Herkesin çocukluk döneminde en az bir kez karşılaştığı oldukça tatsız bir sorun olan bitlenme sorununa, okul çağı çocuklarında ortak alan kullanımının artması ve çocukların hijyenlerine çok fazla özen gösterememesi nedeniyle sık rastlanmaktadır. Aileler birtakım önlemler almaya çalışsa da bitlerin hızlı üreyip yayılması nedeniyle çocuklarda bitlenme problemi ile karşı karşıya gelebilirler. Ancak telaşa kapılmamak gerekir, çünkü çocukları rahatsız eden bu durum, uğraştırıcı da olsa tedavi edilebilir.
Peki çocuklarda bit nasıl oluşur? Hangi belirtiler bit varlığına işaret eder? Bit nasıl tedavi edilir? Çocuklarda bit oluşumunu önlemenin yolları nelerdir, merak ettiklerinizi sizler için derledik.
Bit Nedir, Nasıl Oluşur?
Bit; kanatsız, küçük, eklem bacaklı, parazit bir böcek türüdür. Kıl biti, saç biti ve vücut biti olmak üzere üç çeşidi bulunur. Kıl bitleri kasıklarda, sakalda ve bıyıkta yerleşip çoğalırken vücut bitleri sıklıkla hayvanlarda ense ve kulak arkalarına yerleşirler. Çocuklarda en çok görülen bit türü, saçlara yerleşen saç bitidir.
Saç bitleri temas yoluyla saç derisine yerleşir, burada saç derisinden belli bir miktarda kan emerek beslenir, bir adet bit tükürük salgılayarak günde 10 adet bit yumurtasını (sirke) deriye bırakır. Sirkeler kafa derisinde 1-2 hafta kadar yaşayıp yumurtadan çıkar ve bite dönüşür. Bir bitin ortalama ömrü 3-4 haftadır. Ne bitler ne de sirkeler, salgıladıkları özel sıvı nedeniyle saç derisinden kolay kolay ayrılmazlar. Bitler, vücut dışında sadece 48 saat canlı kalabilirler.
Kıl bitine kıyasla daha büyük, vücut bitine kıyasla daha küçük boyutta olan saç bitleri, gözle görülebilir, ancak hareket ettikleri için saç diplerinde fark edilmeleri oldukça zordur. Sirkeler ise hareketsizdir ve çıplak gözle daha net fark edilir; bit yumurtaları sarı renkteyse bitler henüz yumurtadan çıkmamış, beyaz veya açık gri renkteyse yumurtadan çıkmış demektir.
Çocuklarda Bit Belirtileri Nelerdir?
Rahatsız edici sonuçlara yol açabilen bitlerin çıplak gözle görülebilmesi pek mümkün değildir. Bu nedenle belirtilerin iyi gözlemlenmesi tanı koymada oldukça faydalı olacaktır.
Bitler saça yapışık görüntüsü sebebiyle kepek ile sık sık karıştırılabilmektedir. Peki bit nasıl anlaşılır?
Çocuklarda bit belirtileri şunlardır;
- Saç derisinde şiddetli kaşınma (Özellikle akşam saatlerinde kafa derisini ısırıp az miktarda kan emerek beslendikleri zamanlarda)
- Kaşınmaya bağlı kafa derisinde oluşabilecek yaralar
- Saç diplerinde kepeklenme benzeri beyaz görüntü
- Kafa derisinde bir şey hareket ediyormuş hissi
Çocuğunuzda bu belirtilerden bir veya birkaçı mevcutsa saç bitinden şüphelenebilirsiniz.
Bitin Bulaşma Yolları Nelerdir?
Halk arasında bilinen yanlış bir bilgi, bitin kirli saça veya pis kişiye gelmesi durumudur. Bitlenme sorununun kişinin temizliği ile uzaktan yakından ilişkisi yoktur. Temiz saça da bitler kolaylıkla yapışıp bulaşabilir. Bu nedenle ebeveynler hijyene özen gösterilmesine rağmen çocuklarda bit neden olur, merak edebilirler.
- Bit, yakın temas ile bulaşır. Bitlenmiş biriyle temas halinde olmak, bitlerin bulaşması için yeterlidir. Çocuğunuz bitlenmiş başka bir çocukla iletişim halinde olur, dokunur, ortak eşyalar kullanırsa bitlenebilir.
- Bitler, başkasının şapka, toka, tarak, havlu gibi kişisel eşyalarının kullanımı yolu ile yayılabilirler.
- Çocukların okul, yatakhane gibi ortak alanları paylaşmaları bitlerin bulaşması için uygundur.
