Liv Hospital Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. K. Doğa Seçkin kan uyuşmazlığı hakkında merak edilenleri yanıtlıyor.
Kan uyuşmazlığı nedir?
Kan uyuşmazlığı, anne adayı ile bebek arasındaki Rh farklılığı nedeniyle oluşur. Rh faktörü, bazı kırmızı kan hücrelerinde (RBC’ler) bulunan bir proteindir. Anne adayı Rh negatif kan grubuna sahip; ancak baba adayı Rh pozitif kan grubuna sahip ise bebeğin kan grubu Rh pozitif olabilir; bu duruma kan uyuşmazlığı denir. Hamilelik sırasında, doğmamış bebekten gelen kırmızı kan hücreleri plasenta yoluyla annenin kanına geçebilir. Anne Rh negatif ise, bağışıklık sistemi anne karnındaki bebeğin Rh pozitif fetal hücrelerine yabancı bir maddeymiş gibi davranır. Anne adayı yabancı olarak algıladığı fetal kan hücrelerine karşı antikor üretir. Bu antikorlar plasenta aracılığı ile bebeğe geçebilir. Plasentadan geçen bu antikorlar bebeğin dolaşan kırmızı kan hücrelerini parçalayarak yok edebilir.
Kan uyuşmazlığının belirtileri nelerdir?
Yenidoğan bebekte kan uyuşmazlığına bağlı olarak;
- Anemi nedeniyle soluk renk
- Cildin ve göz beyazlarının sarı renkte olması (sarılık)
- Hızlı kalp atış hızı (taşikardi)
- Enerji düşüklüğü ve halsizlik-hipotoni
- Deri altında meydana gelen şişlikler
gibi durumlar görülebilmektedir.
Hafif düzeyden ağır seviyeye kadar etkilenme görülebilir. Bebeğin kan hücrelerindeki yıkımın miktarına bağlı olarak hafif derecede sarılıktan, karaciğer ve kalp yetmezliğine kadar ciddi boyutlara varabilir. İleri derecede etkilenme olup, anemi derinleştiğinde;
- Yüksek düzeyde bilirubin açığa çıkması nedeniyle beyin hasarı
- Bebekte sıvı birikmesi ve şişmesi (hidrops fetalis)
- Zihinsel işlev, hareket, işitme, konuşma ve nöbetlerle ilgili sorunlar görülebilir.
Kan uyuşmazlığı tanısı nasıl konulur ve tanıdan sonra nasıl bir yol izlenir- tedavisi mümkün müdür?
Anne adayının kan grubu testi, gebelikte ilk vizitte bakılır. Anne adayı Rh negatif, baba adayı Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı tanısı konur.
Gebelik esnasında herhangi bir gebelik haftasında kanama gerçekleşir ise ilk 72 saat içerisinde, antikor titresine bakılarak kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır.
Herhangi bir kanama olmasa da 28.gebelik haftasında ve doğumdan sonra bebeğin kan grubunu ve antikor titresi testini takiben ilk 72 saat içerisinde gereklilik halinde kan uyuşmazlığı iğnesi tekrarlanır.
Kan uyuşmazlığı ilk bebeği etkiler mi?
Gebelik esnasında normalde bebeğin kan hücreleri annenin dolaşımına geçmez. Ancak bu karışma, doğum esnasında olabilir. O sebeple ilk bebeğin etkilenmesi beklenmez. Ancak doğum esnasında annenin dolaşımına karışan bebeğin kan hücrelerine karşı antikor gelişimi başlar. Dolayısı ile bu antikor gelişimi sonraki gebeliklerde bebeği olumsuz etkileyebilir. Ancak ilk gebelik de olsa gebelik süresince girişimsel bir işlem (örneğin amniosentez) yapıldıysa veya kanama yaşandıysa fetal kan hücreleri anne dolaşımına karışabileceği için etkilenme olabilir.
Liv Hospital Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. K. Doğa Seçkin
Bu yazımıza da göz atmayı unutmayın!
Hamilelikte Kan Uyuşmazlığı – https://www.bebek.com/hamilelikte-kan-uyusmazligi/
