Tuvalet eğitimi vermek annelerin korktukları ve bazı endişelerinin olduğu bir dönemdir. Yanlış verilen tuvalet eğitimi hem süreci uzatırken hem de çocukların kişilikleri üzerinde bazı olumsuz etkilere neden olabilir. Bu sebeple tuvalet eğitiminde ebeveynlerin tutarlı ve aceleci olmamaları gerekir.
Çocukların hayatlarındaki dönüm noktalarından biri olan tuvalet eğitimi, doğru verilmez ise çocuğun fiziksel, bilişsel, cinsel ve algısal gelişiminde telafisi çok zor olan sorunlara sebep olabilir. Bu konuda hataya düşmemek ve sıkça yapılan bu hatalardan uzak durmak için tuvalet eğitimi nedir, tuvalet eğitiminde yapılan hatalar nelerdir gibi sorulara cevap bulabileceğiniz bu yazımızı sizler için hazırladık.
Tuvalet Eğitimi Nedir?
Tuvalet eğitimi, çocuğun yardım almadan tuvaletinin geldiğini fark ederek tuvaletinin geldiğini söylemesi ve tuvalete gidip yapmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi anne ya da babanın çocuğunun tuvaletinin geldiğini anlayıp onu uyarması ve tuvalete göndermesi değil kendisinin fark edip ihtiyacını gidermesidir.
Uzmanlar, genellikle çocukların 1-3 yaş dönem aralığında verilen tuvalet eğitiminde doğru zamanın, çocuğun fiziksel ve ruhsal anlamda hazır olmasına bağlı olarak değişkenlik gösterdiği savunmaktadırlar. Çünkü boşaltım sistemi ile ilgili organların işlevleri genellikle 48 ay yani 2 yaş civarında tamamlanır. Bu sebeple çocuğunuz tuvaletinin geldiğinin farkına varsa bile bunun için becerileri tam olarak gelişmemiştir. Tuvaletinin farkına varsa bile bunu tutabilmesi ve gidip yapabilmesi için böbrek, karın kasları, idrar torbası ve beyin arasındaki sinyallerin organize bir şekilde çalışabilmesi ve bedensel, zihinsel gelişiminin tamamlanması gerekir.
Peki, çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olup olmadığını nasıl fark edersiniz, belirtiler nelerdir bunları inceleyelim:
- Çocuğunuz yürümeye başladıysa ve basit komutları anlayıp uygulayabiliyorsa,
- Basit cümleler kurup burun, kulak, göz gibi yüzünün parçalarını gösterebiliyorsa,
- Kaka ya da çiş yapmanın farkında olup saklanmaya çalışıyorsa ya da yüz ifadesinde değişim oluyorsa,
- Bezi ıslak ya da kakalıyken bundan rahatsız oluyor, evin farklı yerlerine gidiyor ya da bezinin çıkarılmasını istiyorsa,
- Bez 2 saatten fazla kuru kalıyorsa,
- Tuvalet, lazımlık ya da adaptör gibi araçlara ilgi duymaya başladıysa çocuğunuz tuvalet eğitimine hazırdır diyebiliriz.
Bunlarla beraber çocuğun hayatının normal bir evresinde bu eğitimi vermek çok önemlidir. Diş çıkarma, hastalık ve aşı sonrası yükselen ateş gibi sağlık sorunlarının olmadığı durumların yanı sıra taşınma, boşanma ve vefat gibi aile sorunlarının da olmadığı bir zaman dilimi tercih edilmelidir.
Tuvalet Eğitiminde Yapılan Hatalar
Tuvalet eğitimi aslında kısa bir zaman diliminde verilebilecekken yapılan hatalar sebebiyle bu süreç uzamakta ve hem ailenin hem de çocuğun yorulup kaygılanmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple çocuğunuz hazır olduğunda doğru zaman dilimini seçerek bu eğitime başlamanız doğru olacaktır. Tuvalet eğitimi verirken yapılmaması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tuvalet eğitiminde yapılan hatalar arasında doğru zamanı beklememek neredeyse ilk sırada yer alır. Her çocuğun kendine özgü bir gelişim süreci vardır. Daha önce çocuğunuzun hazır olduğunu nasıl anlayabileceğini açıklamıştık. Bu belirtiler olmadan ya da başka ailelerin farklı tecrübeleri doğrultusunda erken başlanan eğitim süreci başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bunun yanı sıra aile büyükleriniz de sizi bazı konularda yönlendirebilir. Erken ya da geç başlanan eğitimlerde kontrol sağlanması oldukça zorlaşabilir. Bu sebeple çocuğunuzun kendine has bir gelişimi olduğunu unutmamalı ve gözlemleriniz sonucu hazır olduğunu gördüğünüzde eğitime başlamalısınız.