- Hijyene dikkat edilmemesi bitlerin yayılmasını hızlandırır. Bitler vücut dışında 48 saat kadar canlı kalabildikleri için yastık, yorgan, çarşaf gibi eşyalarda 2 gün canlı kalabilirler ve buradan başka kişilere bulaşabilirler.
Bitin en az bulaşma yolları kadar nasıl bulaşmadığını da bilmek önemlidir. Böylelikle çocukları hangi etkenlerden korumak gerektiği çok daha net anlaşılabilir.
Saç bitleri;
- Temas olmadan bulaşamazlar.
Bitler kanatlı hayvanlar olmadıkları için uçamazlar veya zıplayamazlar. Yani kişiden kişiye temas olmadığı müddetçe bulaşmazlar. Ancak insan vücudunun dışında 48 saate kadar canlı kalabilen bu parazitler eşyaların üzerinde tarak, yastık, çarşaf ve havlu gibi eşyaların üzerinde 48 saat süreyle canlı kalabilecekleri için bu yoldan bulaş söz konusu olabilir.
- Hayvanlardan bulaşmazlar.
Hayvan ve insan biti farklı türlerdir. Bitli bir hayvandan insana bit bulaşması söz konusu değildir. Yani bitlenme sorununun kaynağı evcil hayvanlar olamaz.
- Saçlar kendi kendine bit üretmezler.
Kirlenen saç kendi kendine bit üretemez. Saçlar kirli de olsa temiz de olsa ancak bitlenmiş bir kişi veya eşya ile temas gerçekleşirse kişiye bulaşabilir.
Çocuklarda Bit Nasıl Tedavi Edilir?
Yarattığı kaşıntı hissi ve psikolojik etki nedeniyle çocukları oldukça rahatsız eden bitlenme, ‘bit nasıl geçer?’ ve ‘bit tedavisi nasıl olur?’ sorularını da beraberinde getirmektedir.
- Bit ilacı: Bit ilaçları en sık başvurulan tedavi yöntemidir. Temiz ve kuru saça uygulanan bu ilacın ardından saçlar sık dişli bir tarak yardımıyla taranır ve sonrasında yıkanır.
- Bit şampuanı: Bit ilacı içeren bit şampuanları da en çok başvurulan yöntemlerden biridir. Ancak bu şampuanlar sadece bitleri öldürmekte sirkeleri yok etmemektedir. Bu yüzden 7-10 gün sonrasında uygulama tekrar edilmeli, banyo yaparken şampuanın ardından ince dişli bit tarağı ile saçlar iyice taranarak sirkelerden arındırılmalıdır.
- Sirke: Evde alternatif bit tedavisi olarak sulandırılmış sirke de kullanılabilir. Sulandırılan sirken saç diplerine sürüldükten sonra 20 dakika kadar beklenir. Saçlar bit tarağı ile 20 dakika boyunca detaylı bir şekilde taranır. Ardından bit şampuanı ile yıkanıp durulanır.
- Islak tarama: Sirkelerin bit şampuanı veya ilacı ile ölmesi daha zor gerçekleşebilir. Tedaviyi tekrarlamak gerekebilir ya da aileler sık sık kimyasal tedavi uygulamak istemeyebilir. Bunun için saçlar ıslakken ince dişli tarak ile taranarak saçların sirkelerden arınması sağlanabilir.
Bitten Korunma Yolları Nelerdir?
Bit oluşumunu önlemek ve korunmak için şu hususlara dikkat edilmelidir;
- Çocuğunuzun başkasının tokasını, şapkasını, tarağını kullanmasına izin verilmemelidir. Aynı şekilde başkalarının da yavrunuzun kişisel eşyalarını kullanmalarına engel olunması gerekir.
- Ortak alanları kullanırken dikkatli olunmalıdır.
- Bitlenmiş kişilerle fiziksel temas kurmaktan kaçınılmalıdır.
- Araba koltuklarının baş kısmı, yastık, yorgan, nevresim gibi eşyalar sıcak suyla iyice yıkanmalı veya temizlenmelidir.
Çocuklar okullarda daha sık fiziksel temas halinde oldukları için okul çağı çocuğunuz bitlenme konusunda risk altındadır. Onu mutlaka kişisel eşyalarını paylaşmaması konusunda uyarmalı, kişisel hijyenine dikkat etmesini hatırlatmalısınız. Böylelikle çocuklarda bitlenme sorununun önüne geçebilmeniz mümkün olacaktır.
Aşağıdaki yazımız dikkatinizi çekebilir;
Bit ve Kurtulma Yolları: https://www.bebek.com/bit-ve-kurtulma-yollari/
