Bilmen Gereken Hamilelik Terimleri

Hamile bir kadının hem kendi sağlığı hem de bebeğinin sağlığı için bilmesi gereken çok fazla konu vardır. Yumurtlama döneminden başlayarak hamilelik belirtileri, gebelik süreci ve doğum eylemi ile ilgili olmak üzere birçok farklı terim ile karşılaşabilmeniz mümkündür.

Bu yeni terimlerin çoğunu doktor muayenelerinizde sıklıkla duyarsınız. Sizi nelerin beklediğini bilmeniz, kendi vücudunuzu tanımanız ve bebeğinizin karnınızdaki gelişimini takip edebilmeniz, hamilelik terimleri hakkında bilgi sahibi olduğunuzda çok daha kolay olacaktır.

Peki gebelik sürecinde karşınıza çıkan gebelik terimleri ve ultrason terimleri nelerdir? Her gebenin bilmesi gereken hamilelik terimlerini listeledik.

En Sık Karşınıza Çıkan Hamilelik Terimleri

• Amniyon Kesesi

Bebeğin rahim içinde yerleştiği ve gelişip büyüdüğü içi sıvı dolu keseye amniyon kesesi veya amniyotik kese adı verilir. Kese gebeliğin yaklaşık 3. haftasından sonra embriyonun üzerinde küçük bir boşluk olarak meydana gelir.

Amniyon kesesinin içerisinde, plasenta, bebek ve amniyon sıvısı birlikte bulunur. Bebeğin rahat hareket etmesini sağlar.

• Amniyon Sıvısı 

Amniyotik kese içerisindeki sıvıya amniyon sıvısı Amniyon kesesi bebeğin 4.haftadan itibaren böbreklerinin çalışması ile birlikte idrarla dolar. Yani amniyotik sıvının ana maddesi, bebeğin idrarıdır. Amniyon sıvısı,

• Bebeği dış etkenlere karşı koruyucu görev görür.
• Basınç ve sıcaklık gibi faktörlere karşı bebeğin direncini sağlar.
• Bebeği enfeksiyonlara karşı korur.
• Göbek kordonunun sıkışmasını önler.

• Amniyosentez

Doğum öncesi birtakım kontroller sağlamak amacıyla bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısından cerrahi müdahale ile amniyon sıvısı örneği alınması işlemine amniyosentez Amniyosentez, genellikle tarama test sonuçlarının durumuna göre yapılır.

Amniyosentez 2 çeşide ayrılır.

• Genetik amniyosentez: Sıvıdan toplanan hücreler laboratuvar ortamında yetiştirilir ve down sendromu, spina bifida gibi anomaliler araştırılır.
• Matürite amniyosentezi: Bebeğin akciğerlerinin yeterli olgunluğa erişip erişmediği araştırılır.

• Areola

Göğüs uçlarını çevreleyen koyu renkli halkaya areola adı verilir. Hamilelik döneminde hormonların da etkisi ile areolada renk koyulaşması ve büyüme meydana gelir. Özellikle gebelik belirtileri takibinde areolaları gözlemlemek yardımcı olur.

• Atonik Rahim

Rahimde birtakım şekil bozukluklarının meydana gelmesi sonucu rahmin kas yapısı değişime uğrar ve bu durum güçsüz, gevşek yapılı bir rahim oluşmasına yol açar. Bu tip rahimlere atonik rahim adı verilir.

• Braxton-Hicks Kasılmaları

Gebeliğin 24.haftasından sonra ortaya çıkabilen rahimde meydana gelen doğuma hazırlık niteliğindeki düzensiz kasılmalara Braxton-Hicks kasılmaları adı verilir. Bu kasılmalara yalancı doğum sancıları da denir.

• Distosi

Bir diğer adı zorlu doğumdur. Uzayan, zorlu geçen, riskli doğum eylemlerine genel olarak distosi adı verilir.

• Doppler Ultrasonografi

Anne karnındaki bebeğin gelişimini, kalp atışlarını, amniyon sıvısının yeterli olup olmadığını, plasentanın durumunu ve bazı komplikasyonları takip etmeye yarayan, yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan cihaza doppler ultrasonografi denir.

• Eklampsi

Preeklampsinin nöbet geçirmeye neden olan daha ciddi ve şiddetli versiyonuna eklampsi denir.

