Bebeklerle ilgili herkes tarafından bilinen bir şey varsa o da çok fazla uyuduklarıdır. Öyle ki yeni dünyaya gelmiş, henüz birkaç günlük olan bir yenidoğan, günün yaklaşık 15-18 saatini uyuyarak geçirebilir. Bu durum bebek büyümeye başladıkça değişir, gece ve gündüz ayrımının oluşmasıyla birlikte uyku ve uyanıklık saatleri değişmeye başlar ve günlük toplam uyku saatleri kısalır. Ancak bazı bebeklerde durum oldukça farklı gelişebilir. Bebeğin uykusunu olumsuz yönde etkileyebilecek birçok etken vardır. Siz onun günün büyük bölümünü uyuyarak geçirmesini beklerken kendinizi minik bebeğinizi saatlerce uyutmaya çalışırken bulabilmeniz mümkündür.
Bebeklerin uyumamasının altında yatan nedenler nelerdir? Bir bebek neden uyumaz, olası sebepleri sizler için derledik.
Bebeklerin Uyumama Nedenleri Nelerdir?
Dilerseniz “Uyku ve Uyku Sorunları” Başlıklı videomuzu izleyebilirsiniz:
Bir bebeğin uyku düzeni yetişkinlere kıyasla oldukça farklıdır. Gece bir uzun uyku ilk aylarda 3-4 kez bölünebilir ve 3-4 kez 1-2 saatlik gündüz uykularına yatılabilir. Fakat bebek büyüdükçe gündüz uykuları azalır, gece uykuları deliksiz bir hale dönüşür. Bu kadar sık uykuya geçişin olması bebeklerde zaman zaman uyumama durumlarının görülmesine de yol açar. Gündüzleri sorun yaşayan bebekler gaz sorunu, diş çıkarma zamanı, atak haftası gibi bir dönem içerisinde olabilirken gece uyumayan bebekler ise çevresel faktörlerin, açlık, alt kirliliği, yorgunluk gibi sebeplerin etkisinde kalmış olabilir.
-
Çevresel faktörler:
Işık ve ses gibi çevresel uyaranlar, bebeklerin vücutlarındaki kortizol seviyesinin yükselmesine neden olarak stresin artmasına ve huzursuz olmalarına yol açmaktadır. Eğer bebek gün boyunca aşırı sese ve ışığa maruz kalmışsa bu durum uyku düzenini doğrudan etkileyecektir. Fazla aydınlık veya gürültülü ortamlar, bebeklerde uyumama sebepleri arasındadır.
-
Kolik bebek sendromu:
Özellikle 4 aydan küçük bebeklerde sıklıkla görülen kolik bebek sendromu, bebeğin gaz sancısı veya farklı bir sebepten kaynaklı olarak günde 3-4 saati aşan ağlama nöbetleri yaşaması durumudur. Bu sorun, uyku düzenini bozarak uyumamaya neden olmaktadır.
-
Gaz sancısı:
İlk 4-5 ay içerisinde daha yoğun yaşanan bir diğer sıkıntı da gaz sancısıdır. Sindirim sisteminin tam gelişmemesi, şiş bir karına ve ortaya çıkan gazın bebekte şiddetli ağrılar oluşturmasına sebep olur. Bebeklerde yoğun gaz sancıları uyumaya karşı koymalarına neden olabilir. Bu nedenle her beslenme sonrası mutlaka bebeğin gazı çıkarılmalıdır. Gerekiyorsa uyku öncesi gaz masajı yapılarak bebek rahatlatılmalıdır.
-
Açlık hali:
Yavrunuzun karnının aç olması, uykuya geçişini zorlaştıran bir etkendir. Aç olan bebek karnı doyurulmadan uyumak istemeyecektir. Ayrıca uyusa dahi acıktığı için sık aralıklarla uyanacaktır. Bu da onun uyku kalitesini ciddi derecede bozan ve daha fazla huzursuzlanmasına neden olan bir durumdur. Eğer bebeğinizin karnı açsa onu uyutmaya çalışmamalı, önce karnını doyurmalı, ondan sonra uyku rutinini uygulamalısınız. Bu aşamada özellikle yenidoğanların mide kapasitelerinin küçük olması sebebiyle sık aralıklarla beslenmesi gerektiği de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
-
Altının kirli olması:
Miniğinizin alt bezi kirliyse, bezi çok dolduğu için şişmiş ve sıkıp onu rahatsız etmiş olabilir. Ayrıca bezinin teninde bıraktığı ıslak histen rahatsızlık duyduğu için huzursuzluğu artabilir ve uykuya geçişi zorlaşabilir. Bu yüzden aynı açlık konusunda olduğu gibi alt bezi değişimi de uyku rutini arasında mutlaka olmalıdır ve bebek temiz bez ile uykuya geçmelidir.
-
Yenidoğan dönemi:
Yenidoğan dönemindeki bebekler uyumada daha fazla zorluk çekebilirler. Anne karnındaki ortama özlem duymak, dış dünyaya adapte olmaya çalışmak, gece ve gündüz ayrımının olmaması gibi nedenler yenidoğanların uykusuzluk çekmesine yol açabilir. Yavrunuz büyüdükçe uyku düzeni de yerine oturmaya başlayacaktır. O zaman gelene kadar bebeğe beyaz gürültü oluşturarak özlediği ortamı hatırlaması ve daha rahat uyuması sağlanabilir.
