Orta kulakta sıvı toplanması ve sık kulak iltihabı, çocuklarda sık rastlanan bir durum. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Anıl Güngör çocuklarda sıklıkla görülen orta kulak iltihapları ve kulak tüpleri ile ilgili merak edilen soruları yanıtlıyor.
bebek.com: Orta kulak iltihabı nedir?
Dr. Anıl Güngör: Orta kulakta sıvı toplanması ve sık kulak iltihabı, çocuklarda sık rastlanan bir durumdur. Genellikle östaki borusunun uyumsuz çalışmasına, çocukluk çağının koşulları dolayısı ile sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonlarına ve gelişmekte olan bağışıklık sisteminin yetersiz kalmasına bağlıdır. Altı ay ile 6 yaş arasındaki çocukların çoğu, bir veya birkaç kere orta kulak iltihabı geçirir. Daha büyük çocuklarda orta kulak iltihabı geçirme olasılığı daha düşüktür. Eğer orta kulak iltihabı tedavi edilmezse ve uzun süre devam ederse, çocuklarda kalıcı işitme kaybı kulak zarında ve orta kulakta düzeltilmesi zor hasar oluşabilir. Bakteri ve virüsler damlacık enfeksiyonu yolu ile olduğu gibi, östaki borusu yoluyla da orta kulağa ulaşabilirler. Bunun sonucunda orta kulakta iltihap sıvısı toplanır. Orta kulak iltihabı tedavi edilmediğinde veya ardarda tekrarlayan iltihaplanmalar olduğunda orta kulaktaki sıvı birikimi sürekli hale gelebilir.
bebek.com: Neden çocuklarda daha fazla görülür?
Dr. Anıl Güngör: Çocuklarda östaki borusu fonksiyonu, erişkinlerde olduğundan daha yavaş ve daha yetersizdir. Östaki borusunun şekli, eğimi ve boyu erişkinden çok farklıdır. Östaki borusu ya yetersiz açılmakta ya da sıklıkla, gerektiğinde kapanmamaktadır. Östaki borusunun bu uygun olmayan fonksiyonu, çocuklarda geniz etinin iltihaplanmalarında ve büyümelerinde daha da bozulur. Allerji, sinüzit, sigara dumanına maruz kalma da sıklıkla östaki tüpü fonksiyonunun bozulmasına neden olurlar. Bu durumun sürekli olması halinde orta kulaktaki iltihabi sıvı kalıcı hale gelir, koyulaşır ve zamk kıvamına erişebilir. Bu sıvı metabolik aktivite sonucu ortaya çıkan yan ürünler sebebi ile uzun dönemde kulak zarına, orta ve iç kulağa zarar verebilir. Ayrıca sıvı varlığında işitmede %30´a varan kayıp olabilir. Bu sıvıda protein ve şeker olduğundan orta kulakta mikropların üremesi, dolayısıyla da sık sık yeni orta kulak iltihaplarının gelişmesi kolaylaşır.
bebek.com: Orta kulak iltihabının nedenleri nelerdir?
Dr. Anıl Güngör: Çok küçük çocuklar nerelerinin ağrıdığını, dolayısıyla kulak ağrısını da tam ifade edemeyebilirler. Orta kulak iltihaplarının çoğu, çocuğun son 10 gün içinde geçirdiği bir soğuk algınlığını takiben gelişir.
Çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa orta kulak iltihabı olabilir:
• Sürekli kulaklarını çekiştirmesi ve kaşıması, huzursuzluk
• İştah azalması ve uyku düzeninde değişiklik
• Kulak akıntısı
• İşitme güçlüğü
• Ateş
• Uzun süreli durumlarda ayrıca
o Denge bozuklukları, sık sık düşme, çarpma, sakarlık, yürümede gecikme
o Konuşmada gecikme, çocuğun konuşmalarının anlaşılamaması
bebek.com: Ne zaman doktora başvurmak gerekir?
Dr. Anıl Güngör: Çocuğunuzda orta kulak iltihabından şüpheleniyorsanız KBB doktoruna başvurmak gerekiyor.
bebek.com: Nasıl muayene edilir?
Dr. Anıl Güngör: Doktorunuz çocuğunuzun kulağına otoskop adı verilen ışıklı bir aletle bakacak, pnömatik otoskopi ile orta kulağı ve kulak zarının hareketliliğini değerlendirecek ve gerekiyorsa timpanometri adı verilen bir test ile orta kulak basıncı ve fonksiyonunu ölçecektir. Gerekli görülen durumlarda işitme testi de istenebilir. Çocuğunuzun kulağında tesbit edilen duruma göre uygun tedavi başlanacaktır.
bebek.com: Tedavi nasıl yapılır?
Dr. Anıl Güngör: Cerrahi tedavi, orta kulak iltihabında ilk tercih edilen tedavi yöntemi değildir. Orta kulak iltihaplarının %70´i kendiliklerinden, hiçbir müdahale yapılmadan iyileşirler çünkü birçoğu virüslere bağlıdır veya vücudun normal bağışıklık sistemi bu enfeksiyonları yener. Bakterilerin neden olduğu orta kulak iltihaplarında antibiyotik tedavisi çoğu zaman başarılıdır.
