Birlikte bir hayatı paylaşmak isteyen çiftlerin çoğu, belli bir süre sonra ilişkilerini bir bebekle taçlandırmak ister. Ancak çiftlerin düştüğü en büyük yanılgılardan biri korunmasız ilişkiden kısa bir süre bebek sahibi olabilecekleri düşüncesidir.
Günümüz koşullarında çevresel problemlerin artması, beslenme alışkanlıkları, yaş, genetik faktörler ve daha birçok sebep üreme sistemini olumsuz etkilemektedir. Ülkemizde ortalama olarak her 7 çiftten birinde kısırlık görülüyor ve kısırlığa sebep olan problemin kaynağını bulmak için çiftlerin her ikisine de çok sayıda test yapılıyor. Sperm testi de bu testlerin başında gelir.
Sperm testinin ne olduğu, nasıl yapıldığı ve merak ettiğiniz bütün soruları dilerseniz birlikte yanıtlayalım.
Sperm Testi Nedir?
Sperm salgısının mikroskobik olarak detaylı bir şekilde incelenerek erkeğin üreme potansiyelinin araştırılmasına sperm testi denir. Spermiogram ya da semen analizi olarak da bilinen bu test genellikle iki sebebe bağlı olarak uygulanır.
Sperm Testi Uygulanma Sebepleri
- Kısırlık Tedavisi:
Çiftlerin en az 1 yıl süre ile aktif olarak korunmasız ilişkiye rağmen bebek sahibi olamama durumuna kısırlık (infertilite) denir. Kısırlık görülmesi durumunda çiftlerin her ikisi de detaylı incelemelere tabi tutulur. Erkeklerde yapılan ilk inceleme ise genellikle spermiogramdır.
- Vazektomi Takibi:
Erkeğin sperm kanallarının bir operasyon ile bağlanması suretiyle üreme kabiliyetinin engellenmesi olayına vazektomi denir. Operasyon sonrasında meni içerisinde sperm bulunup bulunmadığını, yani operasyonun başarılı olup olmadığını kontrol etmek amacıyla belli bir süre düzenli aralıklarla spermiogram yapılır.
Test Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Genellikle kısırlık tedavisi için yapılan semen analizi, sperm hücrelerinin detaylı incelenmesi esasına dayalı bir testtir. Hal böyle olunca yapılan incelemenin doğru sonuç vermesi için öncelikle incelenecek örneğin en iyi şekilde alınması gerekir.
Bu sebeple kendisinden örnek alınacak olan erkeğin uygulama öncesinde sperm testine hazırlık aşamasından geçmesi beklenir. Detayları doktor tarafından belirlenecek ve kişiye hem yazılı hem de sözlü olarak beyan edilecek olan bu hazırlık aşamasında dikkat edilmesi gerekenler genellikle aşağıdaki gibidir.
- Testten 3-5 gün öncesine kadar cinsel ilişkiden ve boşalmaktan kaçınılmalı.
- Testin yapılacağı tarihten 3-5 gün öncesine kadar alkol, kafein, sigara ve diğer bağımlılık yapan zararlı maddelerin alınmasından kaçınılmalı.
- Kronik bir rahatsızlıktan dolayı düzenli olarak kullandığınız herhangi bir ilaç varsa test öncesinde doktorunuz bu hususta bilgilendirilmeli. Doktorun önerisi doğrultusunda ilacın alınması ya da belli bir süre alınmaması konusunda ortak bir karara varılarak bu karara katiyen uyulmalı.
- 3-5 gün öncesine kadar sarı kantaron, ekinezya benzeri bitkisel ilaçlar ve çaylar tüketilmemeli.
- Hasta ereksiyon problemi yaşıyorsa doktoruna bu konuda bilgi vermelidir. Böylece test öncesinde ereksiyon olmaya yardımcı bir ilaç tedavisi alabilir.
Hastanın durumuna bağlı olarak, örnek almadan önce dikkat edilmesi gerekenler gideceğiniz sağlık kuruluşuna ya da uzman hekime göre ufak değişiklikler içerebilir. Bu nedenle uymanız gereken kurallarda referansınız hekiminiz olmalıdır.
Sperm Testi Nasıl Yapılır?
Sperm testi yapmak için önce sperm örneği almak gerekir. Ardından alınan örneğin ilgili sağlık kuruluşunda mikroskobik olarak detaylı bir şekilde incelenmesi gerekir. Geçerli bir test sonucu alabilmek için örnek vermeden önceki hazırlık aşamasına uymak kadar, doğru bir şekilde örnek almak ve alınan örneği uygun koşullarda sağlık kuruluşuna teslim etmek de önemlidir.
Sperm Örneği Verirken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Test örneği vermeden önce idrar varsa mutlaka öncesinde idrar yapılmalı yani mesane boş olmalıdır.