-
Aşırı yorgun olması:
Yorulan bebeğin kolay uykuya dalacağı düşüncesi, anne babaların yanlış bildiği oldukça hatalı bir tutumdur. Çünkü yaşadıkları yorgunluk dayanıklılıklarını azaltır ve onları daha tahammülsüz hissetmeye teşvik eder. Yorulan bebek daha fazla mızmızlanır, ağlar ve uykuya direnç göstermeye başlar. Yorulmuş bebeklerin uykuya geçme süresi, yorgunlukları arttıkça artış gösterir. Bu sebeple çabuk uyusun, kolay uyusun diye düşünüp bebeği daha fazla yormamak ve uyku sinyalleri fark edildiğinde uyumasına yardımcı olmak gerekir.
-
Atak haftaları:
Büyüme atakları bebeklerde huysuzluğun arttığı dönemlerdir. Miniğiniz gelişiminde yeni bir kilometre taşı kazanır. Kazanılan her yeni beceri, bebeği uykuya direnmeye yönlendirir. Atak haftası bitince uyku düzeni de eski haline döner.
-
Diş çıkarma dönemi:
Bebeklerde diş çıkarma dönemleri sancılı geçebilir. Damaklarda hassasiyet oluşur, sancı ve ağrı yaparak iştahsızlık, ateş, uykusuzluk gibi şikâyetler meydana getirir. Uykusuz bebek, diş çıkarıyor olabilir. Salya miktarı arttıysa, emerken veya mama yerken ağlıyorsa, elini sürekli ağzına götürüyor bir şeyleri ısırmaya çalışıyorsa yavrunuz uyku reddi de yaşayabilir.
-
Uyku vaktinin kaçması:
Eğer bebeğin uyku saati gecikmiş, yatması gereken vakitte yatamamışsa bu durum onun daha fazla gerilmesine ve uyuyamamasına sebep olur.
-
Erken uykuya gidiş:
Nasıl ki uykusu gelmeyen birinin yatmaya gitmesi beklenmeyen bir durumsa bebeklerde de durum aynı. Yavrunuzun henüz uykusu gelmemişse uyumaya karşı direnç gösterecek hatta siz onu uyutmak için zorladıkça daha fazla huzursuzlanacaktır. Buradaki en doğru hareket, bebeğin uyku saatlerini ve işaretlerini takip ederek ona göre hareket etmektir.
-
Gündüz uyku süresinin fazlalığı:
Bebeklerin günlük toplam uyku süreleri bulundukları aya göre farklılık göstermektedir. Bebeğin bulunduğu aya göre kaç saat gece kaç saat gündüz uykusu uyuması gerektiğinin belirlenmesi gerekir. Aksi halde miniğiniz gündüz fazla uyuduğu için gece uyumak istemeyecektir.
-
Burun tıkanıklığı:
Bebeklerin burun kanalları oldukça dardır. Bu nedenle sık sık burun tıkanıklığı sorunu yaşarlar. Ağızdan nefes alma yetenekleri henüz gelişmediği için burunları tıkanınca uyuyamayabilir hatta uykudan uyanabilirler.
-
Bazı sağlık sorunları:
Bebeğinizin herhangi bir sağlık sorunu varsa, canı yanıyorsa veya ağrısı varsa mutsuz ve keyifsiz olacağı için uyumayı reddedebilir. Öncelikle uyuması için bu şikâyetinin ortadan kalkması ve sakinleşmesi gerekir.
Bunlar;
- Kabızlık
- Reflü
- Ateş
- Pişik
- Soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklardan biri olabilir.
-
Yanlış yatak seçimi:
Yatak seçiminin uyku kalitesi üzerindeki etkisi yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de büyüktür. Çok sert veya çok yumuşak yataklar bebeklere uygun değildir. Yavrunuz bundan rahatsız olabilir, sık sık uyanabilir.
-
Oda ısısının uygun olmaması:
Bebekler havası kuru olan, aşırı sıcak veya aşırı soğuk bir odada uyumakta zorlanırlar. Fazla sıcak bir ortam, yavrunuzun terleyip rahatsız olmasına yol açarken yeterli ısıya sahip olmayan bir oda ise vücut sıcaklığı düştüğü için onun üşümesine ve uykuya dalamamasına neden olur. Miniklerin uyudukları odanın sıcaklığı ve nem oranı düzenli olarak kontrol edilmeli, sıcaklığın 22-24 derece, nem oranının ise %40 ile %60 arasında kalmasına özen gösterilmelidir.
-
Kıyafet seçiminin yanlış olması:
Bebeğiniz fazla dar, sıkı, vücudu sarıp sarmalayan, nefes almayan ve terleten bir kumaş yapısına sahip bir kıyafet ile uykuya gidiyorsa dalma süresi tahmininizden çok daha fazla uzayabilir. Onu rahatsız eden kıyafetler nedeniyle uyku problemi yaşayabilir.
Bebeklerin yaşadığı uyku problemleri genel olarak bunlardır. Bu etkenlerden birçoğu, gerekli müdahale ile düzeltilebilir, ancak olağan dışı belirtiler gözlemlendiğinde yani uykusuzluğa ateş, kusma, nefes almada güçlük, ishal gibi bulgular eşlik ettiğine mutlaka bir sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Aşağıdaki yazımız da dikkatinizi çekebilir:
Yenidoğan Bebeklerde Uyku Düzeni Ne Zaman Oturur? : https://www.bebek.com/yenidogan-bebeklerde-uyku-duzeni-ne-zaman-oturur/
