13 Aylık Bebek Gelişimi

Minik yavrunuz artık bir yaşını doldurdu ve tam 13 aylık oldu. Gün be gün hızla büyüdüğü bu zamanlarda siz de onun bakımı ve gelişimi ile ilgili sürekli yeni şeyler görüyor ve öğreniyorsunuz. Boyu, kilosu, yürümesi, konuşma ve beslenmesi gibi birçok konuda kafanıza soru işaretleri takılıyor olabilir. Bebeğinizin, olması gerektiği gibi büyüyüp büyümediği hakkında merak içerisinde olabilirsiniz. 13 aylık bebek gelişimi hakkında bilinmesi gerekenleri ve bu döneme ait tüm özellikleri bu yazımızda bulabilirsiniz.

13 Aylık Bebeğin Fiziksel Gelişim, Boy ve Kilo Tablosu

Bebekler, doğdukları andan itibaren boy, kilo ve fiziksel gelişimleri yönünden sürekli takip altında olurlar. Çocuk doktorunuz, herhangi bir sağlık sorunu veya gelişim geriliği varlığı ile ilgili olarak en erken müdahaleyi sağlayabilmek adına bu takibi yapar. Bu nedenle, bu konu oldukça büyük önem taşır.

Annelerin yavruları ile ilgili olarak en çok merak ettikleri şey, kilosudur.

• 13 aylık bir bebeğin bu ay içerisinde kilosunda ortalama 0.2-0.8 kg, boyunda ise ortalama 1-4 cm artış gözlemlenir.

Cinsiyet	Boy(cm)	Kilo(kg)	Baş çevresi(cm)
Kız	70,3 cm- 80,2 cm	7,3 kg- 11,6 kg	42,6 cm- 47,7 cm
Erkek	72,4 cm- 81,5 cm	8 kg- 12,1 kg	49,9 cm- 48,8 cm

 

Tablodaki değerler, bebeğinizin 13 aylıkken olması gereken ortalama değerleri göstermektedir.

Ayrıca uzmanlar tarafından,

• Kızların kilosunda alt sınır 7,2 kg, üst sınır 12,2 kg
• Kızların boylarında alt sınır 66 cm, üst sınır 82 cm
• Kızların baş çevrelerinde alt sınır 42,5 cm, üst sınır 47,4 cm
• Erkeklerin kilosunda alt sınır 7,6 kg, üst sınır 12,9 kg
• Erkeklerin boylarında alt sınır 70 cm, üst sınır 84 cm
• Erkeklerin baş çevrelerinde alt sınır 43,2 cm, üst sınır 49,4 cm olarak belirtilmektedir.

Kısacası 13 aylık bebek kilosu için yaklaşık 10-12 kilo olmasını beklemek normaldir.

Ancak miniğiniz bu ayda önceki zamanlara kıyasla çok daha hareketlidir. Bu nedenle, büyüme hızında eskiye nazaran yavaşlama gözlemleyebilirsiniz. Her çocuğun büyüme hızı farklılık gösterir ve bu hız üzerinde bazı faktörler rol almaktadır.

• Hormonlar
• Cinsiyet
• Beslenme ve uyku düzeni
• Bebeğin hareketliliği

Yavrunuzun boy ve kilosunun normalin çok üstünde veya altında olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzla bu durumu görüşerek bilgi edinmeniz en doğrusu olacaktır.

13 Aylık Bebek Hangi Aşıları Olmalı? 

Yavrunuz dünyaya gelir gelmez birtakım aşıları yapılmaya başlanır. Yaşını doldurduğu ayda, yani 12 aylıkken yapılması gereken aşıları henüz tamamlanmadıysa bu dönemde o aşıların yapılması gerekir.

• KKK aşısının pekiştirme dozu (kızamık, kızamıkçık, kabakulak)
• Su çiçeği
• KPA aşısı (Konjuge pnömokok aşısı)

Bu aşılar 12.ayda yapılmışsa yapılacak başka aşı bulunmamaktadır.

13 Aylık Bebek Beslenmesi

Bebeklerin yaşını doldurması ile birlikte beslenme düzenlerinde de birtakım değişiklikler söz konusu olabilir.

13 aylık bebek, çoğunlukla ek gıda ve anne sütüyle aynı anda beslendiği bir dönem içerisindedir. Hareketliliğinin artması, hatta yeni yeni yürümeye başlaması dolayısıyla yemeğe olan ilgisinde azalma görülür. Ayrıca ilk aylara kıyasla vücudunun gereksinim duyduğu kalori miktarı da bir miktar azalmıştır. Bu sebeple, eskisi kadar sık acıkmaz veya karnının doyurulması için ısrar etmez.