Dekonjestanlar ve antihistaminikler grubunda yer alan ve soğuk algınlıklarında kullanılan ilaçların (burun damlası veya hap-şurup biçimlerinde), orta kulak sıvısının toplandığı durumlarda östaki tüpünü açmak ve sıvının buradan boşalmasını sağlamak konusunda hiç bir faydaları olmadığı dünya literatüründe defalarca gösterilmiştir. Özellikle ağız yolu ile alınan dekonjestanların ciddi yan etkileri mevcuttur. Ancak faydalı olacağı inancı ile sık sık ve hatalı olarak tavsiye edilirler. Faydası olmayan bir ilacın kullanımı çocuğunuzu gereksiz yere risk altına sokar ve ciddi ilaç yan etkilerine maruz bırakır. İlaç tedavisiyle orta kulak iltihabı ve orta kulak sıvısı düzelebilir. Östaki borusunun bu yaşlar geçinceye kadar yetersiz olan fonksiyonu nedeniyle yeni bir soğuk algınlığında orta kulakta tekrar iltihaplanma veya sıvı toplanması görülebilir.
bebek.com: Ne zaman ameliyat gerekir?
Dr. Anıl Güngör: Eğer çocuğunuzun orta kulak iltihabı uygun tıbbi tedaviye cevap vermezse, sıvı birikimi sürekli hale gelirse ve işitme kaybı fazla ise cerrahi tedavi önerilebilir. Tüp takma kararında şu kriterler kullanılır:
• 6 aylık bir dönemde 4 veya daha fazla orta kulak iltihabı olması
• 12 aylık bir dönemde 6 veya daha fazla orta kulak iltihabı olması
• Tek kulakta 6 aydan fazla süreli sıvı bulunması
• Her iki kulakta 3 aydan fazla süreli sıvı bulunması
• Orta dereceden fazla işitme kaybı
• Orta kulak iltihabı sırasında komplikasyon (menenjit, beyin absesi, yüz felci gibi)
• Antibiyotiklere şiddetli ve yaygın alerjisi olan çocuklarda
• Yenidoğanda yüksek ateşle seyreden orta kulak iltihabı
• Bağışıklık eksikliği olan bebeklerde orta kulak iltihabı
bebek.com: Kulak tüpü ameliyatı hakkında bilgi verir misiniz?
Dr. Anıl Güngör: Ameliyatta kulak zarına küçük bir tüp yerleştirilir ve orada bırakılarak orta kulağa tüp yoluyla hava gitmesi sağlanır. Kulak tüpleri çeşitli biçimlerde olurlar ve yerleştirildikten sonra genellikle tekrar orta kulak iltihabı gelişmesini önlerler. Tüp sayesinde orta kulaktaki sıvı östaki borusu ve tüp yolu ile boşalır.Genellikle hastanede toplam kalış süresi, aynı anda geniz eti ameliyatı veya bademcik ameliyatı yapılmamışsa birkaç saatten uzun değildir.
bebek.com: Kulak tüpü ameliyatı sonrasında özel bir bakım gerekir mi?
Dr. Anıl Güngör: Kulak tüpleri, orta kulağa hava gitmesini sağlayarak genellikle tekrarlayan orta kulak iltihaplarını önlerler. Bununla birlikte, kulak tüpü takıldıktan sonra kulak yolundan orta kulağa su girmesi ihtimali ortaya çıkar. Bu durumda, sudaki bakteri ve virüs cinsi mikropların orta kulakta iltihaba neden olması mümkündür. Bu nedenle, kulak tüpü takıldıktan sonra suyla ilişkili bazı faaliyetlerde (yüzme, banyo, duş, vs.) çocuğunuzun kulak yolunu korumanız, gerekirse tıkaç kullanmanız uygun olacaktır.
Kulak tüpü varlığında kulak iltihabı oluşma riski azalır ancak devam eder. Kulak iltihabı anne-babalar veya bakıcılar-öğretmenler tarafından kolaylıkla teşhis edilirler çünkü kulaktan ağrısız akıntı olur. Bu durumda kulak iltihabının tedavisine antibiyotikli kulak damlası ile başlanır. 3-4 gün içinde tedaviye cevap vermezse ağızdan antibiyotikler verilir. Çok nadiren akıntı ilaç tedavisine cevap vermediğinde tüpün yenisi ile değiştirilmesi gerekebilir.
bebek.com: Kulak tüpü ne kadar süreyle kulakta kalır?
Dr. Anıl Güngör: Kulak tüpü, kulak zarında genellikle 12-18 ay süreyle kalır; daha sonra kendiliğinden kulak yoluna düşer ve kulak zarında tüpün takıldığı delik kendiliğinden kapanır. Eğer tüp kendiliğinden düşmezse, doktorunuz 18 ay ile 3 yıl arasındaki bir sürede tüpün alınması gerektiğini bildirecektir. Kulak tüpleri, orta kulak iltihaplarının önlenmesinde oldukça etkili olmakla birlikte, tek bir uygulama kesin tedavi için yeterli olmayabilir. Tüpler ancak yerinde kaldıkları süre içinde yarar sağlarlar; tüp düştükten sonra iltihabın tekrarlaması halinde tüpün yeniden takılması gerekebilir.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]Bebek sağlığı ile ilgili içerikler için https://www.bebek.com/bebek-sagligi/ 👶[/box]
