Bebeklerin göstermiş olduğu bazı doğal ve istemsiz davranışlar, sağlıklı olup olmadıklarının önemli göstergelerinden biridir. Dünyaya geldikleri andan itibaren korumamıza ihtiyacı olan bebekler, kendilerini bu ufak reflekslerle korumaya çalışır.
Arama, emme, sıçrama, yakalama gibi refleksler anne karnında oluşur ve zamanla kaybolur ya da değişip gelişir. Yenidoğan bebeklerde refleks gözlemlenmesi gereken bir durumdur. Belli dönemlerde gerçekleşmesi gerekirken gerçekleşmeyen refleksler için mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Refleks Nedir?
Biz insanların uyarılara karşı verdiği istemsiz tepkilere refleks denir. Yenidoğan refleksleri ise bebeğinizin kendini dış dünyaya karşı korumak amacıyla sergilediği doğal davranışlardır. Doğumdan hemen sonra görülen reflekslerin çoğu bebeğin gelişimine göre kaybolur veya şekil değiştirir. Örneğin; basma adımlama refleksinin zamanla yürümeye dönüşür. Kaybolan yenidoğan refleks yerine gelişim ayına uygun olarak yeni davranışlar gelişir.
Bebeklerde Refleks Neden Önemlidir?
Refleksler, bebeğinizin gelişimini kontrol eder ve nörolojik bir problem olup olmadığı konusunda sizlere yol gösterir. Refleks gelişiminde farklılık gösteren bebek ve süt çocuklarında konulacak erken tanı çok önemlidir. Bu sebeple özellikle bebeklerde bu istemsiz davranışların gelişimi mutlaka yakından takip edilmelidir.
Geç kalınmış ya da ihmal edilmiş durumlarda bebeğin gelişim basamakları aksayacağından gelişiminde gerilikler gözlemlenebilir.
Yenidoğan Refleksleri Nelerdir?
Biz yetişkinlerden farklı olarak bebeklerde sadece onlara özgü bazı refleksler mevcuttur. Bu refleksler onların yaşamlarını sürdürmelerine ve hayata adapte olmalarına yardımcı olur.
-
Emme Refleksi
Anne karnında daha hamilelik sırasında başlayan bir reflekstir. Doğum sonrasında bebeğin memeyi veya biberonu bulduğunda onu emmeye başlaması bu sayede gerçekleşir. 3-4 ay kadar bir süre sonunda artık emme refleksi istemli hareket hâline gelmiştir. Uyurken de devam edebilir.
Emme refleksinin olması gereken zamandan uzun sürmesi ya da hiç görülmemesi durumu bebeğinizde nörolojik bir hastalık olduğu anlamına gelebilir. Doğum sırasında travma geçirmiş bebeklerde bu istemsiz davranış daha zayıf gözlemlenir. Bazen sadece bebek zayıf ve güçsüz olduğu için bile doğumdan sonraki ilk 3-4 gün bebek bu davranışı yerine getiremeyebilir.
-
Moro Refleksi
Ürkme refleksi olarak da bilinen moro refleksi genellikle bebeğin ani ses veya hareketten dolayı irkilmesidir. Moro refleksi sırasında bebek işittiği sesten dolayı ani olarak sıçrar ve ellerini yumruk yaparak kollarını hızla göğsüne çeker. Bebeklerde 6. aya kadar devam eder.
Aniden oluşan sesle birlikte bebeğinizin tepki vermemesi, işitsel bir rahatsızlığı olduğu anlamına gelebilir. Refleksin hiç ortaya çıkmaması durumu ise bebeğinizin santral sinir sisteminde zedelenme olabileceği anlamına gelebilir. Böyle durumlarda mutlaka doktorunuza başvurmanızı tavsiye ederiz.
-
Tonik Boyun Refleksi
Başın vücuda karşı olan konumunu belirleyen ve bebeğin dengede durmasını kolaylaştıran reflekse tonik boyun refleksi denir. Bebeğinizi sırt üstü yatırdığınız zaman;
- Kafasını bir tarafa doğru yatırır ve o tarafta olan kol ve bacakları gerilir,
- Düz uzanır,
- Karşı taraftaki kol içe bükülür.
Tonik boyun refleksi doğumdan sonra yaklaşık 3-4 hafta içinde ortaya çıkar ve bebeğiniz 3-4 aylık olana kadar azalarak devam eder. Bebeğiniz büyüyüp geliştikçe baş kontrolü artacak ve bu davranış da giderek azalacaktır. Omurilik hasarı olan bebeklerde görülmez.
-
Kavrama Refleksi
Bebeğinizin avucuna doğru parmağınızı veya herhangi bir cismi uzattığınızda, bebeğiniz içgüdüsel olarak parmaklarıyla cismi kavramaya ve tutmaya çalışır.
Kavrama refleksi başta içgüdüsel bir refleks olsa da bu durum giderek kontrollü bir eyleme dönüşür. Bu istemsiz davranışı, aynı şekilde bebeğinizin ayak tabanına bir cisimle temas ettiğinizde de gözlemleyebilirsiniz.
Bebeğiniz 3 aylık olunca giderek azalmaya başlayan kavrama refleksi ayaklarda biraz daha uzun süre kalacaktır.
-
Adımlama Refleksi
Bebeğinizi koltuk altlarından tutarak yere basmasını sağlandığınızda gözlemlediğiniz yürümeye çalışma eylemi adımlama refleksidir. Bebeğinizin doğumundan itibaren vardır ve 3-4 aylık olana kadar devam edebilir.
