Bulaşıcı hastalıkların başında gelen kızamık, tehlikeli bir viral enfeksiyon olarak genelde çocuklar, bazı durumlarda da yetişkinler için tehdit oluşturabilmektedir. Özellikle hamilelikte kızamık hastalığına yakalanmak veya emzirme döneminde kızamık geçirmek, gebeler ve taze anneler için endişe vericidir. Bunun ana sebebi de virüsün bebeğe geçme ve hasar bırakabilme ihtimâlidir.
Hamilelik döneminde ve emzirirken kızamık hastalığı geçirmek tehlikeli midir? Hastalığa yakalanınca nasıl bir tedavi uygulanabilir veya ne gibi önlemler alınabilir? Kısaca bahsedelim.
Kızamık Nedir?
Çocukluk çağı hastalığı olarak bilinen kızamık, her yaş grubunda görülebilen, viral yani virüs kaynaklı, bulaşıcı bir hastalıktır. Rubeola isimli bir virüsün yol açtığı bu enfeksiyon, insandan insana solunum yolu ile bulaşır.
Öksürük, hapşırma ya da hasta kişiye veya eşyalarına temas yolu ile virüs vücuda girdikten sonra ateş ve cilt döküntüleri başta olmak üzere çeşitli belirtiler gösterir. Fakat yüksek ateşin de etkisi ile enfeksiyon ilerleyip vücudun farklı sistemlerine yayılabilir ve bazı hastalıklara (Beyin ve omurilik iltihabı gibi) ve enfeksiyonlara (göz, akciğer, orta kulak enfeksiyonu gibi) sebep olabilir. Bu nedenle oldukça tehlikeli bir sağlık sorunudur.
Kızamık Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kızamık virüsü vücuda girdikten yaklaşık 10-14 gün (kuluçka dönemi) sonra, ilk bulgular kendini göstermeye başlar. Ancak çoğu belirtinin üst solunum yolu hastalıkları ile benzer özellikler göstermesi sebebiyle hastalığın ayırt edilmesi zor olabilir. Bu yüzden özellikle hamileler ve emziren anneler, şüpheli durumlarda mutlaka bir doktora başvurmalıdır.
Temel olarak kızamık hastalığı ile ortaya çıkan belirtiler şunlardır;
- Yüksek ateş (39-40 derece)
- Vücutta kırmızı döküntü (Genellikle kulak arkasından başlayıp ense, yüz ve baş bölgesinden aşağıya doğru yayılan kırmızı lekeler)
- Halsizlik ve yorgunluk
- Boğaz ağrısı
- Kuru öksürük
- Ağız içerisinde (iç yanaklarda ve diş etlerinde) grimsi beyaz renkli döküntüler
- Gözlerde kızarıklık ve hassasiyet
- Burun akıntısı
Bu belirtilerden halsizlik, ağız içi lekeleri, burun akıntısı, öksürük ve boğaz ağrısı kuluçka döneminden sonraki ilk 3 gün içerisinde ortaya çıkar. Yüksek ateş ise yaklaşık 3-8. gün aralığında en üst noktasına ulaşır. Ateşin çok yükselmesini önlemek oldukça önemlidir.
Gebelikte Kızamığın Ne Gibi Riskleri Vardır?
Hamilelik dönemi, anne adayları için oldukça hassas bir süreçtir. Bu dönemde hamileler, kendileri ile ilgili her konuda daha dikkatli davranmalı hem kendi hem de bebeklerinin sağlığı için özellikle bulaşıcı hastalıklara karşı tedbirli olmalıdır. Çünkü viral enfeksiyonlar, gebelik döneminde anne adayının ve bebeğin sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.
Gebelikte kızamık geçirmenin birtakım riskleri vardır. Virüs;
- Ölü doğum,
- Düşük,
- Bebeğin düşük doğum kilosu ile doğması,
- Doğumda annenin kaybı,
- Erken doğum
gibi durumlara sebep olabilir.
Kızamık hastalığının hamilelikte yarattığı bu tehlikeler, gebelerin hastalığa karşı önlem alma konusunda daha özenli olmalarını gerektirmektedir.
Emzirme Döneminde Kızamığın Ne Gibi Riskleri Vardır?
Emziren annelerin hastalığa dair en çok merak ettiği konu, anneden bebeğe kızamığın geçip geçmediğidir.
Hamileliğin aksine emzirirken kızamık geçirmenin bebek üzerinde olumsuz bir etkisi bulunmaz. Virüs, anne sütü aracılığıyla bulaşmamaktadır. Kısacası kızamığa yakalanan bir anne, bebeğini anne sütü ile beslemeye veya emzirmeye devam edebilir. Bebeğin sağlığı açısından bir risk yoktur.
Hamilelikte Kızamığa Karşı Ne Gibi Önlemler Alınabilir?
Rubeola virüsü vücuda girdikten sonra dolaşım sistemi vasıtasıyla tüm vücuda yayılarak anne ve bebeğin hayatını riske sokabilmektedir. Bu riskleri en aza indirebilmek adına birtakım önlemler alınabilir.
