Hamile olduğunu öğrenen her anne adayının en büyük endişelerinden biri, doğum korkusudur. Özellikle normal yolla gerçekleşen doğumlarda yaşanan sancılar ve doğum esnasında yapılan kesiler, gebelerin bebeklerinin hangi doğum şekli ile dünyaya geleceği konusunda karar vermelerini ciddi derecede etkilemektedir.
Bu sebepten kaynaklı olarak normal doğum yerine sezaryeni tercih eden hamile sayısı azımsanmayacak düzeydedir. Ancak epizyotomi dikişi, her doğumda uygulanan bir yöntem değildir ve avantaj ve dezavantajlarını bilerek karar vermek çok daha uygun olacaktır.
Peki epizyotomi nedir? Neden yapılır? Korkulduğu kadar sıkıntıları var mı? Bakımı nasıl olmalı?
Epizyotomi Nedir, Nasıl Yapılır?
Bebek bekleyen tüm anne adayları ‘Epizyotomi nedir?’ sorusunun cevabını merak eder.
Normal doğum sırasında perine bölgesinde fazla gerilme oluşması nedeniyle meydana gelebilecek yırtılmaları engellemek için vajinadan anüse doğru atılan 3-4 cm’lik kesiye doğum kesisi veya vajinal kesi, bu kesiye atılan dikişlere de vajinal dikiş veya epizyotomi dikişi adı verilir. Tüm bu işlemlerin bütünü ise epizyotomi olarak adlandırılır. Epizyotomi, planlı yapılan bir cerrahi kesi işlemidir.
Klasik bir epizyotomi işlemi şu sıralamayla gerçekleşir:
- Öncelikle perinal bölge, lokal anestezi ile uyuşturulur.
- Ardından kesiğin ihtiyaç duyulduğu şekilde 3-4 cm uzunluğunda bir kesik atılır.
- Kesik atıldıktan sonra bebek doğurtularak doğum gerçekleşir.
- Doğum sonrasında kesi, kendiliğinden eriyen materyal ile dikilir.
Epizyotomi acısızdır. Uygulama esnasında anne adayı herhangi bir şey hissetmez.
Vajinal Dikişe Neden Başvurulur?
Normal doğum dikişleri, eski dönemlere kıyasla doktorların öncelikli başvurduğu bir uygulama değildir. Fakat doğum ilerlemiyorsa hızlandırmak amacıyla ve perine bölgesinde yırtığa sebep olacak kadar gerilme oluştuğunda, kesi ve vajinal dikiş uygulanabilir.
Aksi durumda istenmeyen büyük yırtılmalar oluşabilir. İlk gebeliğini yaşayan anne adaylarında daha önce doğum gerçekleşmediği için perinal bölge çok esnek değildir. Bu durum kontrolsüz yırtık oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Bu yırtıkları tedavi etmek çok daha zorlu ve acılı olabilir, estetik görünüm eski hâline çok daha zor dönebilir. Bu ihtimaller göz önüne alındığında epizyotomi avantaj sağlamaktadır.
Epizyotomi Türleri Nelerdir?
Doğum sırasında vajinal bölgeye kesi atılmasına karar verilmişse, yapılacak kesinin şekli ve derecesi farklılık gösterebilir. Kesiğin hangi türde olacağına ve derecesine doğum anında doktorunuz karar verecektir.
- Median Epizyotomi (orta hat kesi): Vajinadan anüse doğru diklemesine yapılan kesiktir.
- Mediolateral Epizyotomi (yana doğru kesi): Vajinadan anüse 45 dereceden az bir açı ile yana kayarak atılan kesiklerdir.
Vajinal kesinin orta hat ya da yana doğru kesi olacağını doğumun gidişatı belirler. Ayrıca kesi derecesi de bu aşamada belli olur.
- Birinci Derece: 1.derece kesilerde, sadece deri kesilir.
- İkinci Derece: 2.derece kesilerde, deri ile beraber vajinal arka duvarı etkileyen doku ve kaslar da kesilir.
- Üçüncü Derece: 3.derece kesilerde, yüzeydeki deri, deri altındaki doku ve kaslar ile rektumun çevresinde bulunan halka şeklindeki rektal sfinkter kası kesilir.
- Dördüncü Derece: 4.derece kesilerde, yüzeydeki deri, altındaki doku ve kaslar, rektumun çevresinde bulunan halka şeklindeki rektal sfinkter kası ve rektal mukoza kesilir.
Kesinin derecesi arttıkça derinliği de artacağından dolayı iyileşme süresi de uzayacaktır.
Epizyotominin Gerekli Olduğu Durumlar Nelerdir?
