Bu yazımızda anne adayları tarafından sıkça merak edilen “NST” ile ilgili soruları Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Suat Karataş’a yönelttik. “NST nedir? Ne zaman ve niçin uygulanır? NST öncesi dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?” ve daha birçok sorunun cevabı için makalemizi okumaya devam edebilirsiniz.
1-NST Nedir?
Non-stress test (NST), ileri gebelik haftalarında Kardiyotokograf (Kardiyo=kalp, toko=rahimin kasılması) adı verilen cihaz kullanılarak yapılan, bebeğin kalp atım hızı ve seyrini, bebek kalp atımının bebeğin hareketine olan tepkisini ve varsa rahim kasılmalarını, yine rahim kasılmaları ile birlikte bebek kalp atımında olan değişimlere bakarak , bebeğin iyilik durumunu değerlendiren bir tarama testidir. Doğumun başlarında ve doğumun seyrinde de aynı amaçla kullanılmaktadır.
Gebelik haftası ilerledikçe, takip sürecinde fetüsün (bebeğin) gelişiminde problem saptanması, bebeğin suyu ile ilgili problem saptanması veya tahmin edilen doğum tarihinde gecikme yaşandığında, bebeğin durumunun iyi olduğunu ve yeterli oksijen aldığını anlamak için çoğunlukla üçüncü üç aylık (3. trimester) dönemde hekiminiz NST tarama testini isteyebilir.
NST güvenilir, non-invaziv (zararsız), uygulanması kolay bir testtir.
2- NST Ne Zaman ve Niçin Uygulanır?
Risksiz devam eden gebelik takibi durumlarında, NST taramasına genelde 36. gebelik haftasından sonra başlanır, çoğunlukla haftada bir şeklinde uygulanılır, 40. gebelik haftası itibari ile 3 günde bir uygulanır.
NST uygulamasının, bebek üzerinde yaratacağı olumsuz bir durum söz konusu değildir.
NST taraması , sıklıkla anne adayı bebek hareketlerinin azaldığını belirttiğinde, rahim kasılmalarının olduğu şüphesi duyduğu anlarda kullanılırsa çok değerli bilgi sağlayacaktır. NST sonucuna göre, başlayan bir doğum eylemi olup olmadığı, bebeğin oksijenasyonu açısından sorun olup olmadığı dolaylı yoldan anlaşılacaktır.
NST taraması, riskli bir gebelik durumu mevcut ise 26- 28. haftadan itibaren yapılmaya başlanır.
Non-stress test (NST) taraması gerektiren nedenler:
- Beklenen doğum tarihi geçtiği zaman,
- Bebekte gebelik haftasına göre 2 haftaya yakın bir küçüklük, gelişme geriliği söz konusu ise veya bebeğinizin hareketlerinde belirgin bir azalma mevcutsa,
- Gebelik Diyabeti, gebelikte yeni başlayan tansiyon yüksekliği saptanması (preeklampsi), tip 1 diyabet, kalp hastalığı veya sistemik kronik ek bir hastalık (Damar hastalığı, SLE, Romatoid Artrit) varsa,
- Çoğul gebelik ve bununla ilgili ikiz gebeliklerde bebekler arası gelişim farkı sorunu varsa,
- Daha önceki gebeliklerde ani bebek ölümü, erken doğum, gelişme geriliği veya gebelikte yüksek tansiyon sorunu yaşandığı durumlarda,
- Kan (RH) uyuşmazlığı varsa,
- Amniyon sıvısı (bebeğin suyu) miktarı az veya fazla ise (oligo-polihidramnios)
Gebelik takibi süresince, anne adayının bir risk faktörü yoksa, 36. haftadan önce NST taraması istenmesi strese sebep olabilir. Bu nedenle, risk faktörünün olmadığı durumlarda 36. gebelik haftasından önce NST taraması için gereklilik yoktur.
3- NST Nasıl Uygulanır?
NST işlemi, gebe yarı oturur pozisyondayken veya yatarak yapılır. Kullanılan NST cihazına göre değişmekle birlikte elinize bir buton da verilebilir ve bebek hareketini her hissettiğinizde basmanız istenebilir.
