Erkeklerde Kısırlık Neden Olur? Tedavisi Nasıldır?

Pek çok çiftin hayali doğru zaman geldiğinde çocuk sahibi olup bir aile kurmaktır. Ancak bazen ne kadar deneseniz de bu hayalinizi gerçekleştiremeyebilirsiniz. Çocuk sahibi olamama söz konusu olduğunda nedense insanların aklına ilk olarak kadında bir problem olduğu gelir. Ancak durum hiç de düşünülen gibi değildir. Birtakım araştırmalar erkeklerde kısırlık oranının, en az kadınlar kadar yüksek olduğunu gösteriyor. Bu da çocuk sahibi olamama söz konusu olduğunda okların direkt kadına değil, aynı zamanda erkeğe de çevrilmesinin gerekliliğini gösteriyor. Peki erkeklerde kısırlık neden olur, erkeklerde kısırlık tedavisi yöntemleri nelerdir, gelin hep birlikte bakalım.

Ne Zaman Erkekte Kısırlıktan Söz Edilebilir?

Eğer bu süre içerisinde gebelik gerçekleşmediyse, çiftlerden en az birinin bir sağlık problemi olabileceğini düşünmek gerekir. Böyle bir durumda kadında ve erkekte birtakım tetkikler yapılarak herhangi bir problem olup olmadığı tespit edilmelidir.

Erkeklerde Kısırlık Nedenleri Nelerdir?

Erkeklerdeki kısırlığın pek çok farklı nedeni olabilir. Bazen doğuştan gelen anormallikler kısırlığın sebebi olabildiği gibi genetik sorunlar, iltihaplı hastalıklar veya daha önce gerçekleştirilmiş cerrahi işlemler de erkekte kısırlığa sebep olabilir ve bunlar çoğaltılabilir. O zaman erkek kısırlık nedenleri nelerdir, daha ayrıntılı inceleyelim:

• Spermdeki Üretim Bozuklukları

Erkeklerde kısırlığa sebep olan en yaygın problemlerdendir. Erkeğin yaşam biçimi, beslenmesi, alkol ve sigara gibi zararlı madde kullanımı veya kullandığı ilaçlar sperm üretimi direkt olarak etkilemektedir. Bunların yanında kromozomal veya genetik problemler, hormonal bozukluklar veya kemoterapi gibi tedaviler de sperm üretimini bozabilir. Kimi zaman çocukken geçirilmiş hastalıklar veya böbrek yetmezliği gibi birtakım hastalıklar da sperm üretimini olumsuz etkileyebilir.

• İnmemiş Testis

İnmemiş testisler genellikle fetal gelişim esnasında ortaya çıkmakta olup, testislerden bir veya ikisinin skrotumda, yani testislerin normalde olması gereken yerde olmayıp, daha yukarıda veya karın içinde olması durumudur. Bu durum ileride testis kanserine sebep olabileceği gibi erkeklerde kısırlığa da neden olabilir.

• Hormonal Bozukluklar

Erkekte sperm oluşumu, tıpkı kadınlarda olduğu gibi hormonlar sayesinde gerçekleşir. Sperm oluşumunda rol alan FSH, LH, testosteron ve östrojen hormonlarının herhangi birinin üretiminde meydana gelen aksaklık sperm üretimini bozabilir. Özellikle östrojen ve testosteron hormonları arasındaki dengenin bozulması, sperm kalitesini düşürerek hamile kalmayı zorlaştırabileceği gibi kısırlığa da sebep olabilir.

• Anti-sperm Antikorları

İnfertilite tanısı konan erkeklerde yaklaşık %12’lere varan oranda anti-sperm antikorlarına rastlanmaktadır. Antikorlar sperme bağlanan protein molekülleridir.

Sperme bağlandıklarında onların aktivitelerini olumsuz etkilerler. Bu da sperm kalitesi, hareketliliğini ve canlı sperm sayısını azalmakta, dolayısıyla erkekte kısırlığa neden olabilmektedir.

• Tümörler

Kanserler erkek üreme organını veya üremenin gerçekleşmesinde rol alan hormonların salgılandığı hipofiz bezini olumsuz etkileyerek kısırlığa neden olabilir. Bazı durumlarda tedavi için radyasyon, ameliyat veya kemoterapi gerekebilir. Spermi olmayan erkekler baba olabilir mi? Konulu videomuzu izleyebilirsiniz.

• Kromozom Bozuklukları

Döllenme sırasında meydana gelen kromozom bozukluları da kısırlık nedenidir. Normalde döllenme esnasında anneden bir X, babadan ise bir X veya Y kromozomu gelmektedir. Erkekten X geliyorsa XX olarak kız bebek, Y geliyorsa XY olarak erkek bebek dünyaya gelir. Ancak bazen bir problem olur ve XXY gibi bir birleşim meydana gelebilir.

• Daha Önce Geçirilmiş Ameliyatlar

Kasık fıtığı veya prostat ameliyatı gibi daha önceden geçirilmiş operasyonlar erkeklerin üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir.

• Çölyak Hastalığı

Yapılan bazı araştırmalar çölyak hastalığının erkeklerde üreme bozukluğuna yol açabileceğini göstermiştir. Ancak bu konu hakkındaki araştırma sayısı oldukça azdır. Yine de spermde morfoloji bozukluğu yaşayan erkeklerin çölyak diyeti uyguladıktan sonra morfolojilerinde düzelme gözlemlenmiştir.

