıklayın. Çocuklarınızın yanında depremle ilgili konuları konuşmaktan kaçınmayın ancak korkuları alevlendirebilecek ayrıntılardan uzak durun. Çok fazla etkilenen, davranış değişiklikleri azalmayıp süren ya da gittikçe artan çocuklarınızı uzmana götürün.

Depremin Çocuklar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Çocuklar depremden yetişkinlere göre çok daha fazla etkilenirler. Kendi dünyalarında bir anlam arayışına girerler ve en çok korktukları şey belirsizliktir. Bu nedenle ebeveynlerine olayı anlayabilmek için çok sık soru sorabilirler. Her seferinde sabırla ve en doğru şekilde durumu dramatikleştirmeden açıklamak gerekir. Çünkü çocuklar anlamadıkları şeylerden korkarlar ve bu korku bir travmaya dönüşebilir. Psikolog Elif Doğru konu hakkında şöyle diyor:

Çocuklarınızın yanında depremle ilgili duygularınızı çevrenizdekiler ile açık bir şekilde paylaşmayın. Çocuğum duymuyordur veya zaten oyun oynuyor ilgilenmiyor diye düşünmeyin mutlaka bir kulağı sizdedir.

Olabildiğince çocuğunuza durumu anlatmak, neden ve nasıl olduğunu açıklamak, onu bilgilendirmek ve olayları çok büyütmeden kısa ve öz bir şekilde anlatmanız süreci anlamlandırmalarına yardımcı olacaktır. “Nasıl kışın yağmur yağıyor bazen gök gürüldüyor ve şimşek çakıyor. Depremde bir o kadar doğal bir durum. Her zaman olmasa da arada olabilecek bir şey.” Tarzında açıklamalar yapabilirsiniz.

Ayrıca çocuğunuzun duygularını anladığınızı belirtmenizde oldukça önemlidir. “Korktun biliyorum, bende şaşırdım ama artık güvendeyiz ve ben senin yanındayım merak etme.” Tarzında açıklamalarla, sizin onu anladığınızı ve saygı duyduğunuzu anlayacaktır.

Bazı çocuklarda deprem sonrasında belli başlı davranışlar gözlemleyebiliriz. Bunlar: ani davranış değişiklikleri, huzursuzluk, ağlamalar, uykusuzluk, beslenme sorunları, yalnız başına uyuyamama, alt ıslatma, tırnak yeme, sebepsiz karın ağrıları, mide bulantıları, korkular, okula gitmek istememe gibi davranışlar görülebilir.

Bu gibi durumlarla karşılaştığınız da çocuğunuzu rencide etmeden ona bu durum hakkında yardım edebileceğinizi söyleyebilirsiniz. Öncelikle size ne hissettiğini anlatmasını isteyebilir ardından birlikte oyun oynayabilir veya resim çizebilirsiniz. Her aşamada çocuğunuzu gözlemlemeniz oldukça önemlidir. Çünkü, iç dünyasıyla ilgili bilgileri çocuğunuz bu gibi yollarla dışa vurur. Eğer, çocuğunuz çok kaygılıysa, durumdan dolayı travmatize olduğunu düşünüyorsanız en kısa zamanda bir uzmandan destek almalısınız.

Evde Depreme Karşı Nasıl Önlem Alınmalı?

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Afete Hazırlık Birimi’nden Rüya Seyhan Kocaman’a göre;

Aile Afet Planı Oluşturulmalı. Evde, her odada güvenli yerler belirlenmeli.
Yaşamsal tehdit yaratacak eşyalar sabitlenmeli. Örneğin; Yatak odasındaki giysi dolapları, kütüphane, tv üniteleri için L Köşebent bağlantı malzemeleri kullanılmalı.
Ekonomik kayıp yaratacak ve yangın çıkarıp, zarar verebilecek eşyalar sabitlenmeli. Örneğin; Televizyon, beyaz eşyalar, bilgisayar, termosifon, kombi, tüp gaz gibi ürünler için güvenlik kayış koruma bantları kullanılmalı.
Yaşadığımız mekânlarda kayıp, düştüğünde zarar verebilecek eşyaların kontrolü sağlanmalı. Örneğin; Mutfak tezgâhı üzerindeki kesici aletler, tabaklar, küçük ev aletleri ve biblolar için kaydırmaz örtüler kullanılıp, güvenli yerlerde muhafaza edilmeli.
Yükseğe yerleştirilmiş eşyalar sabitlenmeli. Örneğin; duvardaki tablo için kanca vida, avize için dübelli kanca, kitaplık rafları için gergi sistemi kullanılmalı.
Dolap kapakları ve çekmeceler için çocuk güvenlik kilitleri kullanılmalı.
Çocuğun yatağının yakınında ağır çerçeve, raf, dolap, avize, kitaplık vb. çocuğun üzerine düşebilecek eşyalar, objeler bulunmamalı.
Evdeki ve binadaki çıkış yolları belirlenmeli.

Deprem Anında Ne Yapılmalı?

Çök kapan tutun.
Güvenli bir yer bulup çökün.
Başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapanın.
Güvenli bir yere tutunun.
Yaşam üçgeni oluşturulabileceğimiz; koltuk, yatak, sabitlenmiş alçak ve sağlam eşyaların yanlarında çöküp, kapanıp, tutunulmalı.
Evde küçük çocuk var ise ilk önce ona ulaşılmalı. Sarsıntı geçinceye kadar göğse yakın tutulup, üzerine siper alınmalı.
Sabitlenmemiş büyük eşyalardan, camlardan, merdivenlerden, balkonlardan, kapı eşiklerinden uzak durulmalı.