Dil Gelişimi Nedir?
Dil gelişimi, dili anlama, işleme ve iletişim kurma becerilerinin kazanıldığı süreçtir. Dil gelişimi hamilelikle başlar ve yaşam boyu devam eder. Hamileliğin sonuna doğru fetüs sesleri duymaya başlar. Doğum itibariyle de bebekler belli sesleri ayırt edebilirler.
Dil gelişiminin en hızlı gerçekleştiği dönem erken çocukluk dönemidir. Bu nedenle ilk yıllarda dil gelişimini destekleyici olmak bebeveynler için oldukça önemlidir.
Aylara Göre Dil Gelişimi
Her çocuğun dil gelişimi süreci birbirinden farklıdır. Çevre, aile, deneyimler, cinsiyet ve fiziksel gelişim dil gelişimi üzerinden etkilidir. Bu nedenle aynı yaşta veya aydaki çocukların aynı gelişime sahip olmasını beklememek gerekir. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde dil gelişimini takip etmek ve destekleyici olmak gerekir.
0-3 Ay
- Yüksek seslerden irkilir.
- Ağlamak dışında yeni sesler çıkarmaya başlar.
- Konuştuğunuzda sizi dinler ve yüzünüzü izler.
3-6 Ay
- Sese doğru gözlerini ve kafasını çevirir.
- Sesli ve müzikli oyuncaklarla ilgilenir.
- Gıdıklandığında güler veya kıkırdar.
6-9 Ay
- Farklı duyguları ifade etmek için farklı sesler kullanabilir.
- Ses çıkarmaktan hoşlanır ve kendisinin yaptığını bilir.
- Babıldamaya, ma-ma, ba-ba gibi ünlü ve ünsüz sesleri bir arada kullanmaya başlayabilir.
- Dikkat çekmek veya isteklerini ifade etmek için sesini kullanmaya başlar.
9-12 Ay
- Müziği ve tekerlemeleri sever ve ritme göre hareket edebilir.
- “Al, ver, gel” gibi basit cümleleri, soruları ve istekleri anlayabilir.
- Sizinle sohbet eder gibi sesler çıkarabilir.
- Beden dilini kullanarak isteklerini ifade edebilir.
12-18 Ay
- Adı söylenen nesneyi gösterebilir.
- Anlama becerisi artar ve daha anlamlı sesler çıkarmaya başlayabilir.
- Anne, baba gibi birkaç kelime söyleyebilir.
- Bazı hayvanların çıkardığı sesleri taklit edebilir.
- Şarkı söylüyormuş gibi sesler çıkarabilir.
- Basit yönergeleri anlar ve karşılık verebilir.
18-24 Ay
- İki kelimeli cümle kurabilir (anne gel, bana ver).
- Çevresindeki insanların, nesnelerin ve organların adını bilir.
- İki aşamalı yönergeleri anlayabilir ve yerine getirebilir.
- 8-10 kelime söyleyebilir.
- Jest ve mimikler kullanarak isteğini ifade edebilir.
24-36 Ay
- 4-5 kelimeden oluşan cümle kurabilir.
- Neden, ne zaman gibi soru ifadeleri kullanabilir.
- Temel renk, şekil ve sayılardan bazılarını tanıyabilir ve isimlendirebilir.
- Sorulan soruları ve talimatları anlayarak karşılık verebilir.
- Yaklaşık 200 kelimeyi anlayabilir ve kullanabilir.
36-48 Ay
- Daha karmaşık ve uzun cümleler kullanmaya başlayabilir.
- Hayal gücünü kullanarak hikaye anlatabilir.
- Daha karmaşık soru sorabilir.
- Kelime dağarcığı gelişir ve daha fazla ve karmaşık kelimeleri telaffuz edebilir.
Dil Gelişimi Oyunları
0-3 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Dokunma Oyunları: Bebeğinizin dil gelişimini desteklemek için dokunma duyusunu kullanarak oyunlar oynayabilirsiniz. Bebeğinizin ellerini veya ayaklarını hafifçe okşayabilir, yumuşak bir oyuncağa dokunmasına teşvik edebilir veya farklı dokulara sahip malzemeler kullanarak dokunma deneyimleri sunabilirsiniz. Bu esnada hareketlerinizi ve nesneleri isimlendirmeyi unutmayın.
