Boşanma Sürecinin Çocuk Üzerindeki Etkileri

İçindekiler

Boşanma süreci çocuklar için en zorlu geçen süreçlerden biridir. Çünkü çocuğun, boşanmadan dolayı gelişen yeni duruma alışması zaman alır. Bu süreçte, bebeveynler doğru müdahaleler ile çocuklarını bu yeni sürece alıştırmaları gerekir. Aksi durumda, çocuğun ruh sağlığı tehlike altında olabilir.

Boşanmanın Çocuk Psikolojisi Üzerine Etkisi Nelerdir?

Boşanma, çoğu aile için zorlu geçen bir süreçtir. Özellikle belirsizlik ve bu belirsizliğe bağlı olarak oluşan güvensizlik ortamı çocuğu her anlamda çok etkiler.

Bebeveynler arasındaki gerginlik, çocuğun içinde bulunduğu belirsiz durumu daha fazla stresli hale getirir. Çoğu çocuk için boşanma, bebeveynlerinden biriyle bir daha asla görüşemeyeceği şeklinde algılanabilir. Tüm bunlar bir araya geldiğinde, çocuğun kaygı ve stres düzeyinin artmasına neden olur.

Bebeveynleri tarafından yeterli destek ve açıklama görmemiş çocuklarda, kaygının seviyesi çok ciddi boyutlara doğru çıkabilir. Çocukların en güvendiği dayanağı bebeveynleridir. Dolayısıyla, boşanmış ailelerdeki çocuklar, hayata karşı daha güvensiz olabilirler. Bu güvensizlik yüzünden , boşanmış ailelerdeki çocuklarda içe kapanma çok yaygındır. Bebeveynlerinden biri tarafından yoğun terk edilmişlik hissi yaşayabilir. Bazı çocuklar terk edilmişlik hissini, aşırı hırçınlık olarak dışarıya yansıtılabilir.

Depresyon, boşanmış ailelerin çocuklarında en sık görülen rahatsızlıklardan biridir. Depresyona bağlı olarak çocuk kendini huzursuz hissedebilir. Bu huzursuzluk yüzünden çevresine karşı aşırı duygusal tepkiler verebilir.

Boşanmış Ailelerde Çocukların Davranışsal Tepkileri Nelerdir?

Her çocuk özeldir bu yüzden davranışsal tepkiler her çocukta aynı düzeyde ortaya çıkmayabilir. Ayrıca çocuklardaki davranışları incelerken, yaş ve cinsiyet gibi temel faktörlerde göz önünde bulundurulmalıdır.

Çocuklarda en yaygın görülen davranışlardan birisi öfkeyi kontrol edememektir. Öfkeyi kontrol edemedikleri için bebeveynlerine karşı ani çıkışlar sergileyebilirler. Bebeveynlerin yanı sıra okuldaki sınıf arkadaşlarını da akran zorbalığına maruz bırakabilirler. Küçük kardeşleri varsa, yine bu öfkeyi davranış yoluyla onlara yansıtabilirler.
Okuldaki başarı oranları düşebilir. Bunun nedeni, boşanmadan sonra ortaya çıkan yeni koşullara adaptasyon sürecinde çalışma düzenleri bozulabilir. Bir diğer neden ise, kaygı düzeylerinin yüksek olması ve mutsuz hissetmeleri onların dikkatlerini dağıtabilir. Bir yandan olumsuz duygularla başa çıkarken, diğer yandan günlük rutinlerini sürdürmekte zorlanmaları beklenebilir.
Boşanma sürecinde ve sonrasında, bebeveynleri tarafından ihmal edilen çocuklar yanlış kişilerle arkadaşlık kurabilir. Yaşadıkları duygusal boşluğu doldurmak için hatalı ilişkiler içerisinde bulunabilirler. Hatta daha ilerleyen yaşlar için önlem alınmazsa, madde ve alkol kullanımı gibi çeşitli bağımlılıkları olabillir.
Çocukların yaşadıkları stres, yeme bozukluklarına neden olabilir. Kimi çocuk, boşanmadan sonra yaşadığı duygusal boşluğu doldurmak için yemeğe düşkünlük gösterebilir. Bazı çocuklar da ise iştah kaybı gözlemlenebilir.
Çocuklarda depresyon, boşanmadan sonra sık görülen bir durumdur. Depresyona bağlı olarak çocuklar kendilerini kötü hissedebilirler. İçe kapanma ve yalnız kalma isteği depresyon nedenli tepkiler olabilir.
Yeni okula başlayanlar ise okula uyum konusunda zorluk çekebilir. Özellikle beraber yaşadığı bebeveyni de kaybederim endişesiyle ondan ayrılmak istemeyebilir.

