Erişkin dönemde sağlıklı ağız ve diş yapısına sahip olabilmek ancak çocukluktan itibaren yapılan düzenli kontrollerle mümkün olabiliyor. Çocukların ağızlarında çürüğe neden olan bakterilerle doğmadıklarına dikkat çeken Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Diş Hekimi (Pedodontist) Neşve Kayabaşoğlu, çocukların ağız ve diş sağlığı konusunda ebeveynlere düşen görevleri ve yapılması gerekenleri anlattı.
Çocukların ilk ağız ve diş sağlığı muayenesi ne zaman yapılmalı?
İlk ağız ve diş muayenesinin çocuğun ilk dişi çıkmaya başladıktan sonra yapılması gerekiyor. İlk diş hekimi ziyaretinin bu kadar erken başlamasının en önemli nedeni, bebeklik döneminde dişlerin nasıl temizlenmesi gerektiğini ebeveynlere gösterebilmek ve yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak çok küçük yaşlarda oluşabilen “biberon çürükleri”nden bebeklerin korunmasını sağlamaktır.
Çocukların dişleri ne zaman fırçalanmaya başlanmalı?
İlk diş çıktığı andan itibaren çocukların dişlerinin düzenli olarak fırçalanmaya başlanması gerekiyor. Temizleme işlemi, her beslenmenin sonrasında çocuklar için özel olarak üretilmiş diş fırçalarıyla yapılabiliyor. 0 – 3 yaş arası fluorid içerikli diş macunu kullanımı önerilmemekle beraber, bu yaşlar arasında sadece su kullanarak diş fırçalamak temizlik için yeterli oluyor. Ayrıca çocuklar için özel olarak üretilmiş fluorid içermeyen diş macunları da kullanılabiliyor. Çocuğun dişleri 3 – 3,5 yaşından itibaren 12 yaşına gelinceye kadar düşük oranda fluorid içeren çocuk diş macunlarıyla fırçalanabilir.
Süt dişlerindeki çürükler neden önemli?
Süt dişlerinin birinci görevi beslenmenin sağlanmasıdır. Süt dişlerinde oluşan çürükler beslenme sırasında ağrıya neden oluyor ve bunun sonucunda çocuk beslenmeyi reddediyor. Bu da çocuğun büyüme gelişimini olumsuz yönde etkiliyor. Bakteriler, çürük lezyonlarında sağlam diş yüzeylerine oranla daha çabuk ürüyor. Ağızdaki bakteri sayısının artışı, çocukların ağız ve diş sağlıkları için olduğu kadar, genel sağlıkları için de tehdit oluşturuyor.
Süt dişlerinin erken kaybı ne gibi sorunlara yol açıyor?
Süt dişleri, arkalarından gelen dişler için rehber görevini üstleniyorlar. Buna bağlı olarak süt dişlerinin erken kaybında diş dizisinde çapraşıklıklar ve çene gelişiminde bozukluklar meydana gelebiliyor. Çocuk, çok sayıda erken süt dişi kaybı sonucunda, görünümündeki ve konuşmasındaki bozukluklara bağlı olarak psikolojik sorunlar da yaşayabiliyor.
Düzenli fırçalamaya ve bakıma rağmen dişler çürüyebilir mi?
Her beş çürük lezyonundan dördü, azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde oluşuyor. Bunun nedeni azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunan derin girintilerdir. Fırça kılları bu girintilerin tabanına kadar ulaşamıyor ve dişler çürüyor. Bu bölgelerde besin birikimini önlemek için bu girintiler, “Fissür örtücü” adı verilen akıcı kıvamdaki çürükten koruyucu bir jelle doldurup sertleştiriliyor. Ayrıca süt dişlerinin ara yüzlerinde, dişin koruyucu tabakası olan minenin ince olması nedeniyle çürüklerle sık karşılaşılıyor. Bu durumu engellemek ve mine sertliklerini artırmak amacıyla yüzeyel fluorid uygulamaları yapılıyor.
Ara yüz çürüklerini önlemek için ne yapılması gerekir?
Bu bölgelerde çürük oluşumunu önlemek için etkili diş fırçalamanın yanı sıra, diş ipi kullanımı da büyük önem taşıyor. Bunun dışında tüm dişlere yüksek miktarda fluorid içeren yüzeyel fluorid uygulamalarının yapılması, mine sertliğini artırıyor ve böylece bu bölgelerde çürük oluşumu riski azalıyor.
Yüzeyel fluorid uygulaması nedir? Ne kadar zamanda bir uygulanmalıdır?
Yüzeyel fluorid uygulaması, üç yaşından sonra tüm çocukların dişlerinin mine sertliklerini artırmak ve bu sayede çürük oluşumunu önlemek için yapılan önemli bir koruyucu uygulamalıdır. Çocuğun dişlerini temizledikten sonra fluorid jelleri dişlerin üzerinde bekletiliyor ve daha sonra temizleniyor. Bu uygulama çocukların ağız ve diş sağlığı durumlarına göre dört ya da altı ayda bir tekrarlanıyor.
Süt dişleri tedavi edilmeyip çekilirse sonuç ne olur?
Toplum içerisinde ne yazık ki süt dişlerinin arkasından sürekli dişlerin gelmesi nedeniyle, bu dişlerin tedavi edilmeden çekilmesinin daha doğru olduğu düşünülüyor.
Oysa arkalarından gelen sürekli dişler için rehber görevi gören süt dişlerinin erken kaybında, komşu süt dişler çekilen dişin boşluğuna doğru kayıyor. Dolayısıyla çocuk ileride aslında hiç ihtiyaç olmayacakken diş teli tedavisi görüyor. Bu nedenle çürüksüz dişlerin mümkün olduğunca tedavi edilip, düşme zamanlarına kadar ağızda kalmalarının sağlanması gerekiyor.
Çürüksüz Dişler İçin
• Çocuğunuzu en geç bir yaşından itibaren düzenli olarak diş hekimine götürün.
• Günde en az iki kez dişlerini fırçalayın.
• Üç yaşından itibaren koruyucu uygulamalarını (fissür örtücü ve yüzeysel fluorid uygulamaları) yaptırın.
• Çocuklarınıza ara öğünlerde tatlı besinler yerine, peynir gibi lifli gıdalar, meyve ya da kuruyemiş yedirin.
• Ara öğünlerin arkasından dişlerini fırçalamasını ya da en azından ağzını çalkalamasını sağlayın. Xylitol içerikli sakızlar da, diş sağlığı açısından hem tükürük akış hızını artırması, hem de diş yüzeyindeki birikintilerin temizlenmesini sağlaması açısından yararlıdır.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]Bebek gelişimi ile ilgili içerikler için tıklayın! https://www.bebek.com/bebek-gelisimi/ 🤰🏻[/box]