Bu zamanlarda en sık karşılaşılan durumlar;

• Aniden ortaya çıkan iştahsızlık hâlidir. Yavrunuz yemek yemeyi reddedebilir.
• Gündüzleri emmek istemeyebilir.
• Geceleri emmeye olan ihtiyacında azalma görülebilir.
• Aldığı ek gıdalar ihtiyacını karşılamada yeterli geliyor olabilir.
• Başkası tarafından doyurulmaktan ziyade kendi kendine yemeyi tercih edebilir.
• Sabah uyanınca kahvaltı etmek istemeyebilir.

Beslenme ile ilgili sorunlar yaşamaya başladığınızda sakinliğinizi korumalı ve çok ısrarcı olmamalısınız. Siz yedirmek için ısrar ettikçe bebeğiniz yemekten daha çok uzaklaşabilir. Yavrunuz acıktığında zaten sizden yemek talep edecektir. Ancak bu aşamada onun günlük alması gereken besin değerlerini kaçırmasını önlemelisiniz. Her öğünde sağlıklı ve farklı yiyecekleri menüsüne eklemeli, abur cubur ve işlenmiş ürünleri mümkün oldukça uzaklaştırmalısınız.

• 13. aya gelindiğinde bir bebeğin menüsünde mutlaka protein, tahıl, C vitamini, demir, kalsiyum, yeşil yapraklı sebze ve meyve bulunmasına özen gösterilmesi gerekir.

Onun için hazırladığınız yemeklerin aşırı baharatlı, tuzlu ve yağlı olmamasına özen gösterin. Ona sevip benimseyebileceği bir beslenme rutini oluşturmaya çalışarak, sofra düzenine katılmasına sağlayarak ve yetişkin gibi yiyebileceği bir ortam kurarak ilgisini çekebilirsiniz!

İşte uygulayabileceğiniz birkaç tarif:

13 Aylık Bebeğin Uyku Düzeni

Bu dönemde bebekler geceleri kesintisiz 11-12 saat, gündüzleri ise tek seferde veya sabah bir, öğleden sonra bir kez olmak üzere iki kez toplamda 2 veya 2,5 saatlik gündüz uykusu uyurlar. Uyku düzeni de, aynı fiziksel gelişim tablosu gibi her bebekte farklılık gösterebilir. Miniğinizin gün içerisindeki aktivitelerine bağlı olarak yorulup yorulmaması günlük uyku saatlerini doğrudan etkileyecektir. Ayrıca büyüme atak dönemleri de uyku düzenini zaman zaman bozabilir. Bunun dışında, yavrunuz gece ve gündüzün toplamında yaklaşık olarak 14-15 saat uyur.

13 Aylık Bebeğin Motor Gelişimi

Fiziksel gelişim, beslenme ve uyku düzenleri en çok merak edilenlerdir. Peki 13.ay ona neler katacak, 13 aylık bebek neler yapabilir?

Yavrunuzun motor gelişimi, en çok yakından takip ettiğiniz ve gözlemlediğiniz konulardan biridir. Çünkü miniğiniz, yaşamının bu döneminde her gün farklı bir beceri kazanabilir.

• Koltuk, sandalye ve masa gibi yerlere tırmanabilir.
• Yardım almadan oturabilir.
• Bir yere tutunarak kalkabilir.
• Emekleyerek merdiven inip çıkabilir.
• Birkaç adım atarak yürümeye çalışabilir.
• Kendi başına biberonunu, bardağını veya kaşığını tutabilir.
• Dökerek de olsa kaşığını ağzına götürebilir, kendi başına yiyebilir.
• Biberonundan su içebilir.
• Giysilerini çıkarabilir.
• Çekmece ve dolapları karıştırıp boşaltabilir.
• Bir nesneyi bir kutunun içine koyabilir.
• Eşyaları uzağa fırlatabilir.
• Göz, kulak, burun gibi organlarını sorulduğunda gösterebilir.
• Bir kitabın sayfalarını çevirebilir.
• Eliyle veya parmağıyla istediği bir yeri veya vücudunun bir yerini gösterebilir.
• El çırpma ve alkış yapabilir.
• İki küpten bir kule yapabilir.
• Çevresindeki insanların hareketlerini taklit etmeye başlayabilir.
• Rüya görebilir ve bundan dolayı gece uykularından daha sık uyanabilir.
• Elleri ile bay bay yapabilir.
• Kalem tutmayı öğrenebilir.
• Bir kağıdı veya boyama kitabını rastgele karalayabilir.