Boşanma Sürecinde Anne ve Babaların Sık Yaptığı Hatalar

Bebeveynlerde gözlemlenen en sık hatalardan birisi kötü giden evliliği sürdürme çabasıdır. Yapılan her şeye rağmen iletişimsizlik, kavga ve anlaşmazlık devam ediyorsa, bebeveynler bu evliliği sürdürmekte ısrarcı olmamalıdırlar. Çünkü birçok çalışma, çocukların ruh sağlığı açısından süreğen bir şiddet ortamının boşanmadan daha zararlı olduğunu kanıtlamıştır.

Boşanma sadece eşler arasında olan bir olaydır. Bu yüzden boşandığı eşe duyduğu öfkeden dolayı çocukların ihmal edilmemesi gerekir. Çünkü eşler ayrılsa bile, hala anne ve baba olduklarını unutmamalılar. Çoğu bebeveyn bu konuda dikkat etmemektedir. Bebeveynlerin sıkça yaptığı diğer bir hata ise boşandıktan sonra birbirleriyle iletişim kurarken çocukları aracı olarak kullanmalarıdır. “Annene şunu söyle..” veya “baban şöyle yapsın…” gibi mesajlarını çocuklar yoluyla iletmemeliler.

Çocuklar için hala iletişimde kalmaya devam etmeleri gerekir. Bebeveynler ayrıca boşandıkları eşleri hakkında çocuklarının yanında sıklıkla kötü konuşur. Bu durum çocuğun bir tarafa karşı cephe almasına ve kendini uzaklaştırmasına neden olur. Bu yüzden çocukların yanında bebeveynler, birbirleri hakkında kötü cümle kurmaktan kaçınmalıdır.

Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Çocuğun Ruhsal Sağlığını Korumak için Yapılması Gerekenler

Çocuklar için zorlu olan geçen bir süreç sonrasında yaşadıkları durumu kolaylaştırmak ve onların ruh sağlığını korumak için yapmamız gerekenleri şu şekilde sırayabiliriz:

Çocuklar için belirsizlikle baş etmek yetişkinlere göre çok daha zordur. Bu yüzden boşanma kararını bebeveynler birlikte açıklamalıladır. Bu açıklama içerisinde her şey net bir şekilde söylenmelidir. Çocuğun bundan sonra hayatının nasıl olacağı, nerede ve hangi bebeveynle yaşayacağı, hayatında olası bütün değişiklikler çocuğa en başında açıklanmalıdır.
Ayrılık nedeninin kesinlikle çocukla ilgisi olmadığı vurgulanmalıdır. Çünkü çocuklar bebeveynlerinin boşanma nedeninin, kendi davranışları yüzünden olduğunu düşünebilir.
Çocuk ayrı kaldığı bebeveyne de her zaman ulaşabileceğinden emin olmalıdır. Onu her zaman arayabileceğini ya da görmek istediği zaman görebileceğini bilmesini gerekir.
Çocuk ayrı kaldığı bebeveynle de düzenli olarak görüşmeye devam etmelidir. Görüşme zamanlarında birebir vakit geçirmeleri, aralarındaki iletişimin sağlıklı devam etmesi için önemlidir.
Boşanan anne ya da baba bu süreç içerisinde gerekirse uzman birinden yardım almalıdır. Sadece çocukları için değil gerekirse kendileri içinde bu sürece adapte olabilmek için destek alabilir.
Anne ve babanın çocuğun yanında duygularını kontrol etmesi gerekir. Çocukların yanında boşanmadan dolayı oluşan ani öfke nöbetlerinin, kızgınlık veya ağlama krizlerinin önüne geçmeleri gerekir.