0Gebelik dönemi, anne adaylarının çok dikkatli geçirmeleri gereken bir süreçtir. Hamilelik döneminde radyasyona maruz kalmanın hem annenin hem de bebeğin hayatı için sakıncalı bir durum olduğu bilinen bir gerçektir. Röntgen çekilirken de belirli bir miktar radyasyona maruz kalırız. Bu nedenle hamilelikte röntgen çektirmek miniğinizin sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Hamilelik ve röntgen ile ilgili merak ettiklerinizi sizler için derledik.
Röntgen Filmi Nedir ve Hangi Şikayetlerde Çekilmelidir?
Fiziksel şikayetlerinizin temel problemini anlamak için başvurulan yöntemlerden en önemlisi röntgendir. Bunun sebebi, röntgen ışınlarının, dokularımızdan geçebilme özelliğine sahip olmasıdır. Bu nedenle doktorların; ağrı, sızı, acı, şişlik ve rahatsızlık olan bölgemizdeki problemleri anlamlandırmak için başvurdukları yöntemlerin başında gelir. Erken teşhis ve hızlı tedavi için çok önemli bir kaynaktır. Ufak da olsa hamile olmak gibi bir ihtimal söz konusu ise röntgen çektirmeden önce bir hamilelik testi yapmanızı öneririz.
Bebeğinizin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için öncelikli olarak sizin vücudunuzun sağlıklı olması gerekir. Bu dönemde en çok dikkat etmeniz gereken şey doktorunuzdan habersiz ilaç kullanmamanız ve en ufak rahatsızlığınızda doktorunuza danışmanızdır.
Hamile Olduğunu Bilmeden Röntgen Çektirmek Ne Kadar Zararlıdır?
Yaşadığınız herhangi bir fiziksel problemin sebebini anlamak ve tanı koymak amacıyla doktorlar genellikle hastalardan röntgen filmi isterler. Özellikle düşme, çarpma ve burkma gibi sorunlarda tanı koymak açısından en etkili yöntemlerden bir tanesi olması nedeniyle anne adaylarının henüz hamile olduklarından haberleri olmadığı dönemde röntgen nedeniyle radyoaktif ışınlara maruz kalması gibi durumlar yaşanır. Bu gibi durumlarla karşılaşıldığı zaman izlenmesi gereken yol, anne adayının röntgeni vücudunun hangi kısmına çektirdiği ve maruz kaldığı radyolojik ışınların miktarına bağlı olarak değişir.
Genel olarak hamile olduğunu bilmeden röntgen çektirmek bir defa olması durumunda gebeliği sonlandırmaya gerek duyulmaz. Ancak hiçbir radyolojik ışına maruz kalmamış bebeklerin bile küçük ihtimaller dahilinde de olsa anormal bir durumla doğma ihtimali olduğunu unutmamak gerekir.
Radyasyona Maruz Kalmanın Bebeğe Vereceği Zararlar Nelerdir?
Hamileliğinizin farkında olmadığınız dönemde röntgen çektirmek veya farkında olmadan radyasyona maruz kalmak durumunda miniğinize verebileceği zararlar aldığınız radyasyon miktarına ve gebeliğinizin kaçıncı haftasında olduğunuza göre değişkenlik gösterir. Röntgen sonrası vücudunuzun emdiği radyasyon miktarı tanımlamak için kullanılan ölçü birimi Rad’dır. Bebeğinize zarar verecek olan radyoaktif ışınların miktarı ise ortalama 5 Rad olarak bilinir. Bu nedenle genel olarak çekilen röntgen filmlerinde kullanılan radyasyon miktarı 5 Rad’ın altındadır.
Hamilelik döneminde çekilen röntgen filmlerinden dolayı bebeğin maruz kaldığı radyasyon miktarları genellikle çok düşüktür. Örneğin kafa ve diş röntgeni çektimeniz durumunda miniğinizi etkileme ihtimali olan radyoaktif ışınların miktarı 0.01 raddan daha düşüktür. Miniğinizin bulunduğu karın bölgesine yaklaştıkça bu doz ufak bir miktar da olsa artış gösterip 0.2 rad seviyesine çıkabilir. Bu gibi durumlarda hamileliğinizi sonlandırmanıza gerek yoktur. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki bulunduğunuz konumu en iyi doktorunuz bilir ve bu konuda size en doğru bilgiyi doktorunuz verecektir.