- Sözcük Tekrarı: Bebeğinizin seslere ve kelimelere aşina olmasını sağlamak için tekrarlamalı oyunlar oynayabilirsiniz. Örneğin, bebeğinize birkaç basit kelime veya ses söyleyebilir ve ardından bebeğinizin tepkisine bakarak sözcükleri tekrarlayabilirsiniz.
- Sözcükler ve Seste Farkındalık Oyunu: Bebeğinizin dikkatini çekmek için farklı sesler çıkarabilirsiniz. Örneğin, tıkırtılı bir oyuncakla hafif bir ses yapabilir veya melodik bir şarkı söyleyebilirsiniz. Bebeğinizin seslere odaklanmasına yardımcı olacak şekilde, sesleri gözlerinin önünde hareket ettirebilir veya farklı yönlerden çıkaran bir oyuncak kullanabilirsiniz.
3-6 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Şarkı Söyleme: Bebeğinizle birlikte şarkılar söyleyebilirsiniz. Basit, tekrarlanan şarkılar veya ninniler seçebilirsiniz. Melodiyi ve ritmi vurgulayarak bebeğinizin dikkatini çekebilir ve bebeğinizle göz teması kurarak sözlerinizi takip etmesine teşvik edebilirsiniz.
- Konuşma ve Hikaye Zamanı: Bebeğinizle konuşmak ve ona hikayeler anlatmak, dil gelişimini teşvik etmek için harika bir yoldur. Bebeğinizle günlük rutinlerinizi paylaşırken veya etrafınızdaki nesneleri tanıtırken basit ve tekrar eden kelimeler kullanabilirsiniz. Hikayeler anlatırken tonlamaya ve vurgulamalara dikkat ederek bebeğinizin ilgisini çekebilirsiniz.
- Aynada Yansımanın Keşfi: Bebeğinizin yüzüne veya kendi yüzünüze bakabileceği bir ayna kullanarak etkileşimde bulunabilirsiniz. Bebeğinizin yüz ifadesini taklit edebilir ve onunla konuşurken yüz hareketlerinizi vurgulayabilirsiniz. Bu, bebeğinizin sosyal iletişim becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
6-9 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Sesli Kitap Okuma: Bebeğinizle birlikte renkli ve görsel olarak ilgi çekici sesli kitaplar okuyabilirsiniz. Kitapları okurken farklı ses tonları kullanarak hikayeyi canlandırabilir ve bebeğinizin dikkatini çekebilirsiniz. Kelimeleri vurgulayarak ve tekrar ederek bebeğinizin dil becerilerini geliştirebilirsiniz.
- El İşaretleri: Bebeğinizin iletişim becerilerini desteklemek için bazı basit el işaretlerini kullanabilirsiniz. Örneğin, “merhaba” veya “el sallama” gibi jestleri göstererek bebeğinizin taklit etmesini teşvik edebilirsiniz. Bu, bebeğinizin sözcüklerin yanı sıra jest ve beden dilini de anlamasını sağlar.
- Parmak Oyunları: Parmak oyunları, bebeğinizin dikkatini çekmek ve el-göz koordinasyonu desteklemek için harika bir seçenektir. Örneğin, “Parmak ailesi”, “Sayı sayma” gibi parmak oyunlarıyla bebeğinizin dikkatini çekebilir ve sözcükleri ve sayıları tekrar edebilirsiniz.
9-12 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Tekerlemeler ve Ritmik Şarkılar: Tekerlemeler ve ritmik şarkılar, bebeğinizin dil becerilerini geliştirmek için harika bir yoldur. Örneğin, “Portakalı Soydum” tekerlemesini söyleyebilir veya ritmik bir şarkıyla birlikte bebeğinizin vücudunu hafifçe hareket ettirebilirsiniz. Bu, bebeğinizin kelime dağarcığını genişletmesine ve ritmik becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
- İçerikli Konuşmalar: Bebeğinizle günlük rutinler sırasında içerikli konuşmalar yapabilirsiniz. Örneğin, banyo sırasında bebeğinize “Şimdi saçını yıkıyoruz” veya “Şampuanı kokluyor musun?” diyebilirsiniz. Bu, bebeğinizin dil becerilerini günlük yaşamla ilişkilendirmesine yardımcı olur.