Bir gebe olarak şartlar elverdikçe normal doğum konusunda kararlı olabilirsiniz. Hatta bazı anne adayları, vajinal doğumu rahat geçirmek ve perine bölgesini zorlamamak için birtakım egzersizler ve masajlar uygulamayı denemektedir. Fakat bazı zorunlu durumlar, tüm önlemlere karşın vajinal kesiğe ihtiyaç duyulmasına sebep olabilir.
Aşağıdaki durumlarda epizyotomi, kesi yapılmamasından çok daha avantajlı olabilir.
- Bebeğin prematüre doğması (Bebeğe zarar vermeden rahatlıkla çıkarabilmek için)
- Bebeğin makat geliş olması
- Annenin perinesinin çok dar olması
- Bebeğin başının vajinadan geçemeyecek kadar büyük olması
- Perine kaslarında yırtılmaya sebep olacak kadar fazla bir gerilme olması
- Annenin doğum esnasındaki ıkınmalarının yetersiz olması
Doğum kesiğine ve dikişine gerek duyulup duyulmayacağı önceden belirlenebilen bir durum değildir. Bebek doğum kanalından geçerken perine bölgesine yapacağı baskılar, kontrolsüz yırtık oluşma ihtimalini yükseltir ve bunu önlemek için doktorunuz epizyotomiye karar verebilir.
Normal Doğum Sonrası Dikişlerin Bakımı Nasıl Yapılır?
Anne adaylarını endişelendiren bir diğer konu, doğum sonrası bebeğinizle birlikte eve dönünce onun bakımıyla mı yoksa kendi dikişlerinizin bakımıyla mı ilgileneceğiniz düşüncesidir.
Epizyotomi bakımı oldukça basittir. Temel kural, bölgeyi her zaman kuru ve temiz tutmaya çalışmaktır.
- Ağrı kesici ilaçlar ve antibiyotikler düzenli kullanılmalıdır.
- Dikişleri zorlayacak hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Tuvalet temizliği ılık su ile oldukça dikkatli yapılmalı, bölgeye mikrop bulaşmamasına dikkat edilmelidir.
- Cinsel perhize uyulmalı ve dikişler zorlanmamalıdır.
- Çok uzun süre oturmaktan veya ayakta durmaktan kaçınılmalıdır.
- Kullanılan pedler sık sık değiştirilmelidir.
- Bol sıvı ve sebze tüketmeye özen gösterilmeli, bağırsak tembelliği ve kabızlığın önüne geçilerek mümkün oldukça ıkınmamaya dikkat edilmelidir.
Epizyotomide İz Kalır mı?
Vajinal dikiş sonrası iz kalıp kalmayacağını merak edebilirsiniz. Dikiş fikrini duyan tüm hamileler, iz kalma durumunu mutlaka sorgulamaktadır.
Yapısına uygun atılan dikişlerde herhangi belirgin bir iz kalmamaktadır. Dikiş doğru atılmış, bakımı iyi yapılmışsa sadece ince düz bir çizgi şeklinde iz kalabilir.
Epizyotominin Oluşturacağı Komplikasyonlar Nelerdir?
Vajinal dikiş sonrasında bakım ve temizlik en önemli noktadır. Hijyen sağlanamadığında veya dikişler zorlandığında birtakım komplikasyonlar meydana gelebilir.
Bunlar;
- Dikiş bölgesinde kızarma veya morarma
- Dikişlerin zorlanması ve atması
- Kanama ve şişme oluşması
- Pansumanlı bölgenin, temizliğin tam yapılmaması nedeniyle enfeksiyon kapması (Bu ihtimal oldukça düşüktür.)
Vajinal Dikişin İyileşme Süresi
Cerrahi işlemin ardından yapılacak günlük bakım çok önemlidir. Epizyotomi iyileşme süresi, bu bakıma bağlı olarak değişebilir. Eğer herhangi bir komplikasyon oluşmaz, dikişlerde açılma, kanama, morarma gibi durumlar yaşanmaz, bölge doğru bir şekilde temizlenirse, ortalama iyileşme süresi 7-10 gün arasıdır.
İyileşme evresinde ‘Epizyotomi dikişi nasıl düşer?’ sorusu da merak edilir. Fakat epizyotomi de kullanılan dikişler, alınması gereken malzemeden değil, kendi kendine eriyen materyalden yapılır. Bu nedenle dikiş aldırma işlemi diye bir işleme gerek duyulmaz.
Doktorunuzla normal doğuma karar verdiyseniz, kendisinden epizyotomi dikişi hakkında bilgi vermesini isteyebilirsiniz. Unutmayın ki, bu uygulamayı birçok kadın yaptırmaktadır. İşlem acısızdır. Sonrasında uygulanacak doğru bir bakımla bu süreci çok kolay atlatabilmeniz mümkündür.
“Perine Masajı Nedir? Nasıl Yapılır?” Konulu yazımızı okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Perine Masajı Nedir? Nasıl Yapılır?: https://www.bebek.com/perine-masaji-nedir-nasil-yapilir/