• Ektopik Gebelik

Döllenmiş yumurtanın (zigot) rahim içi dokusu yerine fallop tüplerinde veya rahim dışı başka bir yerde tutunarak gelişmeye çalıştığı gebelik türüne ektopik gebelik veya dış gebelik denir.

• Embriyo

Zigotun arka arkaya mitoz hücre bölünmesi geçirmesi ile hücre sayısının artması sonucu oluşan çoklu hücreye embriyo Embriyo, döllenmeden gebeliğin 11.haftasına kadarki süreç içerisinde bebeğin aldığı isimdir.

• Epidural

Normal veya sezaryen doğumlarda uygulanan ve bölgesel uyuşturma sağlayan anestezi türüne epidural adı verilir. Ağrısız doğum olarak da bilinir. Epiduralde bel bölgesinden ince bir katater yardımı ile omuriliğin dış zarına anestezik madde enjekte edilir.

• Epizyotomi

Vajinal doğum esnasında bebeğin başının vajenden daha kolay çıkmasını sağlamak ve perine bölgesinde kontrolsüz yırtık oluşumunu engellemek amacıyla perineye atılan planlı cerrahi kesiye epizyotomi Epizyotomi, vajinal kesi veya perineotomi olarak da bilinir.

• Fetüs

Gebeliğin 11.haftasından doğuma kadar olan süreç içerisinde bebeğe verilen tıbbi isme fetüs Fetüs, bebeğin oluşan sistemlerinin gelişmeye başladığı dönemde aldığı bir isimdir. Embriyo döneminde oluşum sağlayan sistemler, fetüs döneminde gelişip olgunlaşır.

• Gebelik Diyabeti

Daha önceden diyabeti olmayan anne adaylarında gebelikle birlikte ortaya çıkan ve doğum sonrasında ortadan kaybolan diyabet türüne gebelik diyabeti veya gebelik şekeri denir.

• Gebelik Reflüsü

Rahim büyümesi veya hormonların yemek borusu ile mide arasındaki kapakçığı gevşetmesi nedeniyle daha sık yaşanan reflüye gebelik reflüsü denir.

Gebelik döneminde kaç kilo almanız gerektiğini biliyor musunuz? Aşağıdaki bağlantıya tıklayın.

1. Ay Gebelik Döneminde Beslenme: https://www.bebek.com/1-ay-gebelikte-beslenme/

• Glikoz Tolerans Testi

Gebelik diyabeti varlığını anlamaya yarayan teste glikoz tolerans testi denir.

• Göbek Kordonu

Anne karnındaki bebeğin ihtiyaç duyduğu besin ve oksijeni karşıladığı, atıkları uzaklaştıran borumsu şekildeki dokuya göbek kordonu adı verilir. Diğer bir ismi de göbek bağıdır.

• Hazırlıklı Doğum

Anne adayının doğum ve doğum sonrası hakkında bilgilenmesi için kursa veya doktora gitmesine hazırlıklı doğum denir.

• Hidroamniyoz

Hamilelik sırasında amniyon sıvısının normal değerin üzerinde olması durumu hidroamniyoz olarak tanımlanır.

• İkili Test

Kromozomal anomalileri belirlemek için ultrason muayenesi ve kan tahlilinden oluşan teste ikili test veya ikili tarama testi denir.

• Kan Uyuşmazlığı

Rh kan uyuşmazlığı olarak da bilinir. Rh (-) olan anne adayının Rh (+) olan bir bebeğe gebe olması sonucunda bebekteki antijenlerin annenin kanına saldırması durumudur.

Kan uyuşmazlığı varlığında, annenin savunma sistemi harekete geçer ve bebeğin kanına karşı antikor üretimine başlar. Anneye yapılacak bir iğne ile uyuşmazlık tedavi edilebilir.

• Kegel Egzersizi

Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için yapılan egzersizlere Kegel egzersizi Kegel egzersizi, vajinal bölgedeki kasları kuvvetlendirerek doğum esnasında anne adaylarına kolaylık sağlar, vajinal yırtılmaların önüne geçer.

• Hamilelik Madalyonu

Linea nigra da denilen göbek deliği ile pelvik bölge arasında oluşan pigmentasyon değişiminden kaynaklanan çizgiye hamilelik madalyonu denir.