Hamilelerin kızamık hastalığından korunmak için uygulayabilecekleri en temel önlemler şunlardır;
-
Kızamığa karşı aşılanmış olmak (bağışıklık kazanmak)
En ideal korunma yöntemi aşılanmadır. Anne adayı, hamile kalmadan önce kızamık aşısı olmuşsa başka bir önlem alınmasına gerek yoktur. Aşı olmuş kişilerin, enfekte kişiler ile temasta bulunulsa dahi hastalığa yakalanma olasılığı bulunmaz.
-
Gebelik süresince enfekte, yani virüsü taşıyan hasta bireyler ile temas kurmamak
Daha önce aşı olmamış hamilelerin alabilecekleri en basit önlem, hasta kişiler ile temasta bulunmamalarıdır. Şüpheli hallerde ise mutlaka bir doktora başvurulmalı, doktorun yönlendirmesi doğrultusunda hareket edilmelidir.
-
A vitamini eksikliği yaşamamak
A vitamini eksikliği varlığında hastalığın şikâyetlerinde artış görülebilmektedir. Bu yüzden A vitamini eksikliği gibi bir sorun varsa doktor kontrolünde vitamin takviyesi ile tedaviye başlanabilir.
-
Virüsün yaygın olduğu ülkelere seyahat etmemek
Bu dönemde kızamık salgını bulunan, virüsün yaygın olduğu ülkelere seyahat etmekten kaçınılmalıdır.
Hamileler ve Emziren Anneler Kızamık Aşısı Olabilir mi?
Enfeksiyonu önlemede öncelik aşılanmadır. Hasta olmadan önce aşılanma yolu ile bağışıklık kazanarak kişi kendini hastalıktan ve olumsuz etkilerinden koruyabilir. Bu nedenle kızamık aşısının önemi oldukça büyüktür. Ancak aşı uygulaması için tercih edilen zaman dilimine dikkat edilmesi gerekir.
Günümüzde Sağlık Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu aşı takvimine göre çocuklara 12. ay sonunda ve ilkokul 1. sınıf çağında birer doz olmak üzere toplam 2 doz şeklinde kızamık aşısı yapılmaktadır. Eğer gebeye çocukluk döneminde bu aşılar yapılmamışsa veya anne adayı aşı olup olmadığını bilmiyorsa hamileyken aşı olunması uygun değildir. Bu tür canlı virüs aşılarının hamilelikte uygulanması tavsiye edilmemektedir. Yani gebelikte kızamık aşısı yapılmaz.
Ancak hamilelik planlayan kadınlar, hastalıktan korunmak için gebe kalmadan önce aşı yaptırabilirler. Bu aşamada gebelik ile aşı arasında en az 3 ay olmasına dikkat edilmelidir. Daha önce aşı yaptırdığını hatırlamayan anne adayları ise uygulamadan önce kızamık antikor testi yaptırıp virüse karşı bağışıklıkları olup olmadığını kontrol ederek hareket edebilir, antikor testi negatif çıkarsa aşı yaptırabilirler.
Bunun dışında emziren annelerin kızamık aşısı olmasında bir sakınca yoktur.
Hamileyken ve Emzirirken Kızamık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kızamığı iyileştirmeye yönelik bir tedavi yoktur. Sadece enfeksiyonun belirtilerini hafifletmeye yönelik tedaviler uygulanabilmektedir. Emziren veya hamile kadınlara, doktor onayı ile hastalığın şikâyetlerini azaltmaya yardımcı ateş düşürücü ilaçlar verilebilmektedir.
-
Gebelikte;
Eğer hamileliğin son günlerinde (doğuma birkaç gün kala) anne adayı virüs kapmışsa, virüsün doğum esnasında bebeğe geçme ihtimalini ortadan kaldırmak amacıyla bir tedavi uygulanır. Bebek doğduktan sonra 12 saat içerisinde bebeğe veya gebe virüse maruz kaldıktan sonra 6 gün içerisinde anne adayına gamaglobülin (serum globülin) enjeksiyonu yapılarak antikor kazandırılabilir.
-
Emzirme Döneminde;
Emziren ve hasta annelerin tedavisi ise doktorlarının anne sütüne geçmeyen ilaç yönlendirmeleri ile yapılabilir.
Hamilelikte Kızamık Geçirmenin Bebeğe Etkisi Nedir?
Hamilelik döneminde viral enfeksiyonlar ciddi boyutlara taşınabileceğinden dolayı kızamığa yakalanan bir anne adayı, enfeksiyonun bebeğe etkisi konusunda endişeye düşebilir.
Peki hamilelikte kızamık bebeğe zarar verir mi?
Kızamık virüsü, vücut sıcaklığı çok yüksek değerlere ulaşmadığı müddetçe bebek için büyük bir tehlike oluşturmaz. Çünkü hamilenin ateşi yükseldikçe virüs vücut sistemi ve organlara hasar verebilmekte bu durum da bebeği etkileyebilmektedir. Nadiren anne karnındaki bebekte yapısal anomaliler görülebilir. Bu nedenle hamilelikte kızamık virüsüne karşı tüm tedbirlerin alınması, aşılanmaya öncelik verilmesi gerekir.
Hamilelikte İlaç Kullanımına Dikkat! : https://www.bebek.com/hamilelikte-ilac-kullanimi/