• Enfeksiyonlar

Bel soğukluğu, tüberküloz ve birtakım bakteriyel enfeksiyonlar üreme kanallarında tıkanıklığa yol açarak erkekte kısırlığa neden olabilir. Bu enfeksiyonlar spermin hareket kabiliyetini de olumsuz etkileyebilir. Ayrıca cinsel temasla bulaşan klamidya, mikoplazma ve üreoplazma enfeksiyonları da sperme zarar vererek kısırlığa neden olabilir.

• Varikosel

Kısırlık şikayeti olan erkeklerin neredeyse yarısında saptanan bir rahatsızlıktır. Skrotum adı verilen yumurtalık torbasının etrafında bulunan varisli damarlar olarak tanımlanan bu hastalık, genellikle herhangi bir şikayete sebep olmadığından kolayca fark edilmemektedir. Genişleyen damarlar testislerde ısı artışına neden olduğundan sperm üretimini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca genişleyen damarlar içerisinde biriken kandaki oksijen miktarının azalması da sperm üretimini olumsuz etkilemektedir.

• İlaç Kullanımı

Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları, bazı antifungal ilaçlar, mide ilaçları ve bazı depresyon ilaçları gibi ilaçların kullanımı sperm kalitesini ve üretimini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca meslek nedeniyle maruz kalınan ilaçlar da üremeyi olumsuz etkileyebilir. Böcek ilaçları, tarım ilaçları ya da akü ve pil sanayiinde kullanılan malzemeler de sperm üzerinde olumsuz etki yaratabilir.

• Sıcak Ortamda Bulunmak

Özellikle meslek gereği sıcak ortamda çalışmak, erkekte üreme problemlerine sebep olabilir. Fırın, hamam veya fabrikaların sıcak üretim merkezlerinde çalışan kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir. Bunun yanı sıra aşırı sıcak su ile duş almak, sık sık hamama gitmek veya testisleri sıcak tutacak dar giysiler giyinmek erkek kısırlık nedenleri arasındadır.

• Cinsel İlişki Sorunları

Bazı durumlarda sperm üretiminde bir problem olmasa dahi erken boşalma, ereksiyon olamama, ağrılı ilişki veya üretral açıklık gibi anatomik problemlerden ötürü erkek bebek sahibi olamayabilir.

• Boşalma Problemleri

Bazen erkeklerde orgazm sırasında dışarı çıkması gereken semen, mesaneye kaçabilmektedir. Retrograd ejakülasyon ismi verilen, kuru orgazm olarak da tabir edilen bu problem erkek kısırlığı sebebi olabilir.

• Yaşam Tarzı

Stresli yaşam, depresyon, obezite, sigara veya alkol kullanımı gibi sağlıksız yaşam tarzı da erkeklerin üreme sağlığını olumsuz etkileyebilmekte ve erkekte infertilite sebebi olabilmektedir.

Erkeklerde Kısırlık Tedavisi Nasıl Olur?

Erkekte kısırlık tedavisi yöntemini belirleyebilmek için öncelikle doktor tarafından fiziksel muayene yapılarak tıbbi öykünün dinlenmesi ve semen analizi yapılması gerekir. Duruma göre hormon testi, genetik testler, testis biyopsisi, transrektal ultrason veya skrotal ultrason gibi detaylı testler istenebilir. Bu testlerin neticesine göre de gerekli tedavi işlemleri uygulanır.

• Erkekte kısırlık nedenlerinin büyük çoğunluğunu oluşturan varikosel veya sperm kanalı tıkanıklığı gibi problemler tespit edildiyse bu sıkıntılar ameliyat ile giderilebilir.
• Erkekte hiç sperm yoksa mikro TESE operasyonu ile testislerden doku alınarak sperm elde edilebilir.
• Eğer erkekte sperm sayısı veya hareketli sperm sayısı az ise mikroenjeksiyon yöntemiyle gebelik elde edilebilir.
• Eğer enfeksiyon tespit edildiyse kişi antibiyotik ilaçlarla tedavi edilebilir, enfeksiyon çok fazla ilerlememişse çocuk sahibi olunabilir.
• Eğer yapılan hormon testlerinde dengesizlikler görüldüyse doktorun vereceği hormon ilaçlarıyla veya hormon replasman tedavisiyle üreme fonksiyonu geri kazanılabilir.
• Eğer cinsel işlev bozukluğu söz konusu ise doktorun yönlendirmesi ile psikolojik tedavi veya ilaçlar yardımıyla bu bozukluk giderilebilir.
• Bazen gebelik oluşamamasının nedeni erkekteki spermlerin büyük oranında DNA hasarı olmasından kaynaklanıyor olabilir. Özellikle tüp bebek uygulaması yapmak isteyen çiftlerin öncelikle bu probleme sahip olup olmadıklarını tespit etmenin başarı oranını artırmak açısından önemli olduğu düşünülüyor. Yapılan TUNEL ve SCSA testleriyle DNA hasarı tespit edildiyse, erkeğin beslenme ve yaşam tarzını değiştirmesi istenerek, E vitamini gibi birtakım ilaçlar verilerek hasar oranı düşürülebilir. Bu şekilde doğal yollardan gebelik de sağlanabilir.

Erkeklerde kısırlık çoğu zaman infertiliteye sebep olan nedenlerin bulunması ve doğru yöntemlerin uygulanması ile tedavi edilebilir. Ancak bazen hiçbir yöntem erkekte kısırlığa çözüm olmayabilir. Erkeklerin doğurganlıklarını artırabilmeleri için sağlıklı yaşam tarzını seçmeleri ve düzenli egzersiz yapmaları tavsiye edilmektedir. Bu şekilde hem sağlıklı bir yaşantıya sahip olabilir hem de doğurganlıklarını artırabilirler.