Sağlıklı cinsel gelişimleri için çocukların psikoseksüel dönemlerini bilmek ve öğrenmek çocuklarımızın hangi dönemde olduğunu ve yaşanabilecek durumlarına göre daha kolay hareket etmemizi sağlar.
Cinsel Gelişim Dönemleri
- Oral dönem (0-1 yaş); İlk haz almayı öğrendiği zamandır ve ilk haz alma ağız bölgesinde başlar. Emme, çiğneme, ısırma, parmak emme çocuk haz kaynaklarıdır. Bu dönemde çocuklarımızın ihtiyaçları yeterli ve dengeli karşılandığında güven duygusu oluşur. Tam tersi yapıldığında güvensizlik duygusu oluşur.
- Anal Dönem (1-3 yaş); Anüs ile ilişkin eylemden doyuma ulaşmaktadır. Tuvalet eğitimini tamamlamak çocuk için bağımsızlığın ilk adımıdır. Tuvalet eğitimi sağlıklı bir şekilde verilmelidir. Tuvalet eğitimi çok katı verilirse eğer, inatçılık, cimrilik, kontrolcülük ve aşırı düzen olarak karşımıza çıkar. Sağlıklı geçirilmesi, açıklık, işbirliğine açık ve girişimcilik olarak karşımıza çıkar.
- Fallik Dönem (3-6 yaş); Erkekler oedipus kompleksi dediğimiz (anneye aşık olup babayı rakip görme), kızlarda ise elektra kompleksi dediğimiz (babaya aşık olup anneyi rakip görme) dönemi yaşanır. Ve bu dönemde cinsel kimlik kazanılır. Ve cinsel içerikli sorular bu dönemde gelmeye başlar. Cinsiyeti tanıma karşı cinsin bedenini tanıma isteği bu dönemde gelir.
- Latent Dönem (6-12 yaş); Cinsiyetine ilişkin toplumsal rolünü öğrenmeye başlar. Cinsel enerji bastırılmıştır. Sosyal beceriler edinmeye başlar. Latent dönemi sağlıklı geçerse özerklik duygusunu oluşturur, sağlıksız geçerse kimlik karmaşası ve ego düşüklüğü olur.
- Genital Dönem (12-18 yaş); Artık başkaları daha önemlidir. Kendini bir gruba dahil etmek ister. Yetişkin düzeyde cinsel davranışları öğrenmeye veya sergilemeye başlar. Bu dönemin sağlıklı ve dengeli atlatılması kişiliğinde önemli rol oynar.
Çocuklara Cinsel Eğitim Nasıl Verilir?
Peki çocuklara cinselliği nasıl anlatacağız, ne kadar aktaracağız, bu sorular hep anne babaların korktuğu ve en çok tereddüte düştüğü konudur. Ne kadarı yeterli olacak ve ne kadarını anlayabilecek. İşte bu nedenle ebeveynler bu konudan hem korkar hem de çekinirler anlatmaya…
Çocuğunuz 2 yaşından sonra kendini keşfetmeye ve sorular sormaya başlar. 3 yaş ile birlikte fallik döneme girişle artık cinsellik bilinç dışında da bilinçte de başlamıştır. Bunu takip eden cinsiyet farklılıkları tabi ki merak konusu olur. Anne neden farklı ya da baba neden farklı diye. Sorular gelmeye başlar. Ve tamamen meraktan kaynaklıdır.
Bunu takip eden sosyal yaşam içinde de bu konu merak konusu olmaya devam eder. Burada en önemli nokta ebeveynlerin çocuklara bilgi aktarırken ne fazla bir bilgi ne de eksik bilgi vermemelidirler. Diğer dikkat etmemiz gereken nokta ebeveynler bu soruyu duyduğunda vereceği ilk tepkidir. Ebeveynler konu ile ilgili dalga geçmemelidir, kızmamalıdır ve kendini kötü hissettirecek duyguların aktarımını yapmamalıdır. Çocuğun kendini kapatmasına ve içe çekilmesine neden olur.
Çocuklara bilgi verirken; organların isimleriyle bilgi vermek gerekir. Net cümleler kullanmalıyız, cümleler açık uçlu aktarılmalıdır. Çocuklara cinsel bilgilendirme, gerçekten çok önemli bir konudur. Ve doğumdan itibaren başlar.
Çocuklarımıza gelecekteki sağlıklı cinsel hayatları için doğru bilgi aktarımı yapmak gerektiğini unutmamak lazım. Kız çocuğuna “bacağını kapat, üzerini ört” gibi cümleler çocuğunuzun vajinusmus olmasına neden olabilir. Erkek çocuğunun cinsel organı için “koparırım onu, çok oynama düşer” benzeri cümlelerde erken boşalma veya sertleşme sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden cinsel eğitim konusu çok önemli bir konu biz uzmanlar için.
Ebeveynine çocuk cinsellikle ilgili soru sorduğunda ebeveynlerimiz bunu seks olarak değerlendiriyor. Öncellikle anne- baba olarak bunu kabul etmeliyiz bu seks eğitimi değil cinsellik eğitimi. Çocuklarımızın ve toplumumuzun sağlıklı olabilmesinin temelinde yatan en önemli unsurlardan birisi olduğunu unutmamak lazım.
Son olarak toparlayacak olursak, çocuğuna net, ucu kapalı, basit, isimler takmadan, onun sorduğu sorular çerçevesinde cevap verin ne eksik ne fazla bilgin verin, organın isimlerini kullanarak anlatın, dalga geçmeyin, kızmayın, kaygı uyandırmadan sorularını cevaplayın. En önemlisi öncelikle siz bu sürecin normal bir süreç olduğunu kabullenin.
“Çocuklarda Cinsel Gelişim Süreci” Konulu yazımızı okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz.
Çocuklarda Cinsel Gelişim Süreci: https://www.bebek.com/cocuklarda-cinsel-gelisim-sureci/
Psikolog
Hatice Ertuğrul
