Dünya Sağlık Örgütü’ne göre kısırlık; cinsel yönden aktif olan ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi uygulamayan bir çiftin, 1 yıl süre içerisinde gebelik elde edememesi durumu olarak tanımlanır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere çiftlerden herhangi birine kısırlık teşhisi konulabilmesi için korunmasız ilişkide minimum bir yıl geçmesi gerekir.
Dünya genelinde çiftlerin %25’ini etkileyen kısırlık, klinik bir sağlık problemidir. Yapılan araştırmalara göre bir ilişkide kısırlık probleminden erkek- kadın ya da her iki partner de aynı oranda sorun yaşayabilir. Bu sebeple tedavi kapsamında her iki birey de fiziksel ve psikolojik olarak desteklenmelidir. Tedaviye başlamak için ise kısırlık testi yapılır ve sonrasında gereken tedaviye başlanır.
Kısırlık Testi Nedir?
Korunmasız cinsel ilişkiye rağmen hamilelik olmaması durumunda kısırlık ya da diğer adı ile infertilite teşhisini koymak için birtakım tetkik ve detaylı muayene yapılır. Bu tetkiklerden biri de kısırlık testidir.
İnfertilite teşhisinin konulması için kadın ve erkeklere farklı testler uygulanır. Erkeklere genel olarak sperm sayısını gösteren testler yapılır. Kadınlarda ise genel olarak yumurtlama bozukluğu ya da tüplerde tıkanıklık olup olmadığını gösteren testler uygulanır.
Kısırlık Sebepleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalarda çiftlerin düzenli ilişkiye girmesine rağmen 1 yıl içinde bir gebelik gerçekleşmemesi durumları farklı sebeplere bağlıdır. Bu 1 yıllık süre yaşı daha genç olanlarda daha uzun olabilmekle birlikte, yaş ilerledikçe daha da kısalır. Bu sebeple kadınlarda yaş 35’in üzerine çıktığında gebelik daha zor hâle gelir. Bu sebeple eğer muayene geçmişinde kısırlıkla ilgili bulgular varsa vakit kaybetmeden doktor kontrolüne başvurulmalıdır.
Üreme sistemi ile ilgili bir sağlık sorunu olan infertilite problemi tek bir sebebe bağlı olabileceği gibi birkaç faktörün bir araya gelmesiyle de oluşabilir. Ayrıca kadın ve erkeklerde kısırlık sebepleri de farklıdır. Bu sebeple ayrı ayrı incelemek daha doğru olur.
Erkeklerde Kısırlık Sebepleri
- Sperm sayısının ve hareketinin azalmış olması
- Sperm yapısında meydana gelen bozukluklar
- Menide hiç sperm olmaması
- Kanal tıkanıklıkları, spermin dışarı çıkamayıp mesaneye boşalması
- Hormonal sebepler
- Çocukluk çağında geçirilen ateşli hastalıklar ya da ergenlikteki kabakulak geçirilmesi gibi hastalıklar
- Testise giden damarların genişlemiş olması
- Sifiliz, gonore gibi hastalıklar
- Şeker hastalığı
- Geçirilmiş kanser tedavisi
- Testosteron eksikliği
- Aşırı sigara ya da alkol kullanımı
- Stres
Kadınlarda Kısırlık Sebepleri
- Düzensiz adet döngüsü
- Tüplerde tıkanıklık ya da tahribat
- Azalmış yumurtalık rezervi
- Geçirilmiş enfeksiyonlar ya da karın içi operasyonlar
- Yumurtlama bozuklukları
- Yüksek prolaktin seviyesi
- Erken menopoz
- Kanser öyküsü ve kanser tedavisi
- Geç ergenlik
- Adet olamama
- Karaciğer rahatsızlığı
- Diyabet
- Aşırı kafein tüketimi
- Obezite
- Aşırı alkol ve sigara kullanımı
- Stres
- Endometriozis: Rahim iç tabakasında bulunan ve her ay adet kanaması ile dışarıya dökülen sıvının vücutta rahim dışında farklı bir yere yerleşmesi durumudur. Çikolata kisti de bu şekilde meydana gelir.
- Polikistik Over Sendromu: Vücutta çok fazla androjen hormonu üretilmesi yumurtlamayı da etkiler.
- Rahim Miyomları: Miyomlar rahim duvarında yer alan iyi huylu tümörler olsa da konu kısırlık olunca ciddi meseleler hâline gelebiliy
- Karın içi yapışıklık: Apandisit, karın veya pelvik operasyon sonrası oluşan yapışıklık anlamına gelir.
Kısırlık Testi Nasıl Yapılır?
Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere farklı infertilite testleri yapılır. Kadınların kısırlık sebepleri daha karmaşık ve farklı sebeplere bağlı olduğu için uygulanan testler de erkeklere göre daha yoğundur. Erkek ve kadınlara uygulanan kısırlık testleri şunlardır:
Erkeklere Yapılan Kısırlık Testleri
Erkeklerde kısırlık sebebi genel olarak sperm sayısı ve yapısal bozukluklar ile ilişkilidir. Bu sebeple erkeklere aşağıda yer alan testler uygulanır.
- Erkeklerde kısırlık şüphesi olduğunda yapılan ilk test genel olarak spermiogram adı verilen sperm sayım testidir. Bu testin doğru sonuç vermesi için 3 günlük cinsel perhiz sonrası erkekten meni örneği alınır. Alınan bu örnekte bulunan sperm sayısı, hareketliliği, şekli detaylı olarak incelenir ve Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği kriterler ile karşılaştırılır.
- Spermiogram testi için alınan meni örneğinde veya kanda spermlere karşı bir antikor olup olmadığı kontrol edilir. Antisperm Antikor Testi adı verilen bu test kısırlık için erkeklere uygulanan bir diğer testtir.
- Sperm sayısında herhangi olumsuz bir durumla karşılaşılmayan ancak kısırlık şüphesi bulunan erkeklere başka kontroller de yapılmalıdır. Üreme organlarında oluşabilecek yapısal işlev bozuklukları, kontrol edilmesi gereken faktörlerden biridir. Ultrasonografi Testi ile testislerin boyutu, yapısı, testis damarları ve sperm kanalları da kontrol edilmelidir. Testis damarlarındaki genişleme ya da sperm kanallarındaki daralmalar da kısırlığa sebep olan faktörler arasındadır. Bu sebeple Ultrasonografi Testi önemli bir kontroldür.
Kadınlara Yapılan Kısırlık Testleri
Kadınlarda görülen kısırlık problemlerinin en yaygın sebebi yumurtlama bozukluklarıdır. Bu sebeple ilk olarak normal yumurtlama işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin kontrol edilmesi gerekir. Yumurtalıkların olmaması, yumurtlama için gereken hormon salgısının düzensizliği ya da yumurtalık hastalıkları kadınlarda görülen en belirgin kısırlık problemleridir. Kadınlarda kısırlığın sebebinin bulunması için yapılan testler şunlardır:
- Bazal Hormon Testleri: Regl sürecinin 2. ya da 3. günü yapılan testlerdir. Bu testler sayesinde hamilelikte etkisi olan hormonların seviyesi kontrol edilir.
- Vajinal Salgı Gözlemlenmesi: Yumurtlama döneminde yapılır. Yumurtlama döneminde kesin olmamakla birlikte vajinal sıvı ince ve şeffaf bir yapıdadır. Bazı kadınlarda bu dönemlerde vajinal sıvının farklı olması kısırlık belirtisi olabilir. Bu sebeple vajinal sıvı testi yapılır.
- Transvajinal Ultrason: Adetin 2. ya da 3. gününde yapılır. Bu test ile yumurtalıklar ve rahim değerlendirilir. Rahimde miyom ya da polip olup olmadığı bu sayede tespit edilir.
- Histeroskopi: Tüplerin tıkanık olup olmadığının tespiti bu test ile yapılır.
Kadın ve erkek için ayrı ayrı yapılan bu tetkikler temel testlerdir. Genel olarak bu testler ile kısırlığın sebebi belirlenir ve tanısı konulur. Ancak bazı durumlarda daha özel testlerin yapılması da gerekebilir. Genellikle tekrarlayan gebelik kayıpları ya da yumurtalık rezervi azalmış kişilerde uygulanan bu ileri testler aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Anne ve baba olmak isteyen kişilerin gen incelemesinin yapıldığı genetik testler
- Kan pıhtılaşma testleri
- Bağışıklık sisteminin durumunu gösteren testler
- Anne adayının sistemik hastalığının olup olmadığını gösteren testler
- İhtiyaç hâlinde kamera ile organların incelenmesi, laparoskopi vb.
Anne ve baba olmak isteyen çiftler için sağlıklı bireyler dünyaya getirmek oldukça önemlidir. Ancak bazı fizyolojik ya da psikolojik sebepler dolayısıyla bu istek gerçekleşmeyebilir. Kısırlık olarak tanımlanan bu rahatsızlık kadın ve erkeklerde farklı belirtilerle meydana gelir. Ancak yapılan kısırlık testi seçenekleri ile bu rahatsızlığın sebebi tespit edilir ve sonrasında gerekli olan tedavi uygulanmaya başlanır. Kişiye özel tedavilerin uygulanması gereken kısırlık problemi bu sayede çözüme daha kolay kavuşur.
TÜP BEBEK TEDAVİSİ İÇİN EN UYGUN ZAMAN HANGİSİDİR? Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!
TÜP BEBEK TEDAVİSİ İÇİN EN UYGUN ZAMAN HANGİSİDİR? https://www.bebek.com/tup-bebek-tedavisi-icin-en-uygun-zaman-hangisidir/