13 Aylık Bebeğin Dil Gelişimi ve Konuşma Becerisi

Yaşını dolduran bir çocuğun ne zaman konuşmaya başlayacağı da oldukça merak konusu olur. Küçüğünüz, bu zamanlarda taklit etme becerisinin de gelişmesi ile birlikte duyduğu sesleri ikileme şeklinde çıkarmayı deneyecek ve kendi sesini keşfedecektir. Dil gelişimi, bu aylarda daha çok hız kazanır. Öğrendiği ve söyleyebildiği sözcüklerin sayısında artış görülür. Ayrıca sizin verdiğiniz basit talimatlara karşılık verebilir.

13 aylık olan bir çocuk,

• Ba-, de-, bu- gibi heceleri, derdini anlatırken farklı cümleler yerine kullanabilir. Örneğin ‘su ver’ yerine ‘bu’ yu kullanır. Bu durum, onun kendince bulduğu kestirme bir kullanımdır.
• Kendi adını ve diğer aile bireylerinin ismini tanıyabilir.
• Anlamlı birkaç kelimeyi öğrenebilir. Anne, baba, dede, su, gitti, geldi, ver gibi kelimeleri söyleyebilir.
• ‘Baba gitti’ dediğinizde bunu anlayabilir.
• Basit talimatları kavrayabilir, karşı çıktığınızda anlayabilir.
• Yüksek sesle sürekli farklı sesler çıkarabilir.

Bebeklerde konuşma becelerileriyle ilgili daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz: https://www.bebek.com/bebekler-ne-zaman-konusmaya-baslar/

13 Aylık Bebeğin Sosyal Becerileri

13. ay, bebeğinizin artık daha sosyal olduğu ve yabancı kişilerle iletişim kurabildiği bir dönemdir.

• Arkadaşları ile iletişim kurabilir, onlarla farklı paylaşımlarda bulunabilir.
• İsteklerini anlatırken ağlamak yerine sizinle sözlü olarak iletişim kurabilir.
• Özgürlüğüne olan düşkünlüğü artabilir. Kimi zaman tek başına oyun oynamayı tercih edebilir veya yalnız kalmak isteyebilir.
• Kişilik özellikleri daha belirgin hâle gelebilir (oyuncu, inatçı, şakacı veya sinirli). Karakteri yavaş yavaş şekillenmeye başlar.

Güvenlik

Bu dönem, bebeklerin daha çok hareketlendiği ve meraklarının arttığı bir zamandır. Her şeyi kendi başına yapma isteğinin oldukça yoğun olması nedeniyle yavrunuz için ev içerisindeki güvenlik tedbirlerini tekrar gözden geçirmeli, gerekiyorsa önlemleri artırmalısınız.

Küçüğünüz, ulaşabildiği dolap ve çekmeceleri boşaltmaya çalışırken ağır eşyalar yüzünden yaralanabilir. Prizlerle oynamaya başlayabilir. Masa, sandalye gibi yüksek yerlere tırmanabilir. Dolap, çekmece kilitleri ve priz kapakları gibi güvenlik araçlarından yardım alarak önlemlerinizi arttırmanız, onun güvenliği için oldukça faydalı olacaktır.

Tuvalet

Bir yaşını geçmiş bir ufaklığın tuvalet düzeni, beslenme şekline göre değişiklik gösterebilir. Hem emzirme hem de ek gıdalarla beslenme durumunda, yavrunuz her beslenmenin ardından bezini kirletmeye devam eder. Anne sütünü bırakmış, normal gıdalara ve mamaya devam eden bebeklerin dışkılaması ise yetişkinlere benzerlik gösterecektir. Ayrıca bebeğiniz 13 aylık olduğunda yeni yeni yürüme alıştırmalarına başlamış olabilir.

Emekleme, dengesiz birkaç adım atma, tırmanma veya merdivenlerden inmeye çalışma gibi fiziksel eylemlere sık sık teşebbüs eder. Bez seçimini, onun hareketlerini kısıtlamayacak esnek modellerden yana kullanmaya çalışın. Bez değişimi sıklığını arttırarak onun kendini daha rahat ve konforlu hissetmesini, böylelikle odak noktasının alt bezi olmamasını sağlayabilirsiniz.