• Loşi

Doğum sonrasında rahim içerisinden birkaç hafta boyunca gelmeye devam eden kan, sıvı ve doku parçalarından oluşan vajinal akıntılara loşi denir.

• Mekonyum

Yenidoğan bebeğin koyu yeşil veya siyah renkli ilk dışkısına mekonyum denir.

• NST

Bebeğin hareketlerini değerlendirmek, rahim kasılmalarını takip etmek ve bebeğin fetal kalp atım hızını ölçmek için yapılan teste non-stress test (NST) anne adayının karnına yerleştirilen kablolar ve bu kabloların bir monitere bağlanması yoluyla yapılır.

Hissedilen her harekette anne adayı elindeki düğmeye basar. Bebeğin hareketlerinin azalması durumunda veya riskli başka durumların varlığında NST’ye başvurulur.

• Ovülasyon

Hamilelik planlayan her kadının bilmesi gereken terimlerden biri de ovülasyondur. Yumurtalıklardan her ay olgunlaşan bir yumurta hücresinin atılması olayına ovülasyon denir.

• Ovülasyon Tarihi

Ovülasyon tarihi, yaklaşık olarak adet döneminin tam ortasına denk gelir. Adetin ilk gününden başlanarak ortalama 11-16.günler arasında yumurtlama gerçekleşir. Gebelik planlayan çiftlerin özellikle bu ovülasyon tarihlerinde cinsel birliktelikte bulunması, gebelik şansını artırır.

• Pelvik Muayene

Dişi üreme sisteminin ve vajinal yapının muayene edilmesine pelvik muayene Pelvik muayene; vajinal bölge, rahim, yumurtalıklar ve rahim ağzı gibi bölümlerin muayenesini içerir.

• Perine

Vajina ile makat bölgesi arasında kalan deriye perine Perine, çapı yaklaşık 3 cm olan bir bölgedir. Perine bölgesindeki kaslar, idrar ve dışkı işlevlerini kontrol etmektedir. Doğum sırasında bu kaslar gevşeyerek bebeğin vajinal yolla zorlanmadan dünyaya gelmesine yardımcı olur.

• Perine Masajı

Perine bölgesinin derisi oldukça esnek ve ince yapılıdır. Doğum esnasında bu bölge gerekli esnemeye sahip değilse kontrolsüz yırtıklar oluşabilir. Bu durumu engellemek için ya epizyotomi (vajinal kesi) uygulanır ya da perine masajı yapılır.

Perine masajı, bazı yağlar ile kayganlık sağlayarak baş parmakların vajenden içeri sokulması ve saat 3 ve saat 9 yönlerinde sağa ve sola doğru hareket ettirilerek esneme sağlanmasını amaçlayan bir masaj türüdür.

• Plasenta

Rahim içerisinde annenin damarlarına tutunmuş konumda ve diğer ucu ile göbek bağı aracılığıyla bebeğe bağlı olan, gebelik süresince anne ve bebek arasındaki besin ve oksijen transferini sağlayan yapıya plasenta Plasenta, hamilelik boyunca bebekle birlikte gelişim gösterir. Bebeğin eşi olarak da bilinir. Doğumdan birkaç saat sonra rahimden kendiliğinden atılır.

• Plasenta Previa

Bebeğin eşinin önde olması durumu plasenta previa olarak tanımlanır. Plasenta previa varlığında plasenta, bebek ile doğum kanalı arasında konumlanır. Bu durum,

• Normal doğumu engeller.
• Erken doğum riskini artırır.
• Gebeliğin son aylarında kanama riskini artırır.

• Postmatüre

Anne adayının son regl tarihinden 42 hafta veya daha sonrasında doğan bebeklere postmatüre adı verilir. Bebek, beklenen doğum tarihini 2 hafta veya daha fazla geçmişse bu tanım kullanılır. Postmatüre bebeklerde;

• Sinir sistemi bozuklukları,
• Bağırsak kanamaları,
• Kasılma nöbetleri görülebilir.

• Preeklampsi

Gebeliğin 2. veya 3.trimesterında yüksek tansiyon ile kendini gösteren kan basıncı bozukluğuna preeklampsi veya gebelik zehirlenmesi denir.

Gebelik zehirlenmesinin hafif preeklampsi ve şiddetli preeklampsi olarak iki türü vardır.