- Çorap Kuklalar: Bebeğinizin dikkatini çekmek için çorap kuklalarınızı elinizde hareket ettirin. Yavaş ve yumuşak hareketlerle çorap kuklalarını bebeğinizin göz hizasına getirin. Konuşarak ve farklı sesler çıkararak bebeğinizin ilgisini çekebilir ve bebeğinizin etkileşime geçmesini teşvik edebilirsiniz.
12-18 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Telefon Oyunu: Oyuncak bir telefon kullanarak bebeğinizle konuşabilirsiniz. Telefonu kulağına veya ağzına götürerek “alo”, “merhaba” diyebilirsiniz. Onun da tekrar etmesini destekleyebilirsiniz. Bu sayede bebeğinizin taklit etme ve sesleri tekrar etme becerisini desteklersiniz.
- Bloklarla İnşa Oyunu: Renkli bloklarla birlikte oynamak, bebeğinizin yaratıcılığını ve dil becerilerini geliştirebilir. Blokları bir araya getirerek farklı nesneler veya kuleler yapabilir ve bu sırada farklı kelimeleri kullanabilirsiniz. Bebeğinizin motor becerilerini geliştirirken dil becerilerine de yeni kelimelerle katkı sunabilirsiniz.
- Sözcük Avı: Evinizde veya bahçenizde gezinirken, bebeğinizden bildiği nesneleri bulmasını isteyin. Örneğin, “Topu bul” diyerek bebeğinizin topu bulmasını isteyebilirsiniz. Bu oyunla hem motor becerilerini ve fiziksel gelişimini desteklerken hem de nesnelerin bir sözcüğe karşılık geldiği bilincini aşılayabilirsiniz.
18-24 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Şarkı Tamamlama: Bebeğinizin iyi bildiği bir şarkıyı söylemeye başlayın. Siz mırıldanırken şarkının sonunu bebeğinizin tamamlamasını isteyin. Bu sayede bebeğinizin kelimeleri ifade etme isteğini teşvik edebilirsiniz.
- Yaprak Uçurma: Bebeğinizle bahçeye gezinmeye çıkın ve yaprak toplayın. Topladığınız yaprakları hafif bir şekilde üfleyerek havada uçurmayı deneyin. Ardından bebeğinizden de aynı şekilde uçurmayı denemesini isteyin. Bu, bebeğinizin dil ve konuşma becerilerini desteklerken hareketlere odaklanmasını ve görsel takibi geliştirmesini de sağlar.
- Sözcük Üfleme: Bebeğinize hafifçe üfleyerek veya dudaklarınızı oynatarak sessizce bazı sözcükler söyleyin. Bebeğiniz bu sayede dudak okuyarak kelimeleri anlamaya çalışacaktır. Üstelik bebeğinizi taklit etmesi için teşvik ederseniz konuşma egzersizi yapmayı deneyimleyebilir.
24-36 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunları
- Hikaye Kartları: Renkli ve ilgi çekici kartlar kullanarak üzerine çeşitli nesne, sebze, hayvan vs. resmini çizebilir ve bu kartlarla çocuğunuzla birlikte hikayeler oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzdan kartları rastgele seçmesini ve seçtiği sırayla bir hikayeyi anlatmasını isteyin. Bu, dil becerilerini, kelime dağarcığını ve hikaye yapısını geliştirir.
- Kukla Tiyatrosu: Evde çorapları veya hazır kuklaları kullanarak bir kukla tiyatrosu düzenleyin. Sırayla seçtiğiniz kuklaları konuşturun. Bu sayede çocuğunuzun hayal gücünü ve dil becerilerini destekleyebilir ve çocuğunuzun da kuklalarla etkileşime geçmesine ve hikayeyi takip etmesine katkı sunabilirsiniz.
- Bil Bakalım: Çocuğunuzla seçtiğiniz bir yerde vakit geçirirken (mutfak, oda, salon, park, sahil vs.) etrafta gördüğünüz bir nesnenin adını aklınızda tutun. Daha sonra bazı ipuçları vererek çocuğunuzdan o nesnenin ne olduğunu tahmin etmesini isteyin. Sırayla oyunu devam ettirin. Bu oyunla, çocuğunuzu daha fazla kelime kullanmaya ve aktif düşünmeye teşvik edebilirsiniz.