Adımlama refleksi, zamanında doğmuş ve erken doğmuş bebekler arasında farklılık gösterebilir. Erken doğan bebeklerde genelde davranış parmak uçlarında gözlemlenir.
-
Paraşüt Refleks
Bebeğinizin sahip olduğu ilkel reflekslerden biridir ve bebeğin yaşamının ilk yıllarında hayatta kalmasını sağlamada oldukça etkilidir. Paraşüt refleks, bebeğin koltuk altından tutarak düz bir pozisyondayken göbeğinin üstüne eğmenizle beraber bebeğinizin düştüğünü zannederek karşılık vermesiyle ortaya çıkar.
Merkezi sinir sistemi tarafından geliştirilen, doğal ve istemsiz bir davranış olan paraşüt refleksin gelişmemiş olması, bebeğinizin ilerleyen zamanlarda aşağıdaki sağlık problemlerini yaşamasına sebep olabilir:
- Tuvalet eğitiminin öğrenilmesinde güçlük durumu.
- İnce motor kabiliyetlerinin gelişmesinde problemler.
- Odaklanma problemleri
- Kas dokusunun yeterince gelişmemesi.
-
Babinski Refleksi
Babinski refleksinde, bebeğinizin ayak tabanına sert olmayacak şekilde bir uyaranla dokunduğunuzda ayak içe doğru kıvrılır ve parmakları havaya kalkar. 2 yaşına kadar gözlemlenebilen bu davranış aynı zamanda kalça ve omurga arasındaki bağlantıyı sağladığından bebeğinizin yürümesine de zemin hazırlar.
Bebeklerde babinski refleksi olmaması merkezi sinir sisteminin görevini tam olarak yerine getiremediği ve omurilikte bir sorun olduğu anlamına gelebilir. Böyle bir durumda veya bu refleksin 2 yaşından sonra da devam etmesi hâlinde durumu mutlaka uzman bir hekimle paylaşmalısınız.
-
Arama Refleksi
Bebeğinizin yanağına hafifçe dokunduğunuzda başını o yöne çevirerek anne memesini veya biberonunu aramasıdır. Arama refleksi ardından hemen emme refleksi devreye girer. Emme ve arama refleksleri bebeğin beslenmesi açısından hayati önem taşırlar.
Arama refleksinin görülmemesi ciddi bir sinir sistemi sorunu olduğu anlamı taşıyabilir. Genellikle bebek 4 aylık olana kadar devam eder. 7 aydan fazla görülmesi durumunda ise bir doktor desteği almanız tavsiye edilir.
-
Yüzme Refleksi
Yenidoğan bebeklerde 6. aya kadar görülebilir. Suya bırakılan bebeğin nefesini tuttuğu, kol ve bacaklarıyla yüzme hareketleri sergilediği gözlemlenmiştir. Yüzme, tehlikeli bir reflekstir bu yüzden deneme yapılması durumunda bebeğinizin sağlığı açısından kötü sonuçlara yol açabilir.
-
Galant Refleksi
Bebeğin sırtının bir tarafını okşadığınızda o yöne doğru dönmesidir ve yaklaşık 6 ay içinde kaybolur.
-
Sürünme Refleksi
Karın üstü sert bir zemine bırakılan bebeğin istemsiz bir şekilde sürünmeye başlaması olayı sürünme refleksidir. Bu davranış minikler 6-7 aylıkken ortaya çıkar ve yürümeye başlayana kadar devam eder.
-
Aksırma-Öksürme Refleksi
Yenidoğanın hava yolu açıklığını sağlamak amacıyla oluşur ve ilk aylarda daha sık görülmekle beraber ömür boyu devam eder.
Bebeklerde Refleks Zayıflığı
Tüm yenidoğan bebeklerde refleks, gözlemlenmesi gereken bir durumdur ve bebeğinizin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bazı durumlarda zayıf olabilir hatta gelişmediğinden hiç gözlemlenmeyebilir.
Bebeğinizde bu istemsiz davranışların gelişiminin sağlıklı olup olmadığını kontrol etmek amaçlı olarak yapabileceğiniz şeylerin başında, onları ay ay takip edip gelişimlerinin ne durumda olduğunu gözlemlemek gelir.
Bununla beraber bebeğinize çeşitli egzersizler yaptırarak da refleks gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.
Dikkat Etmeniz Gereken Önemli Detaylar
Aşağıda bahsedilen durumlar gözlemlendiğinde mutlaka bir çocuk doktoruna başvurmalısınız.
- Bebek, doğduktan sonra 3-6 saat geçmesine rağmen emme ve arama refleksi göstermiyorsa, hareketleri zayıf ve az ise
- Bir kolunu daha az oynatıyorsa ve bir elinde yakalama refleksi yok ise
- Yüksek sese bağlı olan ani irkilmeleri hiçbir uyaran yokken de yapıyorsa
- Kol ve bacaklarındaki titreme hareketleri sık, uzun süreli ve güçlü olursa
Siz ebeveynler sağlıklı bir bebek yetiştirmek istiyorsanız, miniklerin gelişimlerinin her aşamasını yakından takip etmelisiniz. Özellikle yenidoğan refleks davranışlar bebekte var olabilecek sinir sistemi problemlerini en kısa sürede fark etmeye yarayacak önemli detaylar içermektedir.
“Yenidoğan Bebekler Hakkında Tüm Merak Ettikleriniz” Konulu yazımızı okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Yenidoğan Bebekler Hakkında Tüm Merak Ettikleriniz: https://bebek.com/yenidogan-bebekler-hakkinda/