Tedavi amaçlı kullanılan radyoaktif ışınlar ise bebeğinizde kalıcı hasarlar oluşmasına veya ölümüne sebep olabilir. Örneğin kanser tedavisi gören bir kadın kesinlikle hamile kalmamalıdır. Çünkü hem kendi sağlığı hem de bebeğinin gelişimi için çok riskli bir durumdur.
Gebeliğin İlk Haftalarında Radyasyona Maruz Kalırsanız Ne Olur?
Hamileliğinizin ilk günlerinde röntgen filmi çektirmek amacıyla maruz kaldığınız radyasyon miktarı, genellikle gebeliğinizi sonlandırmanızı gerektirecek bir durum ortaya koymaz. Çünkü yalnızca bu durumdan dolayı bebeğinizde kalıcı bir hasar oluşması ihtimali yok denecek kadar azdır. Tabi yine de kadın doğum uzmanınıza bu durumla ilgili bilgi vermeyi ihmal etmeyiniz.
Gebeliğinizin ilk 2 ila 8 haftalık döneminde de yalnızca bir defa radyasyona maruz kalmanız durumunda miniğinizin sağlığı ile ilgili endişe etmenizi gerektirecek bir durum olmaz. Tanı koymak amaçlı çekilen röntgen filmlerinden dolayı karşılaştığınız radyasyon miktarı da, genellikle miniğinize zararı olmayacak miktardadır.
Gebeliğin 3-8 Hafta Aralığındaki Döneminde Radyasyona Maruz Kalırsanız Ne Olur?
Erken embriyonik gelişim adı verilen hamileliğin 21. günü ile 56. günü arası radyoaktif ışınlardan en çok korunmanız ve dikkatli olmanız gereken dönemdir. Bu nedenle hamilelik ihtimalinin olması durumuyla karşı karşıyaysanız gebelik testi yaptırmadan radyasyon kaynaklı tedavilere başlamamanızı öneririz.
Gebeliğin 5. Ayından Sonraki Dönemde Radyasyona Maruz Kalırsanız Ne Olur?
Gebeliğin 5. ayına kadar fetüs yeterince geliştiği ve bu dönemden sonra gelişmesi yavaşladığı için tanı amaçlı yapılan röntgen filmlerinden dolayı maruz kalınan radyasyonun bebeğinize zarar vermez. Yine de gerek duyulmadıkça radyasyonun etkisi altına girmemeye dikkat etmenizde fayda var.
Radyasyon Seviyesi 5 Rad’ın Üstünde Olması Durumunda Oluşabilecek Sorunlar
Gebelikte vücudun tolere edebileceğinden fazla radyasyona maruz kalınması durumunda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir.
-
Düşük
Bebeğin anne karnında tutunmaya çalıştığı ilk günlerde radyoaktif ışınların hamileliğinizi düşük ile sonlandırma ihtimali diğer dönemlere nazaran daha yüksektir. Ancak gebeliğin ilk haftalarında düşük genellikle regl dönemi ile karıştırıldığı için anlaşılmayabilir.
Bebeğin rahime yerleşmeden önce 5 ila 10 Rad arasında bir radyasyona maruz kalması durumunda çok yüksek ihtimal gebelik düşükle sonuçlanır.
-
Büyüme ve Gelişmede Gerilik
Yapılan araştırmalar hamileliğin birinci ile sekizinci haftası arasında radyoaktif ışınlara maruz kalan anne adaylarının doğurdukları bebeklerin fiziksel olarak yaşıtlarına oranlara daha kısa boylu ve daha zayıf oldukları, aynı zamanda kafa çapının daha küçük olduğu tespit edilmiştir.
-
Nörolojik Problemler
Çernobil faciası sonrasında hayatta kalan anne adaylarının doğurdukları bebekler üzerinden yapılan araştırmalarda, bebeklerin kafalarının radyasyona maruz kalmayan yaşıtlarından daha küçük olduğu ortaya çıkmıştır. Kafa küçüklüğü durumunun tıptaki adı anomalin mikrosefalidir ve genel olarak zeka geriliğiyle birlikte görülmektedir. Ancak radyasyon kaynaklı anomalin mirosefalinin zeka geriline sebep olma ihtimali dörtte birdir.