Kardiyotokograf adı verilen cihazda, gebenin karnı üzerine bir kemer yardımı ile tespit edilen iki adet prob (alıcı) uç vardır. Bu problardan birisi rahim kasılmasını (Uterus kontraksiyonu), öteki prob ise bebek kalp sesini algılamak için karın üzerine sabitlenir. Kardiyotokograf cihazında tespit edilen rahimdeki kasılma ve bebek kalp sesi, bir grafik halinde kağıda aktarılıp yazdırılır.
NST taraması ortalama 20 dakika sürse de bazen 40 dakikaya kadar uzatılabilmektedir. Bebek kalp atım hız düzeyi ve reaktivitesi (kalp atım hızında olan değişimler), rahimde olan kasılma ve bebeğin rahim kasılmalara verdiği cevaplar hekim tarafından değerlendirilerek bebeğin sağlığı hakkında dolaylı bir bilgi elde edilmiş olur. Kalp atımları ve rahim kasılmaları bir grafik kağıt üzerine aktarılır. Kağıtta üstte yazdırılan kısım kalp sesini, alttaki kısım ise rahim kasılmasını gösterir.
4- NST’ye Girmeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
NST taramasına girmeden önce, acil bir durum söz konusu değilse anne adayı tok olmalı, mümkünse şekerli bir şeyler içip, atıştırmalık bir şeyler yemelidir. Bunun dışında NST öncesi çok özel bir hazırlık gerekli değildir. NST bazen 40 dakikaya kadar uzayabileceği için, öncesinde anne adayının tuvalet ihtiyacı varsa gidermesi daha iyi olacaktır.
Karın kısmına kolay ulaşılacak bol veya rahat bir elbise giymek iyi olacaktır. Böylelikle NST probları sorunsuz olarak karın kısmına yerleştirilebilir.
5- Her Hamileye NST Uygulanabilir Mi?
Anne adayında çok acil bir durum söz konusu değilse (akut solunum sıkıntısı ve ciddi bir vajinal kanama) her gebeye rahatlıkla NST uygulanabilir. Riskli gebelerde 26. haftadan, risksiz gebelerde 36. haftadan itibaren bu işlem uygulanabilmektedir.
6- NST Değeri Nasıl Yorumlanır?
NST değeri yorumlarken NST’nin reaktif veya non-reaktif olmasına bakılır.
- NST’nin Reaktif olması;
Hareketi iyi olan ve bu harekete tepki olarak kalp atım hızı artışı normal bir bebek için test “reaktif” olarak yorumlanır. Reaktif olması bebeğin sağlıklı ve oksijenasyon açısından sorunun olmadığını gösterir.
- NST Sonucunun Non-Reaktif olması;
Ortalama 20 dakika süren NST taraması süresince bebek hareketinin az olması veya bebek hareketlendiğinde kalp atım hızında beklenenden çok az artış ve beklenen kalp atım hızlanmasının olmadığı durumdur. Her non-reaktif NST sonucu, mutlaka sorunlu bir durum olduğu anlamına gelmeyebilir. Bebeğin suyunda azlık durumu veya gelişme geriliği yok ise çoğunlukla bebeklerin uyuduğu durumlarda daha az aktif oldukları için non-reaktif sonuç çıkabilmektedir. Fakat, non-reaktif sonuç, bazen bebeğin yeterince oksijen alamadığını da göstermektedir.
Non-reaktif bir NST sonucunda, hekiminiz NST tarama süresini 20 dakikadan 40 dakikaya uzatabilir. Bu esnada aç iseniz hekiminiz tatlı atıştırmalık yemenizi veya şeker içeren tanesiz içecekler içmenizi önerebilir. Bu öneriler bebeği daha çok hareket etmeye teşvik edici yöntemlerdir.
Hekiminiz NST sonucunuzun gerçek non-reaktif sonuç olduğunu düşünürse, doğum kararının doğruluğunu belirlemek için (doppler ultrasonografi gibi) ek testler de önerebilir.
Hamilelikte Sağlık ve Yapılması Gereken Testler ile ilgili yazılarımızı okumak için tıklayın: https://www.bebek.com/hamilelik/hamilelikte-saglik-ve-testler/
Sağlıklı günler dileriz.