• Prematüre

Tahmini doğum tarihinden 2 hafta veya daha önce doğan bebeklere prematüre adı verilir. Prematüre, erken doğan bebekler için kullanılan bir tanımdır. Hamileliğin 37.haftası öncesinde doğan tüm bebekler prematüre sınıfına girer.

• Prezentasyon

Bebeğin rahimde ve doğum kanalındaki duruş biçimlerine prezentasyon adı verilir.

• Relaksin

Doğum esnasında gerekli esnekliği sağlamak için vajinal bölgedeki tendonları, kasları ve pelvis kemiklerini gevşetmeye yardımcı olan gebelik hormonuna relaksin Relaksin hormonunun amacı, doğumu kolaylaştırmaktır. Döllenmeden sonra yumurtalıklarda üretilmeye başlar.

• Servikal Yetmezlik

Hamilelik süresi dolmadan ve doğum için kasılmalar başlamadan önce rahim ağzının normalden daha geniş bir açıklıkta olması durumuna servikal yetmezlik veya rahim ağzı yetmezliği adı verilir.

• Serviks

Rahmin vajinaya açıldığı yere serviks veya rahim ağzı Bir diğer adı da rahim boynudur. Normal zamanlarda sıkı bir şekilde kapalıdır, ancak doğum sırasında genişleyebilen oldukça güçlü bir kastır.

• Sezaryen

Vajinal doğumun mümkün olmadığı durumlarda hem anne hem de bebeğin sağlığı için bebeğin cerrahi yolla doğurtulmasına sezaryen denir. Sezaryen doğumda, anestezi uygulanarak anne adayının karın bölgesinden atılan bir kesi ile bebek buradan alınır.

• Spinal

Sezaryen doğumlarda uygulanan, bel bölgesinden ince bir katater yardımı ile omurilik sıvısının bulunduğu boşluğa anestezik madde enjekte edildiği anestezi yöntemine spinal denir.

• TORCH

TORCH, Toksoplazma, Rubella (kızamıkçık), Sitomegalovirus, Herpes ve diğer (hepatit, HIV, suçiçeği, kabakulak, çocuk felci, kızıl) virüslerin toplu taramasını yapmaya yardımcı olan bir gebelik öncesi testidir. Testin ismi, enfeksiyon hastalıklarının baş harflerinden oluşur.

• Trimester

Gebeliğin her biri yaklaşık 12 hafta süren üçer aylık döneminden her birine trimester adı verilir. 9 aylık gebelik süreci, 1.trimester, 2.trimester ve 3.trimester olarak 3 trimesterdan oluşur.

• Üçlü Test

İkili tarama testinin riskli çıkması durumunda 3 adet hormonun incelenmesi için yapılan teste üçlü test, triple test veya üçlü tarama testi denir.

• Verniks

Bebek anne karnındayken son 3 ayda derisinin üzerinde oluşan koruyucu yağlı tabakaya verniks adı verilir. Verniks, yağlı, krem gibi kıvamlı ve beyaz renklidir. Doğum sonrasında da bebeğin cildini dış etkenlere karşı korur.

• Verteks

Bebeğin baş geliş olduğu pozisyona verteks denir.

• Zigot

Biri anneden biri babadan gelen eşey hücrelerinin birleşmesi sonucunda gerçekleşen döllenmenin hemen ardından meydana gelen tek hücreli yapıya zigot Zigot, döllenmeyle anne ve babanın genetik materyallerinin birleşmesinin bir ürünüdür. Zigota döllenmiş yumurta adı da verilir. Tek hücreli bu yapı, mitoz bölünmeler geçirerek embriyoya, embriyo ise fetüse evrilir.

Gebeliğiniz süresince bu liste dışında başka hamilelik terimleri ile de karşılaşabilirsiniz. Merak ettiklerinizi muayeneleriniz sırasında doktorunuzdan size ayrıntılı olarak açıklamasını isteyebilirsiniz.

Hamilelik sürecinizi hafta hafta takip etmek ister misiniz? Evet dediğinizi duyar gibiyiz. Öyleyse aşağıdaki bağlantıya tıklayın.

Hafta hafta Hamilelik: https://www.bebek.com/hamilelik/hafta-hafta-hamilelik/