Ergoterapist Rümeysa Coşkun, bebeklerde dil gelişimi hakkında merak ettiğiniz soruları yanıtlıyor.
Bebekler ne zaman ilk kelimelerini söylemeye başlar?
Bebekler doğduğu günden itibaren sizinle iletişim halindedir. Bebekler sizi ve başkalarının konuşmasını dinleyerek konuşmayı öğrenir. Bebekler diğer seslere göre insan sesini dinlemeyi tercih eder ve bebeğiniz özellikle sesinizin sesini sevecektir çünkü bu onlar için en rahatlatıcı olanıdır. Bebeğiniz ilk kelimesini söylemeden önce dilin kurallarını öğrenmeye çalışır. Bebeğiniz dilini, dudaklarını, damağını ve dişlerini kullanarak ses çıkarmaya başlar( ilk birkaç ayda ağlar , sonra mırıldanır ve 4 -7ay civarında “muh,muh veya bah-bağ” eder). Bebekler yaklaşık 8 ila 12 aylıkken bebeğiniz kelimelere anlam yüklemeye başlayacaktır. Bu sesler “ba-ba, ga-ga, da-da” şeklinde çıkar. 12 ay civarı sesler “mama, baba, dede” gibi çeşitlenerek anlamlı hale gelir. Bazı bebekler 6 aylıkken bile sesler çıkarabilir ve tanınabilir sesler üretebilirken, diğerleri 18 aya kadar bekleyebilir. Tam zamanlama, bireysel gelişim, dille temas ve bakıcılarla etkileşim gibi çeşitli faktörlere bağlı olabilir.
Bebeklerin dil gelişimini desteklemek için neler yapılabilir?
Bebeklerin dil gelişimini desteklemek için şu yöntemler kullanılabilir:
Bebeklerinizle Konuşun: Bebeğinizle banyo yaptırırken, onu beslerken ve giydirirken onunla konuşun. Ne yaptığınızı ve nereye gideceğinizi anlatın, nesneleri gösterin ve yaptıkları seslere ve jestlere cevap verin. Onlara kimi veya ne göreceğinizi söyleyin.
Bebeklerinize Kitap Okuyun: Bebeklerinize küçük yaşlardan itibaren kitap okumak, dil, kelime dağarcığı ve hikaye anlatma becerilerini geliştirir. Büyük resimli, hareketli ve basit kelimelere sahip kitaplar seçin. Çocuğunuza “Bu nedir?” diye sorun ve onların nesneleri işaret etmelerini veya adlandırmalarını sağlamaya çalışın.
Bebeklerinize Şarkı Söyleyin: Bebeklere ninniler ve şarkılar söylemek, onları farklı sesler, tonlar ve ritimler kullanın. Bu durum dil gelişimine yardımcı olabilir.
Bebeğe Yanıt Verin: Bebeğiniz sesler çıkardığında veya jestler yaptığında, coşkuyla yanıt verin. Bu, iletişim kurmalarını teşvik eder ve özgüvenlerini artırır.
Jest ve Yüz İfadeleri Kullanın: Bebekler konuşamadan önce jest ve yüz ifadelerini anlarlar. Bebeğiniz güldüğünde veya yüz ifadeleri yaptığında karşılık verin. Onlara aynı yüzleri yapın. Ellerle işaretler yapmak, alkışlamak ve ce-e oynamak gibi jestleri kullanarak iletişimlerini destekleyin.
Etkileşimli Oyunlar Oynayın: Bebeğinizle etkileşim temelli oyunlar oynayın. Örneğin saklambaç, baloncuk patlatma, dans etme gibi oyunlardan keyif alma ve etkileşimi maksimum seviyeye çıkarmayı hedefleyin.
Tekrarlayın ve Genişletin: Bebeğinizin söylediği kelimeleri ve ifadeleri tekrarlayın ve üzerlerine ekleyerek daha fazla kelime ekleyin veya nesneyi veya eylemi tanımlayın. Bebeğinizin söylediklerini ekleyin. Bebeğiniz “elma” dediğinde “Kırmızı elma. Elma ye. Sarı elma.” deyin.
