Yaramaz Çocuklar için Neler Yapılmalı?

Her çocuk tabiatı gereği yaramazlık yapabilir. Bazen hareketli olmaktan, bazen merak etmekten, bir şeyleri karıştırabilir ya da kırıp dökebilir. Bunun yanında arkadaşlarıyla kavga edebilir, karşısındakine bir anda vurabilir veya sinir krizi geçirebilir. Ancak böyle durumlarda ebeveynlerin, çocuklarına müdahale etmesi ve onları kontrol altına alması çok önemlidir. Tabi bazen bu konu anne babalar için zor bir hal alabiliyor. Neyse ki böyle durumlarda, uzman görüşlerinin önerileri oldukça faydalı olmaktadır. Yaramaz bir çocuğa nasıl davranılır ve onunla nasıl baş edilir gelin bir bakalım.

Çocuklar Neden Yaramazlık Yapar?

Bir çocuktaki yaramazlık davranışının nedenleri şunlardır:

• Beyinleri Gelişmeye Devam ediyor: Ebeveynler bazen, çocuklarında devam eden beyin gelişimini unutabiliyor. Ancak çocukların, duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını kontrol edebilmesi için, anne babaların bu konuda dikkatli ve tutarlı olması gerekmektedir. Eğer çocuğunuz sizi dinlemiyorsa ve uyarılarınızı dikkate almıyorsa, bunun sebebi, beyninin kendi kendini kontrol edebilme bölgesinin, daha tam gelişmemiş olmasından kaynaklanabilir. 
• Daha Hızlı ve Aktif: Çocukların sürekli bir şeylerle meşgul ve hareketli olması önemlidir. Ancak, bu kadar aktiflikle beraber aynı miktarda, dinlenme de olmalıdır. Ebeveynler iş ve sosyal hayatı gereği hızlı ve aceleci davranabilir. Bu durumu çocuklarına da yansıtarak, onlara fazla sosyalleşme ve aktivite yüklediklerinde, çocuklarda aşırı uyarılma görülebilir. Gündelik yaşamlarında oyun ve dinlenme arasındaki doğru denge kurulamadığında, yaramazlık yapma eğilimi de gelişebilir.
• Güçlü Duygularla Başa Çıkma: Bazı duygularla başa çıkmak, yetişkinler için bile zorken, çocuklar için daha problemli bir durum olabilmektedir. Korku, hayal kırıklığı ve öfke gibi güçlü duygular, onların alışkın olmadığı ve deneyimlemediği şeylerdir. Bu nedenle, tepkilerini, ağlayarak veya bağırarak gösterebilirler. Çocuğunuzda böyle durumları gözlemlediğinizde, onları, hissettikleri duygularıyla destekleyerek, bunlarla başa çıkabilmeleri için, kendilerini ifade etme fırsatı vermeliyiz.
• Fiziksel Etkenler: Çocukların gün içerisindeki temel ihtiyaçları çok önemlidir. Uykusuzluk, açlık, hastalık ve yorgunluk gibi problemler, onların davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle huzursuz ve sabırsız olabilen çocuklardaki yaramazlık eğilimi ortaya çıkabilmektedir.
• Hareket Etmek: Çocukların, vücutlarından fazla enerjiyi atamaması, yaramazlık yapmalarına neden olabilir. Bu yüzden onları dışarı çıkarmak, gezdirmek ve aktivitelere katılımlarını sağlamak, onların fazla enerjilerini atmada yardımcı olacaktır. 
• Bağımsız Olmayı İsteme: Çocuklar bazen garip veya yanlış olan kararlar verebilir. Örneğin; okula giderken uyumsuz bir şekilde giyinmeleri, sizi sinirlendirebilir. Ancak böyle bir durumda, sakin ve sabırlı olmalısınız.  Onun, sadece kendi kendine karar vermeyi ve bağımsız olmayı öğrenmeye çalıştığını bilmelisiniz.
• Tutarsız Davranışlar: Her ebeveyn, evlerinde, çocuklarının uyması gereken kurallar koyabiliyor. Ancak anne babalar, koydukları bu kurallarda tutarsızlık yaşarsa, çocuklar da güçlü duygularını, yaramazlık yaparak, yanlış şekilde sergileyebilir.  Bu nedenle, kurallar ve beklentiler belirlenirken, tutarlı davranmak da fayda vardır.
• Ebeveynlerin Ruh Hali: Ev içindeki olumsuz ve öfkeli davranışlar, çocuğa da yansıyabilir. Bu yüzden, anne babaların, evlatlarına iyi birer rol-model olarak, sakin, sabırlı ve hoşgörülü tavırlar içinde olmaları gerekmektedir.
• Aile Zamanı: Çocuklar, ebeveynleriyle zaman geçirmek ve oyun oynamak isteyebilir. Bu isteklerini de bazen çeşitli dikkat çekme yöntemleriyle gösterebilir. Örneğin; anne babaya ait önemli eşyaları saklamak gibi şakalara başvurabilir. Bunun nedeni, onlara duyulan sevgi ve onlarla oyun oynama istemesidir.

Yaramaz Çocukla Baş Etmenin Yolları Nelerdir?

