Teknolojinin gelişimi ile hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelen cep telefonu, bilgisayar; günümüz yaşamının sağladığı olanaklardan biri gibi görünen ancak katkı maddesi içeren hazır gıdalar ve artık herkesin hayatına etki eden stres başta olmak üzere birçok faktör, hücre yapısı ve konumu nedeniyle erkeklerin sağlıklı üremesini olumsuz etkiliyor. Araştırmalar kısırlık vakalarının kadınlarda %40, erkeklerde ise %60 oranında görülmeye başlandığına işaret ediyor. Kısırlık, çiftlerin bir yıl süreyle korunmasız birlikte olmalarına rağmen çocuk sahibi olamamaları olarak açıklanıyor. Son yıllarda kısırlığın erkeğe ait bir nedenle ortaya çıkmasına daha fazla rastlandığını vurgulayan Anadolu Sağlık Ataşehir Cerrahi Tıp Merkezi Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Semih Özkan, “Sperm hücreleri hızlı olarak bölünüp, çoğalarak oluşuyor. Bu kadar hızlı çoğalan bir yapı dış faktörlere çok daha duyarlı oluyor. Sperm üretiminde hasar görülebiliyor, şekil bozukluğu, sperm canlılığının bozulması ya da sayının azalmasına da rastlanabiliyor” diyor. Ayrıca skrotumun yani testis torbasının vücut dışında olması testisi olumsuz dış etkenlere daha açık ve duyarlı hale getiriyor. Testisler, sperm üretebilmek için 35 derece ısıya gereksinim duyuyor. Torbanın duvarı tamamen kastan oluştuğu için sıcak havalarda gevşiyor ve testisleri vücut ısısından uzaklaştırıyor. Soğuk havalarda ise büzüşüp, testisleri vücuda yaklaştırarak vücut ısısından yararlanıyor. Bu özelliği ile 35 derecelik ısıyı korumaya çalışan bir ısı ayarlayıcı görevi yürütüyor.
Sigaranın zararları ergenlikte başlıyor
Sağlığımız için hayatımızda yer almaması gereken sigara, ne yazık ki halen yoğun şekilde kullanılıyor. Bu alışkanlık birçok farklı hastalığın yanı sıra erkek kısırlığına da neden olabiliyor. Sigaranın, özellikle ergenlik çağındaki çocuklar arasında bir prestij unsuru olarak kullanıldığını vurgulayan Doç. Dr. Özkan, “Oysa ergenlik dönemi, erkek çocukların tam da testislerinin geliştiği, hücrelerin bölünüp çoğalır hale geldiği ve üretime başladığı dönem. Bu süreçte sigaranın olumsuz etkileri kısırlığa neden olabiliyor. Her sigara içenin kısır olmadığı düşünülse de, olumsuz etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış olan bu alışkanlıktan kurtulmak gerekiyor” diyor. Yine prestij için içilen puro ve nargilenin de çok sık tüketilmesi kısırlığa yol açabiliyor. Sigara ve benzeri ürünlerde bulunan nikotin; damarların küçülmesine, bu da damarların beslediği alanın yeterince oksijen ve glukoz alamamasına neden oluyor.
Kötü besinler DNA’da kırılma yapıyor
Değişen dünya, yoğun mesleki ve sosyal hayat ile hızlı tempo, beslenme düzeni ve kurallarını da değiştiriyor. Günümüzde kızartma ağırlıklı hazır gıdaların sıkça tüketildiğini belirten Doç. Dr. Semih Özkan, “Bu gıdalar vücutta oksidatif türevlerin fazlaca üretilmesine neden oluyor. Vücutta oksijen iyi yakılmazsa peroksit denilen, yaşlanmaya da etki eden atık maddeler daha fazla ortaya çıkıyor. Bu maddeler belli bir oranda kaldığında sperm kalitesini artırırken, fazlalığı halinde kaliteyi bozuyor ve DNA üzerinde kırılmaya neden oluyor.” Yapılan bir çalışmada oksidatif türevlerin, çocuğu olmayan erkeklerin menisinde, çocuğu olan erkeklerinkine oranla %50 daha fazla bulunduğunun altını çizen Doç. Dr. Özkan, özellikle mangal ateşinin bu maddeleri artırması bakımından çok riskli olduğunu, sağlıklı beslenmenin ise olumlu etki yaptğını belirtiyor. Aynı şekilde endüstriyel kahve çeşitlerinin günde iki fincandan fazla tüketilmesinin de erkekte kısırlığı artırdığına ilişkin veriler bulunuyor.