Sabırlı Olun: Her bebek kendi hızında gelişir, bu yüzden bebeğinizin iletişim kurmayı öğrenirken sabırlı ve destekleyici olun. Başarılarını kutlayın.
Bebeklerin dil gelişimini teşvik etmek için hangi tür aktiviteler önerilir?
Bebeklerin dil gelişimini teşvik etmek için aşağıdaki türde aktiviteler önerilebilir:
Bebeğinizin gözlerinin içine bakarak, bolca gülümseyerek ve onun seviyesine inerek, örneğin yerde onlara katılarak, bebeğinizin babıldamalarına ve konuşmalarına ilgi gösterin.
Bebeğinizle duygusal bağ kurmak, onun dil gelişimini de teşvik eder. Onu sevin, sarılın, gülümseyin ve duygularınızı ifade edin.
Bebeğinizi “ma”, “da” ve “ba” gibi ünlü ve ünsüz-ünlü harflere benzer sesler çıkarmaya teşvik edin. Bir sesi belirli bir anlamla ilişkilendirmek için hayvan seslerini kullanın: “Köpek hav-hav diyor.”
Bebeğinizin ilgi alanlarına yanıt verin ve bunlar hakkında konuşun. Örneğin, eğer bebeğiniz oyuncak trenle oynamaya başlarsa ‘çuf,çuf’ diyebilirsiniz. Bunu yaparken ilgili nesneleri ve eylemleri adlandırın.
Bebeğinizle oynarken jestleri ve mimikleri kullanın. Örneğin, ‘Ellerini çırpabilir misin? Gelin hep birlikte alkışlayalım’. Hareketler bebeklerin kelimeleri anlamalarına yardımcı olur.
Basit yapılar inşa etmek için bloklarla ve diğer inşaat oyuncaklarıyla oynayın ve oynarken blokların şekillerini ve renklerini adlandırın.
Bebeğinizle oyuncakları veya evdeki nesneleri kullanarak saklambaç oynayın. Bir nesneyi gizlerken “araba nerede?” deyin ve ardından bebeğinizin onu bulması için teşvik edin.
Ksilofon veya çıngırak gibi müzikli oyuncaklarla oynayın ve birlikte şarkı söyleyin veya basit melodiler oluşturun.
Bebeğinizle tekerlemeler veya çocuk şarkıları gibi basit, tekrarlayan şarkılar söyleyin. Bu onların ritimlerle ve seslerle tanışmalarına yardımcı olur. Şarkılardan ve tekerlemelerden yeni kelimeler öğrenmelerine yardımcı olur.
Bebeğinizin adını veya diğer basit kelimeleri ve cümleleri kullanarak kendi şarkılarınızı veya melodilerinizi oluşturun. Bu, bebeğinizin kendi adını tanımayı öğrenmesine yardımcı olabilir.
Kelimelerin ve ifadelerin anlamını güçlendirmek için jestleri kullanın. Örneğin el sallarken “güle güle” derseniz, bebeğiniz “güle güle” kelimesinin el sallamak anlamına geldiğini öğrenecektir.
Bebeğinizi sizinle iletişim kurmak için jestleri kullanmaya teşvik edin. Örneğin bir oyuncak istiyorsa elini uzatabilir veya oyuncağı işaret edebilir. İletişim kurmak için bir jest kullandıklarında, iletişimlerinin anlaşıldığını anlamalarına yardımcı olmak için kelimelerle karşılık verin.
Bebeğinize kitap okumak, onu yeni kelimelere ve dil yapılarına alıştırmanın harika bir yoludur. Çocuğunuza kitap okumaya başlamak için asla erken değildir.
Parlak, renkli resimlere ve basit, tekrar eden metinlere sahip kitapları seçin. Resimlerdeki nesneleri işaret etmeye ve onlara isim vermeye zaman ayırın. Bu, bebeğinizin kelimeler ve nesneler arasında bağlantı kurmasına ve aynı zamanda dinleme becerilerinin gelişmesine yardımcı olabilir.
Bebeklerin göz teması kurma ve beden diliyle iletişim kurma süreçleri nasıl gelişir?