- Sperm örneği genellikle mastürbasyon yolu ile alınır. Bu nedenle ortamın stresten uzak ve rahat olması gerekir.
- Örneği koymak için kullanılacak kap geniş ağızlı ve steril olmalıdır. Mümkünse sperm koymak amacı ile sağlık kuruluşundan alınan kap kullanılmalıdır.
- Kabın steril olması kadar kabı steril kullanabilmek de önemlidir. Örnek verme esnasında kabın içerisine temas etmemeye ve sabun, krem, tükürük, su kayganlaştırıcı gibi yabancı maddelerin içerisine karışmamasına dikkat etmek gerekir. Çünkü yabancı maddeler, sonucu etkileyerek doğru veriler elde etmenizi engeller.
- Meninin tamamının kap içerisine konması ve bir damlanın bile dışarı dökülmemesi hususunda dikkatli olunmalıdır. Böyle bir olayın yaşanması durumunda mutlaka doktorunuzu bilgilendirmeniz beklenir. Aksi takdirde test sonuçlarında elde edilen veriler yanıltıcı olabilir.
- Sperm örneğini ilgili sağlık kuruluşu dışında, başka bir yerde almanız durumunda, örneği sıcaklığını koruyarak sağlık kuruluşuna ulaştırmanız gerekir. Normalden, yani vücut sıcaklığından daha yüksek ya da daha düşük olmaması gerekir. Bu nedenle en fazla 30-40 dakika içerisinde teslim edilmesi beklenir.
Ereksiyon problemi yaşayan hastalar öncesinde ilaç tedavisi almasına rağmen erekte olma problemi yaşıyorsa sperm örneği testilerden cerrahi yöntemlerle alınır.
TESE: Lokal ya da genel anestezi altında, testislerden biyopsi ile sperm elde edilir.
PESA: Testislerin içerisinde bulunduğu skrotum adı verilen keseye dışarıdan enjeksiyon ile girmek suretiyle sperm alınması.
MESA: Sperm kanalından mikro cerrahi yöntemle sperm alınması işlemidir. Genel ya da lokal anestezi altında uygulanır.
PTSA: Vücut dışından enjeksiyon ile testislere girilerek testis dokusundan örnek alınması işlemidir.
Doğal yollarla alınamayan örnek bu yöntemlerle alınarak laboratuvarda incelenir.
Sperm Testi Nasıl Değerlendirilir?
Semen analizinde erkekten alınan örnekte sperm sayısı, şekli (morfoloji) ve hareketliliği (Motilite) gibi önemli özellikler incelenir ve değerlendirilir. Yapılan sperm testinde normal değerler yaklaşık olarak aşağıdaki gibi olmalıdır.
| Değerlendirilen Parametre | Normal Değer | Maximum – Minimum Değer Aralığı |
| Volüm (Hacim)/ (mL) | ≥ 1,5 mL | |
| Konsantrasyon/ Yoğunluk (mL) | 15 milyon | 12- 16 milyon |
| Toplam sperm sayısı (mL) | 39 milyon | 33- 46 milyon |
| Hareketlilik (Motilite) (%) | 32 | 31- 34 |
| Normal şekil (Morfoloji) (%) | 4 | 3- 4 |
| Canlılık (%) | 58 | 55- 63 |
| pH | ≥ 7,2 |
Test sonuçlarının değerlendirilme süresi uygulama yaptığınız sağlık kuruluşuna göre değişse de en erken 1 saat en geç 7 günde elinize ulaşacaktır. Sperm sayısı, hareketliliği ve şeklinin normal değerler aralığında yani sağlıklı olması durumuna normospermi denir. Elde edilen verilerin normal aralıklarda olmaması aşağıdaki sorunların habercisidir.
Azospermi: Menide hiç sperm hücresi bulunmaması.
Astenospermi: Sperm hareketliliğinin normal değerden az olması.
Oligospermi: Sperm hücresi sayısının normalden az olması.
Teratospermi: Normal şekilli sperm sayısını yüzdesinin düşük olması.
Oligoastenoteratospermi: Sperm hücrelerinin aynı anda sayı, hareketlilik ve şeklinde anomali bulunması durumudur.
Genellikle kısırlık tedavisi için yapılan sperm testi sonuçları, erkekteki üreme bozukluklarını ortaya çıkarmaya yarayan en önemli veridir. Kesin veri elde etmek adına genellikle testin 3-4 hafta sonra tekrar edilmesi istenir. Bu veriler ışığında uzman hekiminiz gerekli tedaviyi uygulayacak ve kişinin en kısa sürede sağlığına kavuşmasına yardımcı olacaktır.
SPERMİ OLMAYAN ERKEĞİN BEBEĞİ OLUR MU? Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!
SPERMİ OLMAYAN ERKEĞİN BEBEĞİ OLUR MU? https://www.bebek.com/spermi-olmayan-erkegin-azosermi-bebegi-olur-mu/
