Gün geçtikçe okulöncesi eğitim programlarında sıklıkla rastlanan bir oyun/spor haline gelen satranç, çocukları hem eğlendiriryor hem de eğitiyor. Aileler ve eğitimciler de duruma kayıtsız kalmayıp çocuklarına en kısa zamanda bu oyunu öğretip çocuklarını bu spora yönlendiriyorlar. Siz de çocuğunuzun satranç öğrenmesini istiyorsanız mutlaka bu yazıyı okuyun ve önerilerimize kulak verin…
Okulöncesi Eğitiminde Satrancın Yararları…
• Zihni ve Hayal Kurma Gücünü Geliştirir:
Çocuk oyun boyunca etkin bir düşünme pratiği içindedir. Hamle düşünür, oyun kurgular, nasıl yanıt alacağını hesaplar ve bu canlı süreci oyun sırasında hep yaşar.
• Dikkati Geliştirir:
Oyunda yüz yüze kaldığı ve kalacağı pozisyonlar olması nedeniyle, istemediği sonuçlarla karşılaşmamak için dikkatini oyuna ve hamlelere yoğunlaştırmak durumundadır.
• Öngörüyü Geliştirir:
Geleceğe dönük, eylemleri ile oluşacak sonuçları hesap etmek durumundadır: “ Eğer bu taşı oynarsam, yeni durumun bana yararı ve zararı ne olacak ?” sorusunu kendisine sorar.
• Kapsamlı Düşünmeyi Öğretir, Buluş Yeteneğini Geliştirir:
Strançta her yeni hamle, aynı zamanda binlerce yeni seçenek ve olasılık demektir. Çocuk tüm satranç tahtasını ya da eylem alanını gözden geçirmek, alacağı her kararın varacağı farklı sonuçlarını hesap etmek ve pek çok hamle seçeneği içinden kendine en uygun olanı bulup seçmek durumundadır.
• Sabırlı Olmayı, Ölçülülüğü ve Soğukkanlılığı Öğretir:
Çocuk hareketlerini ya da hamlelerini üstünkörü yapmanın ne gibi sonuçlar doğurduğunu kavrar. Bu nedenle acele karar vermeyip, durumu düşünüp analiz ettikten, birçok kere gözden geçirdikten ve iyice emin olduktan sonra harekete geçecektir.
• Özgüven Kazandırır:
Düşünen, değerlendiren, cesaretle karar alan, uygulayan ve sonuç alan çocuk kendine güven kazanır. İşlerin kötü gittiği durumlarda hayal kırıklığına uğramamayı öğrenir. Yararlı bir değişiklik olabileceğini bekleme ve yeni çareler arama alışkanlığı edinir.
• Yeni Sözcük ve Kavramlarla Tanıştırır:
Taşları tanıyıp onların nasıl hareket ettiğini öğrenir. Uygulama yaperken “düz, çapraz, arka, ileri, geri, yan, L biçimi, kare, mat, hamle, hareket…” gibi pek çok yeni sözcük ve kavram öğrenir.
• Kurallara ve Rakibe Saygılı Olmayı Öğretir:
Bir oyun olarak satranç, çocuğun ancak kurallara/ilkelere uyması koşuluyla sürebilecektir. Rakibin de bu kurallara uymasını bekler.
• Zevk Verir ve Eğlendirir:
Belki de en önemlisi, çocuğun oyun sürecini zevkle yaşaması ve eğlendiğini duyumsamasıdır.
Aileler Neler Yapabilir?
• Oyun içinde hikayeler yaratmaya çalışın. Örneğin, “senin ülkenin kralı benim ülkemin kralı ile buluşmaya çalışıyor, hadi onları kurallara göre oynayarak birleştirelim” diyerek çocuğun oyuna olan ilgisini arttırabilirsiniz.
• Çocuğunuza oyun oynarken düşünmesi için daha fazla zaman tanıyarak onu oyun oynama devam etmesi ve oyundaki hamleleri düşünmesi için teşvik edebilirsiniz.
• Anne babaların bir kısmı çocuğu ile oynarken çocuğunu teşvik etmek için kendi taşlarının bir kısmını oyundan çıkarabiliyor, bu da hem oyunu daha karmaşık hale getiriyor hem de çocukları motive etmekten çok üzebiliyor.
• oyun esnasında oyun tahtasını bir ya da bir kaç kez çevirin, çocuğa farklı açılardan kendi taşlarını görme fırsatı yaratın. Ayrıca oyunda ara sıra taraf da değiştirebilir, böylece çocuğunuzun farklı durumlara adapte olabilme becerisini arttırmayı deneyebilirsiniz.
• Çocuğunuzla beraber bilgisayarda satranç oynuyorsanız eğer, çocuğunuzun oyunda hamleyi geri alma fonksiyonunu kullanmasına izin verin ama siz kullanmayın 🙂
Son Söz…
Türkiye Satranç Federasyonu da;
“Çocuklarımızın olabildiğince küçük yaştan başlayarak “kişilik gelişiminde satrancın pozitif etkilerinden yararlanma” amaçlanmalı, çocuklarımızın olumlu davranışlar sergilemelerini sağlamaya çalışmalı ve bu amaç bir ‘’görev’’ olarak benimsenmelidir.”
diyerek aileleri ve çocuklarını bu spora yönlendirmeye çalışıyor.
Yararlanılan Kaynaklar…
• Cem Öz, Satranç Öğretimi. Çoluk Çocuk Dergisi 2003
• http://www.arkangles.com/kchess/children.html
• www.tsf.org.tr
İDİL SEDA AK