Spor yaparken dikkatli olmak gerekiyor
Kas kitlesini artırıp, yağ oranını düşürmek için spor sırasında kullanılan steroid yapılı hormon ve sentetik benzeri androjenik maddelerin aşırı kullanımının sperm kalitesini bozduğunu belirten Doç. Dr. Semih Özkan, “Bu maddeler beyinde testisi uyaran merkezleri ‘yeterince testosteron var, gönderme!’ şeklinde uyarıyor. Böylece testosteron üretimi düşüyor. Oysa sperm üretimi için testisin bizzat kendisi tarafından üretilen testosterona gereksinimi var” diyor. Spor salonlarında egzersiz sonrası her gün saunada zaman geçirilmesi de testislerin olumsuz etkilenmesine neden olabiliyor.
Cinsel isteksizlik tedavi edilebiliyor
Cinsel yolla bulaşan hastalıklara açık olmak, bunların zamanında ve doğru şekilde tedavi edilmemesi, sperm kalitesine olumsuz etkisi yanında sperm kanallarında tıkanıklıklara da neden olabiliyor. Öte yandan erkekte ortaya çıkabilecek işlev bozukluklarının da mutlaka bir hekimle paylaşılması gerektiğini belirten Doç. Dr. Semih Özkan, “Cinsel istekteki azalma, libido kaybı ve ereksiyon kalitesindeki bozulmalar da gebeliğin önünde engel oluşturuyor” diyor.
Ön cepte telefon taşımak zararlı
Konu erkek kısırlığı ve modern yaşam olunca, son yıllarda en çok üzerinde durulan konu cep telefonları oluyor. Her gün yeni bir modeli çıkan, birçok insanın elinden düşürmediği, cebinden eksik etmediği bu telefonlar erkekler tarafından çoğunlukla pantolonun ön cebinde taşınıyor. Doç. Dr. Semih Özkan, testislere çok yakın taşınan cep telefonlarının yaydığı radyofrekans dalgaların ve bu dalgaların oluşturduğu ısının, kısırlığa neden olduğu konusunda birçok bilimsel yayın bulunduğunu belirtiyor. Hayatımızın vazgeçilmezi haline gelen taşınabilir bilgisayarlar da uzun süre diz üstünde kullanılırsa, yaydıkları ısı ve radyasyon nedeniyle kısırlığa neden olabiliyor.
Farklı tedavi yaklaşımları
Modern hayatın bazı unsurları erkek kısırlığı üzerinde olumsuz etki gösterirken, günümüz tıbbı da bu sorunlara çözüm bulmaya çalışıyor. Erkek kısırlığının nedenlerine bakıldığında varikosel hastalığı %42’lik oranıyla ilk sırada yer alıyor. İlerleyici bir hastalık olan varikosel, özellikle ergenlik çağında başladığında olumsuz etkisi daha çok görülüyor. Şiddetli erkek kısırlığı olarak ayrılan grupta ise tüp bebek yöntemi tercih ediliyor. Sperm üretimi olmasına karşın, kanallar tıkalıysa testise iğne ile girilerek sperm alınabiliyor. Sperm üretimi olmayan hastalarda ise mikrocerrahi bir teknik olan mikroTESE yoluyla testis içinden sperm elde edilebiliyor. Strese, kötü beslenmeye ve olumsuz çevre koşullarına bağlı olarak oksidatif türevlerin artması ve spermlerin etkilenmesi durumunda ise antioksidan tedavilerden yararlanılıyor.
Kısırlık tedavisinde genetik gün geçtikçe daha fazla önem kazanıyor. Bugün için DNA hasarı tedavilerinin yanı sıra bazı hücrelerin genetiğinin normal, bazılarının ise bozuk olduğu mozaik tablolarda Preimplantasyon Genetik Tanı yöntemi ile laboratuvar ortamında oluşan embriyolardan biyopsi ile birer hücre alınarak kromozomlar inceleniyor ve sağlıklı olan embriyo seçiliyor. Ardından tüp bebek işlemi uygulanıyor.
Kısırlık tedavisinde kök hücre ile ilgili de önemli gelişmeler yaşanıyor. Doç. Dr. Semih Özkan, erkekte hiç sperm olmadığı durumlarda tedavide çığır açacak bir yöntem üzerinde çalışıldığını belirterek, “Çeşitli hücreler kullanılarak laboratuvar ortamında sperm elde edilse de bunlar gebeliği oluşturmuyordu. 2011 yılında Japonya’da yapılan bir çalışmada ise fare kanındaki hücrelerden oluşturulan sperm, dişi farelerin gebe kalmasını sağladı. Bu gebelikten doğan fareler de yavruladılar. Bu yöntemin insanlarda uygulanması için çalışmalar devam ediyor” diyor.
Bebeğinizin olmamasına dair içerikler sizler için burada! https://www.bebek.com/bebegim-olmuyor/