Evinizi taşırken küçük bebeğinizin etkilenebileceği hiç aklınıza geliyor mu? ELELE Çocuk ve Aile Psikolojik Danışmanlık ve Özel Eğitim Merkezi Psikolog Bihter Mutlu Gencer “Taşınma yeni bir hayat anlamına geldiği kadar aynı zamanda oldukça hatırı sayılır bir stres kaynağıdır da. Özellikle çocuklar için…” diyerek taşınmayı düşünen ya da zorunlu olarak taşınması gündemde olan anne ve babalara önerilerde bulunuyor.
Yenilik ne kadar olumlu olursa olsun ona alışmak için zaman gerekiyor. Taşınma, yeni bir çevre, yeni ev, yenilenmiş eşyalar, yeni komşular ve arkadaşlar fikirlerinin getirdiği heyecan dolu yeni bir hayat anlamına geliyor. Ancak, özellikle çocuklar için bir stres kaynağı olma özelliğini de taşıyor. Psikolog Bihter Mutlu Gencer “Taşınmanın etkileriyle ilgili olarak birkaç faktörden söz edilebilir.” Diyerek şöyle devam ediyor: “Tepkiler çocuktan çocuğa kişilik özelliklerine göre değişebilir. Eğer çocuk yeni ortam ve durumlara kolaylıkla uyum sağlayabilen bir kişiliğe sahipse taşınma onun için, daha zor uyum sağlayıp, daha uzun zamanda arkadaş edinebilen bir çocuğa göre daha kolay atlatılabilir bir durumdur. Öte yandan bir boşanmanın, veya bir kaybın ardından gelen zorunlu bir taşınmanın etkileri elbetteki daha yoğun ve karmaşık olur. Çocuğun yaşı da göz önünde bulundurulması gereken bir başka faktördür. Ayrıca çocukların tepkileri ve başa çıkma mekanizmaları yaş dönemlerine göre de değişebilir.”
Tepkiler
Anne babaların taşınmayla birlikte bazı sorunların oluşabileceğini doğal olarak kabul etmeleri ve bu konuda rahat olmaları gerekiyor. Taşınmayı ve yeni hayatlarını ne kadar sabırsızlıkla bekliyor olurlarsa olsunlar, eskiye özlem zaman zaman hissedecekleri bir duygu olacak. Çocukların da duygu ve düşünceleri farklı değil. Tıpkı anne ve babaları gibi çocukları da alışık oldukları ve bir bağlanma geliştirdikleri evlerini, odalarını, yataklarını, mahallelerini, her zaman şeker almak için uğradıkları marketlerini, belki de okullarını ve arkadaşlarını terk ediyor olacaklar. Bihter Mutlu bu noktada şunları söylüyor: “Çocukların “aynılık ihtiyacı” ve değişiklikle gelen tepkileri göz önünde bulundurulduğunda taşınma çocuklar için gerçekten güç olabilir. Bazı çocuklarda taleplerin artması, bebeksi hareketler, dikkat çekmeye yönelik davranışlar, öfke patlamaları, üzüntü, kızgınlık, endişe gibi duyguların artması, yuva-okul uyumsuzluğu, uykusuzluk, iştahsızlık, gece korkuları, altını ıslatma, vs. gibi çeşitli tepkiler ortaya çıkabilir. Bu tepkileri en aza indirebilmek ve taşınmayı olabildiğince olumlu bir süreç olarak yaşamak için çeşitli yollar izlenebilir.”
Ne yapmalı?
Her şeyden önce anne baba olarak taşınma sürecinde çocuğunuzun size her zamandan çok ihtiyacı olduğunu unutmamakta fayda var. Taşınma toplanma, paketleme, ağır eşya taşıma, temizlik gibi bir sürü fiziksel anlamda da yorucu iş içeriyor. Psikolog Gencer annelere şu öneride bulunuyor: “Bu kadar iş arasında kaygı seviyenizi normal tutmaya çalışıp, çocuğunuza karşı belki de her zamandan daha fazla anlayışlı olup, onun duygu ve düşüncelerine kulak vererek onunla bire bir ilgilenip, göz göze diz dize oyun oynamaya vakit ayırmak uygun olur. Çocuk yetiştirirken onu dinleyebilmenin -yani kesmeden, bölmeden, araya girmeden sadece ne dediğini duyabilmekten söz ediyorum- en önemli anne baba meziyetlerinden biri olduğunu düşünürüm. Bu meziyet taşınma gibi sıra dışı zamanlarda daha da önem kazanır. Çocuğu dinlemek, taşınmayla ilgili içinde oluşan hem olumlu hem olumsuz duygularını duyup kabul etmek; hatta siz büyüklerde oluşan benzer duyguları da çocukla paylaşmak onlara iyi gelir. Annesinin gayet rahat ve doğal bir şekilde “biliyor musun yeni evimizde yaşamak için sabırsızlanıyorum ama burayı da çok özleyeceğimden eminim, özelikle de balkondan görünen şu ağaçları” diyebilmesini duyan bir çocuk benzer duyguları annesinin de hissediyor ve bununla ilgili gayet güvenli oluşuyla birlikte rahatlayabilir. Bazen anne babalar çocuklara taşınacaklarını ne kadar geç söylerlerse herşeyin daha kolay olacağını düşünürler. Bu büyük bir hata olabilir. Çocuğu taşınmaya hazırlarken taşınılacağını olabildiğince erken söylemek ve neden taşınıldığını en iyi şekilde açıklamak çocuğun bu fikirle başa çıkmasına yardımcı olur.”