36-48 Ay için Dil Gelişimini Destekleyen Oyunlar
- Konuşma Zinciri: Çocuğunuzla bir konuşma zinciri oluşturun. Siz bir kelime veya cümleyle başlayın ve çocuğunuzdan bu kelimeye veya cümleye uygun bir kelime veya cümle eklemesini isteyin. Örneğin, siz “elma” dedikten sonra çocuğunuz “ağaç” diyebilir. Bu şekilde sırayla devam edin ve birlikte uzun bir konuşma zinciri oluşturun. Bu, kelime dağarcığını genişletir ve dil akıcılığını artırır.
- Tekerleme Yarışması: Çocuğunuzla birlikte tekerleme yarışması düzenleyebilirsiniz. Siz kısa bir tekerleme söyleyin ve çocuğunuzdan aynı tekerlemeyi doğru bir şekilde tekrarlamasını isteyin. Ardından çocuğunuz size bir tekerleme söylesin ve siz de onu tekrarlayın. Bu şekilde sırayla devam edin ve kimin en fazla doğru tekerlemeyi tekrarladığını görmek için eğlenceli bir yarışma yapın.
- Pinpon Topu Üfleme: Pipet kullanarak çocuğunuzdan pinpon topunu belirlediğiniz çizgiye kadar yalnızca üfleyerek ulaştırmasını isteyin. Oyunu daha eğlenceli hale getirmek için eş zamanlı olarak 2 pinpon topu kullanabilir ve kim daha önce çizgiden geçirecek yarışması yapabilirsiniz. Bu oyun ile çocuğunuzun doğru telaffuz için gerekli olan kas ve diyaframlarını çalıştırabilirsiniz.
Dil Gelişimi Oyunlarının Faydaları
Dil gelişimini destekleyen oyunlar, çocukların iletişim becerilerini güçlendirmelerine, dil becerilerini geliştirmelerine ve özgüvenlerini artırmalarına yardımcı olur. Dil gelişimi ile öğrenme birbirleriyle yakından ilişkilidir. Öğrenmenin gerçekleşmesi için dil gelişimi kritik bir rol oynar. Aynı şekilde dil gelişimi de öğrenme yoluyla desteklenir. Dil gelişimini destekleyen oyunlar aynı zamanda çocukların öğrenme sürecini eğlenceli hale getirir ve onların dil becerilerini daha istekli bir şekilde geliştirmelerini sağlar.
Oyunlar, çocukların yeni kelimeler öğrenmelerine ve kelime dağarcığını genişletmelerine yardımcı olur. Çocuklar oyunlar sırasında farklı nesneleri, kavramları ve eylemleri tanır ve adlandırırken yeni kelimeler öğrenirler. Ayrıca, oyunlar çocukların iletişim becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Çocuklar oyun oynarken duygusal ifadeleri, istekleri, düşünceleri ve hikayeleri ifade etme fırsatı bulurlar. Bu, dilin kullanımını anlamalarını, kendilerini ifade etmeyi öğrenmelerini ve başkalarıyla etkileşimde bulunmayı öğrenmelerini sağlar.
Bunların yanı sıra, oyunlar çocukların dil becerilerini kullanırken kendilerine olan özgüvenlerini artırır. Çocuklar oyunlar sırasında yeni kelimeleri, cümleleri ve hikayeleri deneyimlerken, başkalarıyla iletişim kurarken ve başarılarıyla teşvik edildiklerinde daha fazla özgüven kazanırlar.
Dil Gelişimini Destekleyen Oyuncaklar
Hikâye kitapları başta olmak üzere birçok oyuncağı kullanarak dil gelişim sürecine katkı sağlamak mümkündür. Oyun ve oyuncaklar ile bebeğinizle iletişim halinde olmak, sözel ifadelerle desteklemek gerekir. Bebeğinizin dil gelişimini destekleyecek ve Kuş Ciki’nin de severek oynadığı oyuncakları görmek için hemen linke tıklayın!