-
Şiddetli Zeka Geriliği
Yine Çernobil faciası sonrasında elde edilen verilerle, patlama esnasında hamileliğinin 8-15 haftaları arasında olan anne adaylarının doğan çocuklarında, eğer 1 Rad üzerinde radyoaktif ışına maruz kalmışlarsa Rad başına yüzde 0,4 oranında şiddetli zeka geriliği olduğu saptanmıştır. Fetüsün hızlı gelişim döneminde radyasyona maruz kalması, diğer dönemlere oranla çok daha farklı sonuçlar doğurur. Bu nedenle özellikle bu haftalar arasında bebeğinizi ve kendini daha dikkatli korumalısınız.
-
Kanser
Gebelik döneminde vücudunuza yüksek doz x ışını aldığınız durumlarda doğacak olan çocuğunuzun ilerleyen dönemlerde kanser olma ihtimali artar. Özellikle anne karnındaki büyüme ve gelişme döneminde bebeğinizi ona zarar verecek ışınlardan korumaya özen göstermeniz gerekir.
Hamilelikte Röntgen Çektirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Öncelikle tanı amaçlı bir röntgen filmi istendiği durumda, çok düşük bir ihtimal dahilinde bile olsa hamilelik testi yaptırmanızı öneririz. Doktorunuz rahatsızlığınız doğrultusunda sizden radyoaktif görüntüleme isterse onu bu konuda bilgilendirmenizde fayda var.
- Rahatsızlığın vücudun hangi bölgesinde olduğu hamilelikte röntgen çektirenler için çok önemli bir detaydır. Genellikle baş, boyun, kollar, bacaklar, diş gibi karın bölgesine uzak bölgelerde film çektirmek gerekiyorsa, doktor bilgisi dahilinde bu filmler çekilebilir. Ancak karın bölgesine yakın kısımlarla ilgili bir tarama yapılacaksa bu konuda çok daha dikkatli olunması gerekir.
- Hamilelikte röntgen çektirmek durumunda kaldığınız zaman, bebeğinizi korumak adına kurşun önlük giyebilirsiniz. Bu koruyucu giysileri hamile olmasanız bile giymenizi tavsiye ediyoruz.
Yeni Doğum Yapmış Annelerin Röntgen Çektirmesi Tehlikeli mi?
Minik yavrularına kavuşan annelerin en çok düşündüğü konulardan biri de bebeklerini besledikleri sütlerinin sağlıklı olmasıdır. Radyasyona maruz kalmanın anne sütünü etkileyip etkilemediğini merak eden annelerde “emziren anneler röntgen çektirebilir mi?” sorusu mutlaka akıllara gelecektir. Bu sorunun yanıtını merak eden annelerin içlerini rahatlatacak bir cevabımız var!
Tanı amaçlı yapılan taramalarda maruz kalınan radyasyon, anne sütüne zarar vermez. Vücudunuza giren radyasyon sütünüzü etkilemeyeceği için röntgen sonrası bir süre beklemenize bile gerek kalmadan bebeğinizi emzirebilirsiniz.
Gebelik döneminde radyoaktif ışınlara maruz kalmak, bebeğin sağlığını olumsuz etkileme ihtimalinden dolayı anne adaylarını korkutur. Ancak tanı amaçlı çekilen röntgen filmlerinde radyoaktif ışınların oranı bebeğinize zarar vermeyecek kadar azdır. Yani hamilelikte röntgen çektirmenin gerektiği bir durumla karşılaştığınız takdirde, doktorunuzla irtibat halinde olup röntgen çektirebilirsiniz. Şunu unutmamalısınız ki; miniğinizin sağlıklı büyümesi için sizin de sağlıklı bir vücuda sahip olmanız gerekir. Bebeğinizi korumak adına kendinizi ihmal etmeyin.
Dilerseniz makalemize göz atabilirsiniz;
Hamilelikte Ultrason Nedir ve Ne Zaman Yapılmalıdır? : https://www.bebek.com/hamilelikte-ultrason/