Bebeklerin göz teması kurma ve beden diliyle iletişim kurma süreçleri oldukça önemlidir ve genellikle doğumdan itibaren gelişir. Göz temasının geliştirilmesi, hem beyin gelişimi hem de duygusal bağlantı açısından iki nedenden dolayı önemlidir. Bebeğinizin sizinle göz teması kurması erken bağlanma ve bağlanma açısından önemlidir. İşte bu süreçlerin nasıl geliştiğine dair genel bir açıklama:
Doğumdan İtibaren: Yenidoğan bebekler, doğdukları andan itibaren göz teması kurmaya başlarlar. Ancak bu genellikle kısa süreli ve belirgin olmayabilir. Bebekler, çoğunlukla anne ve bakıcılarının yüzlerine doğru bakarak göz teması kurarlar.
İlk Aylar: İlk aylarda bebekler, göz temasını güçlendirmeye ve uzatmaya başlarlar. Bebekler, gözlerine bakan kişinin yüz ifadelerini, mimiklerini ve ses tonunu taklit etmeye başlarlar.
3-6 Ay: Bu dönemde bebekler, daha fazla göz teması kurarlar ve diğer insanların yüz ifadelerini daha fazla taklit ederler. Ayrıca ellerini ve kollarını kullanarak beden diliyle iletişim kurmaya başlarlar. Örneğin, gülümseyerek veya ellerini kaldırarak isteklerini ifade edebilirler.
6-9 Ay: Bebekler, bu dönemde göz temasını daha bilinçli bir şekilde kullanmaya başlarlar. İnsanların yüzlerine bakarak duyguları ve niyetleri hakkında daha fazla anlayış geliştirirler. Ayrıca bu dönemde empati göstergeleri gösterebilirler, örneğin, başkalarının üzüldüğünde sarılabilirler veya teselli edebilirler.
9-12 Ay: Bebekler, bu dönemde daha fazla sözel olmayan iletişim becerisi geliştirirler. Örneğin, parmağıyla göstererek istedikleri bir nesneyi işaret edebilirler veya ellerini kaldırarak “anne” veya “baba” gibi bazı kelimeleri taklit edebilirler.
Bunlar genel gelişim süreçleridir ve her bebek farklıdır, dolayısıyla bazı bebekler bu aşamaları farklı hızlarda geçebilir veya bazı aşamaları atlayabilirler. Önemli olan, bebeklerin iletişim becerilerini desteklemek için onlarla aktif olarak etkileşimde bulunmaktır.
Bebeklerin iletişim becerilerini güçlendirmek için aile içinde neler yapılabilir?
Bebeklerin iletişim becerilerini güçlendirmek için aile içinde şunlar yapılabilir:
Çocuğunuzla çok konuşun. Çocuklar, ebeveynleri ve bakıcıları onlarla çok konuştuğunda konuşmayı öğrenirler. Her türlü konuşma çocuğunuz için etkilidir. Bu, bebeğinizi giydirirken veya banyo yaparken konuşmayı, oyun oynarken konuşmayı, şarkı ve tekerlemeler söylemeyi içerebilir.
Çocuğunuzu dinleyin ve yanıt verin. Çocuğunuzla konuşma şekliniz onun dil öğrenmesine yardımcı olmak açısından önemlidir. Önemli olan çocuğunuz bir şeye ilgi gösterdiğinde ona karşılık vermektir. Bu, çocuğunuzun neyle ilgilendiğini veya size ne anlatmaya çalıştığını anlamak ve ardından bu konuda ona bir şeyler söylemekle başlar.
Çocuğunuzun verdiği ipuçlarına dikkat edin. Çocuğunuzla ilgilendiğiniz takdirde çocuğunuzun ilgisi ve tepkileri iletişiminize yön verecektir.
Çocuğunuzun mizacı da sizinle ne kadar ve ne sıklıkta iletişim kurmak istediğini etkileyebilir. Bazı çocuklar doğal olarak daha dışa dönüktür, bazıları ise daha sessizdir.
Bebeklerin dil gelişimi için oyun ve etkileşimli aktivitelerin önemi nedir?
