Bilindiği gibi ülkemizde çocuklar ilkokul yıllarında okuma yazma eğitimi almaya başlıyorlar. Çeşitli ülkelerde bu konu üzerinde farklı çalışmalar yapılıyor ve farklı stratejiler uygulanıyor. Ancak şunu söyleyebiliriz ki genellikle ilkokul öncesi okuma yazma eğitimi çok fazla tercih edilmiyor, bunun nedenini araştırmacılar çocuğun zihinsel ve duygusal gelişiminin henüz tamamlanmamış olmasına bağlıyorlar.
Okul öncesi dönemde çocuğunuzu okuma yazma eğitimi için doğru şekilde hazırlarsanız, çocuğunuz ilkokulun ilk günlerinde çok fazla zorlanmayacaktır. Bu geçiş dönemi çocuklar için zaten oldukça zor bir dönem. Bu dönemi kolaylaştırmak için ne yapmanız gerektiğini biz sizler için hazırladık. Uygulaması sizden!!!
Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Eğitimi:
Okuma yazma eğitimi okul öncesi dönemde 5 alt basamaktan meydana geliyor.Bunlar:
1.Kelime kapasitesinin gelişimi
2.Fonolojik farkındalık
3.Harflerin tanınması
4.Kitapların ve diğer yazıların anlaşılması
5.Kavrama
Kelime Kapasitesinin Geliştirilmesi:
İyi bir dil gelişimi için gereken en önemli faktörlerinden biri kelime bilgisidir. Çocuklar ne kadar fazla kelime duyar ve bu kelimeleri kullanırsa dil gelişimleri o kadar hızlı gerçekleşir. Birçok araştırma, okul başarısında kelime bilgisinin büyük rol oynadığını gösteriyor. Bu nedenle çocuklarınız için kelime bilgisini geliştirebileceği ortamlar oluturmaya çalışın. Bu ortamlar neler olabilir?
●Çeşitli sohbetler: Çocuğunuzla sürekli konuşun, onu dinleyin, farklı konular hakkında ne düşündüğünü sorun. Hem yetişkinlerle hem de yaşıtlarıyla konuşabileceği ortamlar hazırlayın.
●Şarkılar, şiirler, tekerlemeler parmak ounları ve çeşitli hareket oyunları oynayın.
●Yeni bir kelime duyduğunu düşündüğünüz anlarda ona bu kelimeyi anlayıp anlamadığını sorun. Eğer anladığını söylerse ne anlamış olduğunu sorun (yanlış anlamış ise lütfen sert şekilde uyarmayın, onun yerine ılımlı açıklamalar yapın ve öğrenmeye teşvik edin), eğer anlamamış ise ona basit cümleler kurarak anlatmaya çalışın.
●Ona yüksek sesle kitap okuyun ve bilmediği kelimeler hakkında bilgi verin.
Fonolojik Farkındalık:
Fonolojik farkındalık konuşma dilindeki seslerin duyulması ve anlaşılması olarak tanımlanabilir.Çocuklar çoğu zaman sesleri kendi kendilerine ayırt edebilirler, ancak bazen duydukları seslerle bildikleri kelimeler arasında ilişki kurmakta zorlanabilirler.Bunun için çocuklara çeşitli aktiviter yardımıyla fonolojik farkındalık kavramı öğretilir.Örneğin;
●Benzer seslerin bulunduğu şarkılar, şiirler ve tekerlemeler öğretin ve çocuğun bu sesleri fark etmesini sağlayın.
●Aynı hece ya da seslerle başlayan sözcükleri bulup, çocukların ilgisini bu seslere ve hecelere çekin.
●Aynı seslerin tekrarlandığı şarkılarda bu seslere denk gelecek şekilde hareketler bulun(el çırpmak gibi)
●Anlamı olmayan ama kafiyeli olan sözcükler uydurup çocuğunuzla kelime uydurma oyunu oynayabilirsiniz.(fış,mış,lış,kış….)
Harflerin Tanınması:
Harflerin tanınmasından kasıt harflerin okunuşlarının çocuklara öğretilmesi değil, bu harflerin bize ne anlatmak istediğidir.Harfler konuşma dilinde varolan seslerin yazı diline geçirilmesine yardımcı olan sembollerdir.Çocuklar bu sembollerle günlük hayatlarında birçok kez karşılaşıyorlar.Bu durum onların okuma-yazma eğitimleri için oldukça faydalı.Okul öncesi yıllarda birçok çocuk kendi adını ve soyadını yazabilir. Harfleri tanıyabilmesi için neler yapabilirsiniz?
●Manyetik harfleri kullanarak çeşitli kelimer oluşturun (buzdolabının üstüne onun ismini yazabilirsiniz)
●Harfleri yazmasını teşvik etmek için çeşitli harf kalıpları alabilirsiniz.
Kitapların ve diğer yazıların anlaşılması:
Kitapta yada okunan herhangi bir yazıda geçen olayları çocukların anlaması okuma-yazma eğitimi için önemli bir unsur.Farklı kitaplar okuyarak çocuğunuzun anlama kapasitesini geliştirebilirsiniz (farklı şekillerde yazılmış).Çocuğunuza kitap okuduktan sonra kitap hakkında sorular sorun.Çocuğunuza her hikayenin bir başlangıcı, gelişimi ve sonu olduğunu söyleyin; her hikayede farklı karakterlerin var olduğunu öğretin; her hikayenin geçtiği belli bir yer olduğunu ve hikayedeki olayların belirli bir düzen içinde gerçekleştiğini anlamasını sağlayın.
●Kitap okurken çok hızlı okumamaya özen gösterin, çünkü çok hızlı okuduğunuzda çocuğunuzun ilgisi azalacaktır.Bunun en önemli nedeni okuduğunuz şeyi çocuğunuzun anlamamasıdır.Kitap okurken hem yavaş okumalı,hem tonlamalar yapmalı hem de gereken yerlerde durup çocuğunuza kısa açıklamalar yapmalısınız.
Kavrama:
Çocuğunuz eğer konuşulan ve okunan şeyleri anlayabiliyorsa iyi bir kavrama yeteneğine sahip demektir.Çocukların kavrama yeteneğini geliştirmek için onlara bol bol sorular sormalısınız, beraber konuştuğunuz konularda yorum yapmasını isteyebilirsiniz.Kavrama yeteneği nasıl geliştirilebilir?
●Ona hikayeler anlatın ve hikayenin herhangi bir yerinde durun ve devamı için onun fikrini alın.(sence bundan sonra kahramanımız ne yapmalı?)
İDİL SEDA AK
The Creative Curriculum ve The Life –Span Development kitaplarından derlenmiştir.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]Bebek gelişimi ile ilgili içerikler için tıklayın! https://www.bebek.com/bebek-gelisimi/ 👶[/box]