Öneriler
Psikolog Bihter Mutlu Gencer şu tavsiyelerde bulunuyor:
• Yeni ev arama sürecine, ev bulunduğunda yeni eşya alma, dekorasyona karar verme (özellikle kendi odası için) gibi aşamalara çocuğunuzu dahil edin. Bu, onun da fikirlerine saygı duyulduğunu göstermek ve çocuğun özgüven gelişimi açısından iyi bir fırsattır, hem de taşınma fikrine daha çabuk uyum sağlamasını sağlar.
• Çocukların komşulara, sevdiği insanlara ve arkadaşlarına veda edebilmeleri için bir veda partisi yapmak çocukların teker teker ev dolaşmaktansa bir defada veda edebilmelerini ve bu gidişi somutlaştırabilmelerine yardımcı olur.
• Taşınmayla birlikte çocuklara her şey yeni ve korkutucu gözükür. Bu yenilik ortamı içerisinde bazı şeylerin hala aynı oluşu onları rahatlatıp güvende hissettirebilir. En sevdikleri oyuncakları, kitapları, battaniyeyi, varsa uyku objelerini paketlemeden, rahatça ulaşabilecekleri şekilde bir çantaya koyup arabayla taşımak en iyisidir. Ayrıca yemek ve uyku zamanları gibi rutinleri de olabildiğince aksatmadan sürdürmek çocukların aynılık ihtiyacına katkıda bulunur.
• Taşınma sürecini bazen yetişkinler eskimiş eşyalardan kurtulma ve yeni bir düzen oturtma olarak görürler. Ancak, eski eşyaları atarken çocukların sevdiği ve değer verdiği objelere -ne kadar eskimiş ve yıpranmış olursa olsun- dikkat etmek gerekir. Özellikle okul öncesi dönemde çocuklar küçülmüş eşyalarından bile kurtulmakta zorlanırlar, bunlarla ilgili kayıp duyguları hissederler. Atılacak eşyalarla ilgili olarak -hele söz konusu olan kendi eşyalarıysa- çocuklara danışmak ve bir fikir birliğine varmak iyi olur.
• Çocukları yeni ev civarında eğlenceli bir “çevreyi tanıma turu’na çıkarmak, sokakları göstermek, bundan sonra alış veriş edecekleri marketten ilk bisküvilerini almak gibi aktiviteler de yararlı olabilir.
• Yeni arkadaş edinebilecekleri ortamlar yaratmak, örneğin evde bir “merhaba partisi” vermek, veya mahalledeki çocukları tanıştırabilecek çocuğu olan bir komşu ayarlamak iyi bir fikir olabilir.
• Taşınmanın etkileri ne kadar sürerse sürsün sonunda çocuklara “bir süre sonra her şeyin artık o kadar da yeni ve ürkütücü gelmemeye başlayacağının” teminatının anne baba tarafından verilmesi çocuklara güven duygusu verir. Zaten karşılıklı sevgi ve saygıya dayanan ilişkilerin yaşandığı, iletişimin güçlü ve olumlu olduğu, kişilerin birbirini dinlediği ve anladığı, birlikte bir yaşamdan zevk alındığı bir aile ortamında çocuklar taşınma gibi zahmetli bir sürecin üstesinden kolaylıkla gelir, hatta bu deneyimi kişiliklerinin gelişiminde olumlu bir basamak olarak kullanırlar.
Bihter Mutlu Gencer
Psikolog, Özel Eğitim Uzmanı
ELELE Çocuk ve Aile Psikolojik Danışmanlık ve Özel Eğitim Merkezi
Çeşme Sk. No:17 Yeniköy/İstanbul
Tel: 223 91 07
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]Bebek gelişimi ile ilgili içerikler için https://www.bebek.com/bebek-gelisimi/ 👼[/box]