Bu konuda ebeveynler, sınırları ve kuralları belirleyerek, tutarlı olmalıdır. Yapılan yaramazlıklara karşı, olgun bir tavır sergileyerek, sabırlı ve bu konudaki ebeveynlik becerilerini göstermelidir. Bu pozitiflikle devam edildiğinde ve önlemler alındığında, oluşabilecek durumların üstesinden gelinebilir. Öyleyse, yaramaz çocuğa nasıl davranmalı gelin birlikte öğrenelim:

• Sınırlar Önemli: Çocuğunuz, istediği ve söylediği her şeyin olamayacağını bilmelidir. Ona bunu nazik bir şekilde anlatın. Sinirlendiğinde ya da öfke nöbeti geçirdiğinde ise, yine hoşgörülü bir biçimde, sergilediği bu davranışlarla, istediği şeyi elde edemeyeceğini anlatın.
• Tutarlı Davranış: Çocuğunuza karşı her zaman kararlı olun. Belirlediğiniz kurallarda, bazen kararlı bazen de yumuşak davranırsanız, çocuğunuz sizi ciddiye almayabilir. Bu nedenle, ona karşı, her gün aynı tutarlılıkta olmaya özen gösterin.
• Bağımsızlık: Çocuğunuzu her durumda yönlendirmemeye dikkat edin. Ne giymek ya da saçına hangi tokayı takmak istediğine bırakın kendi karar verebilsin. Ona biraz bağımsızlık vermeniz faydalı olacaktır.
• Ekran Kısıtlaması: Sürekli televizyon izlemek, çocuklarda tedirginlik ve heyecan duyguları yaratabilir. Bu da yaramazlık yapma eğilimini arttırabilir. Bu yüzden çocuğunuz ne kadar süre çizgi film izleyecek, ya da bilgisayarda kaç saat oyun oynayacak gibi durumlarda sınırları belirlemeniz gerekebilir.
• Sonuçlarını Anlatın: Çocuğunuzun sergilediği yaramaz davranışlarının sonuçlarını ona nazikçe anlatın. Sebepsiz yere bağırır ya da ağlayarak öfke nöbeti geçirirse, ona, bu tür davranışlarının kabullenilemez olduğunu söyleyin. Ağlayarak veya bağırarak istediği şeyleri elde edemeyeceğini anlayacak ve kendi kendine sakinleşecektir.
• Dikkatli Olun ve Öfkelenmeyin: Çocuğunuz sizin dikkatinizi çekmek için çeşitli yaramazlıklar yapabilir. Onu sakin bir şekilde dinleyerek, ona bunu neden yaptığını sorun. Asla ona karşı sinirli olmayın ve bağırmayın. Eğer çocuğunuz yaramazlık yapmadığı halde ona öfkeli davranırsanız, size kızıp yaramazlık yapabilir. Çünkü onlar, ebeveynlerinin ruh hallerinden etkilenebilirler. Bu yüzden sakin ve sabırlı kalmaya gayret edin.
• Düzeni Günlük Rutin: Uyku, yemek, kitap okuma ve sosyal aktiviteleri, düzenli bir şekilde belirleyin. Bu düzen, çocuğunuza iyi gelecek ve yaramazlık yapmasını önleyecektir.

Anne babalar, çocuklarıyla ilgilenir ve kontrol ederken bazen karışık duygular içinde olabilir. Bunlar; çaresizlik, öfke, yorgunluk, korku ve huzursuzluk şeklinde yansıyabilen hislerdir. Bazen de iş hayatı yoğun olan ebeveynler, yaramaz çocuklarıyla ilgilenecek zamanı ve enerjiyi kendilerinde bulamayabilirler. Böyle durumlarda yakınlarında veya bu konuda uzman kişilerden yardım isteyebilirler.

Çocukları Motive Edebilecek Öneriler

1. Çocuğunuzu, oyunlara ve sosyal aktivitelere yönlendirin. Böylece kendi enerjisinin bir kısmını atacaktır.
2. Yaratıcı faaliyetlerde bulunmak, kitap okumak, çocuklar için yararlı filmler izlemek, onların davranışlarını olumlu yönde etkiler.
3. Ailecek geziler, kamplar ve piknikler, çocuğun gözlem yapma becerisini geliştirir ve aynı zamanda sizinle iletişimi güçlenir.
4. Evcil hayvanları sevmek ve beslemek, olumsuz davranışlardan uzaklaşmayı sağlar.
5. Spor aktiviteleri, dans ve bahçe düzenleme işleri, çocuğun zihinsel ve bedensel kontrolünü güçlendirir.

Ebeveynler olarak, çocuğunuza karşı çok sinirli ve katı olmayın. Ona karşı her zaman dürüst ve şeffaf davranmaya özen gösterin. Nezaket, sevgi ve saygı çocuğunuzun size ve çevresine karşı davranışlarını belirleyecek ve yaramazlık yapmasını da engelleyecektir. Unutmayın, anne babaların davranışları, kendi çocuklarına da yansır. 

Aşağıdaki yazımız dikkatinizi çekebilir.

Ev içi 20 oyun önerisi: https://www.bebek.com/ev-ici-20-oyun-onerisi/