Bebeklerin dil gelişimi için oyun ve etkileşimli aktivitelerin önemi oldukça büyüktür. İşte bu tür aktivitelerin önemine dair bazı nedenler:
Dil Becerilerini Teşvik Eder: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin dil becerilerini geliştirmeye yardımcı olur. Bu tür etkinlikler, kelime dağarcığını artırır, dil yapılarını öğrenmeye yardımcı olur ve doğal bir şekilde dilin kullanımını teşvik eder.
Sosyal ve Duygusal Gelişimi Destekler: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin sosyal ve duygusal gelişimine katkı sağlar. Bu tür etkinlikler, bebeklerin duygusal bağlarını güçlendirir, başkalarıyla etkileşim kurma becerilerini geliştirir ve empati yeteneklerini artırır.
Beyin Gelişimini Teşvik Eder: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin beyin gelişimini teşvik eder. Bu tür etkinlikler, bebeklerin motor becerilerini, zihinsel becerilerini ve problem çözme yeteneklerini geliştirir.
Öğrenmeyi Eğlenceli Hale Getirir: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebekler için öğrenmeyi eğlenceli hale getirir. Bu tür etkinlikler, bebeklerin dikkatlerini çeker, meraklarını uyandırır ve keşfetmelerine olanak tanır.
İletişimi Güçlendirir: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin iletişim becerilerini güçlendirir. Bu tür etkinlikler, bebeklerin kendilerini ifade etmelerine, duygularını paylaşmalarına ve başkalarıyla iletişim kurmalarına olanak tanır.
Bağlılık ve Güven Oluşturur: Oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin aileleriyle bağlılık ve güven duygularını geliştirir. Bu tür etkinlikler, bebeklerin aile üyeleriyle güçlü bir ilişki kurmalarına ve onlara güvenmelerine olanak tanır.
Sonuç olarak, oyunlar ve etkileşimli aktiviteler, bebeklerin dil gelişimini desteklemenin yanı sıra genel olarak sağlıklı bir gelişim sağlar ve onların mutlu, sağlıklı ve başarılı bireyler olmalarına yardımcı olur.
Bebeklerde dil gelişimi ve iletişimde karşılaşılan yaygın zorluklar nelerdir ve nasıl üstesinden gelinir?
Küçük çocuklarda veya bebeklerde dil gelişimi ve iletişimde yaşanan zorluk kendilerini ifade edememe veya duygularını anlayamama, kendini soyutlama, öfke nöbetleri veya diğer davranış sorunlarına yol açabilir.
Bebeklerde dil gelişimi ve iletişimde karşılaşılan bazı yaygın zorluklar şunlardır:
Geç Konuşma: Bazı bebekler diğerlerinden daha geç konuşmaya başlayabilirler. Bu durum, endişe verici olabilir ancak genellikle normal bir varyasyondur. Ancak, bazı durumlarda geç konuşma, dil gelişiminde gecikme veya başka bir sorunun belirtisi olabilir.
Sesli İfade Zorluğu: Bebeklerin bazı sesleri çıkarmakta zorlanmaları yaygındır. Özellikle belli sesleri telaffuz etmekte zorlanabilirler. Bu, dil gelişiminde normal bir süreç olabilir.
Sözcük Bulma Güçlüğü: Bazı bebekler, istedikleri bir şeyi ifade etmek için sözcük bulmada zorlanabilirler. Bu, dil gelişiminde normal bir aşamadır, ancak bu tür zorluklar uzun süre devam ederse, dil ve konuşma terapistinden yardım almak faydalı olabilir.
Dikkat ve İletişim Zorlukları: Bazı bebekler dikkatlerini toplamakta ve diğer insanlarla etkileşimde bulunmakta zorlanabilir. Bu, otizm spektrum bozukluğu gibi durumların belirtisi olabilir. Profesyonel bir değerlendirme gerekebilir.
Yaşanılan zorluklar karşısında profesyonel destek alınmalıdır. Bunun sonucuna göre planlamalar yapılmalıdır.
Ergoterapist
RUMEYSA COŞKUN
Ayrıca bu yazımıza da göz atmayı unutmayın!
Dil Gelişimi Hakkında Her Şey – https://www.bebek.com/dil-gelisimi-hakkinda-her-sey/