13. Aya Uygun Oyun ve Oyuncaklar

Oyun ve oyuncaklar, çocukların her döneminde olduğu gibi 13 aylık olduklarında da oldukça önemlidir. Sosyal becerilerinin artması ve yeni kavramları öğrenebilmesi için yaşına uygun oyun ve oyuncak seçiminde bulunmak gerekir.

Peki 13 aylık bebekler için en uygun oyunlar nelerdir?

• Al-ver oyunu: ‘Al’ ve ‘Ver’ gibi basit talimatları anlayabiliyor olduğu bu zamanlarda, onun için en eğlenceli oyunlardan biridir. İlgisini çeken veya sevdiği bir objeyi kullanarak karşılıklı al-ver eylemlerinde bulunabilir, her alış ve veriş sonrasında teşekkür ederek onu teşvik edebilirsiniz

• Saklambaç: Gerek kendisi saklandığında gerek sizi bulmaya çalışırken miniğiniz oldukça eğlenir. Üstelik sizin onu arayıp bulamadığınızı gördüğünde çok daha keyiflenecektir!

• At-getir oyunu: Fırlatma eylemini keşfetmesi, onun at-getir oyununu yaratmasına neden olur. Bir nesneyi uzağa fırlatıp sizden onu getirmenizi isteyerek bir oyun kurar. Rolleri değiştirerek bebeğinizi uzaktaki o nesneye ulaşmaya yönlendirebilirsiniz. Fiziksel gelişimi ve yürümeyi öğrenmesi için de oldukça faydalı bir oyun olacaktır.

• Taklit etme: Miniğinizle karşılıklı bazı hareketleri taklit etmeyi deneyebilirsiniz. Onu güldürecek bir şey yapın ve aynısını onun da yapmasını isteyin.

• Oyuncak nerede?: Bir oyuncağı saklayıp bulmasını isteyerek saklambaca farklı bir soluk getirebilirsiniz. Yavrunuz merak içinde kaybolan oyuncağını arayacaktır.

Bu oyunlar, 13 aylık bir bebeğin hem ilgisini çekecek hem de sizinle iletişim hâlinde olduğu için birlikte vakit geçirebilmenize olanak sağlayacaktır.

Ayrıca eğitici ve öğretici oyuncak seçimlerinde bulunarak yavrunuzun neden-sonuç ilişkisi kurabilmesine ve zekâ gelişimine faydalı olabilirsiniz:

• İç içe geçmeli kutular
• Büyük parçalı geometrik şekiller
• Ahşap bloklar
• Ses çıkaran, müzikli veya konuşan yumuşak peluş oyuncaklar
• Renkli, büyük, takıp çıkarmalı legolar en ideal alternatiflerdir.

Oyuncak seçimi için makalemize göz atabilirsiniz: https://www.bebek.com/bebeginiz-icin-oyuncak-rehberi/

Gelişimini Desteklemek için Yapılabilecekler

Birçok ebeveyn, 13 aylık olmuş bebeğinin gelişimine destekleyici olarak neler yapabileceğini öğrenmek ister:

• Yeni yeni bir iki adım atmaya başlayan bebeğiniz için itmeli bir oyuncak veya araba edinerek ona yardımcı olabilirsiniz.
• Onunla bol bol sohbet edin ve göz kontağı kurarak uzun uzun konuşun. Sesleri ve kelimeleri tanımasına yardımcı olacaktır.
• Yeni şeyler öğrenmesi ve keşfetmesi için bebeğinizi daha önce gitmediği yerlere götürün ve etrafı izlemesini, gözlemlemesini sağlayın.
• Ona kitaplar, masallar okuyun ve şarkılar söyleyin.
• Yeni bir kavramı öğrenmesini sağlamak için sık sık tekrarlarda bulunun.
• Hırçın olduğu, yalnız kalmak istediği anlarda çok baskı yapmayın ve ısrarcı olmayın.

Genel olarak 13 aylık bebek gelişimi ile ilgili en sık karşılaşacağınız ve merak ettiğiniz şeylere değindik. Ancak her çocuğun farklı gelişim gösterebileceğini unutmayın ve farklı herhangi bir durumda hemen panik yapmayın. Her çocuğun ilgisi ve buna bağlı olarak gelişimi farklılık gösterebilir.