- Doğru zaman seçimi çocuklar kadar anneler içinde önemlidir. Eğer sizin için stresli bir dönemde çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırmaya çalışırsanız bu sizin içinde hayli zor olacaktır. Aksi takdirde bu süreç sizin içinde yorucu ve yıpratıcı olabilir. Bu sebeple geceleri çocuğunuzu uykudan uyandırıp tuvalete kaldırma, altına kaçırma ya da tuvalete gitmekten korkma gibi süreçlerin yaşanabileceğini göz önünde bulundurup sakin ve sabırlı olabileceğiniz bir dönemi seçmelisiniz.
- Tuvalet eğitimine erken başladığınızda sorun yaşama ihtimaliniz olduğu gibi geç başladığınızda da bu ihtimal söz konusudur. Zamanı gelince nasılsa öğrenir gibi düşünceyle çocuğunuzu kendi haline bırakırsanız çocuğunuzun karakter gelişiminde sorunlar oluşabilir. Kendini olduğundan daha özgür hissetme, istediğini elde etmek için başkalarını önemsememe ya da sosyal ortamlarda kurallara uymama gibi sorunlar yaşanmaması için doğru zamanı seçme ve bu eğitimi verme konusunda kararlı olmalısınız.
- Her çocuk kendine özgü bir gelişime sahip olduğu için bazısı 2 günde tuvalet alışkanlığı kazanırken bazısında bu haftaları bulabilir. Bu sebeple sabırlı olmalı ve başkalarının sizi olumsuz etkilemesine izin vermemelisiniz.
- Tuvalet eğitimi her çocuğun bir şekilde yaşadığı doğal bir süreçtir. Birden tüm ilgi bu olaya çevrildiğinde çocuğunuz üzerinde psikolojik bir baskı hissedebilir. Başka çocuklarla kıyaslama, tuvalete gitmesi konusunda sürekli ısrarcı ve müdahaleci davranışlar çocukta çişini tutma veya kakasını bekletme gibi sorunlara neden olabilir. Bu sebeple baskı kurmadan ama kontrolü de kaybetmeden bu eğitimi tamamlamalısınız.
- Yeniden bezlemek tuvalet eğitiminde yapılan hatalar arasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Eğitime başladığınız zaman gece uyurken ya da bir yere giderken çocuğunuzu bezliyorsanız bu kafa karışıklığına sebep olacak ve süreci uzatacaktır. Bu sebeple çocuğunuz farketmeden yatağının altına bir koruyucu koyabilir ya da gözden çıkardığınız bir yatağı kullanmaya başlayabilirsiniz.
- Altına kaçırdığında ona kızmak ve cezalandırmak tuvalet eğitiminde yapılmaması gerekenlerin başında gelir. Altına kaçırdığı zamanlarda başa döndük kaygısı yaşamak ve azarlamak yerine daha yapıcı bir dille ona bunun doğru olmadığını anlatmalısınız. Tuvalet eğitimi verirken çocuğunuzu cezalandırdığınızda onun kaygılanmasına yol açıyor ve bu da gelişmeye başlayan kaslarını olumsuz etkiliyor. Aynı şekilde ödül vermek çocuğunuzun uçsuz bucaksız istekleri olmasına ve her geçen gün bu isteklerin büyümesine neden oluyor. Bu durum tuvaletinin normal bir ihtiyaç olmaktan çıkıp çocuğun isteklerini yaptırma yöntemine dönüşebiliyor. Bu sebeple bu hatadan uzak durmalı ve altına kaçırdığında sabırlı bir davranış sergilemelisiniz.
- Sürekli “Çişin var mı? Tuvaletin geldi mi?” gibi sorular sormak çocuğun bunalmasına ve bunun karşılığında da tuvalet eğitimine karşı tavır almasına sebep olabilir. Çocuklarında yetişkinlerde olduğu gibi yarım saatte bir tuvaleti gelmez ya da sürekli bunun sorulması hoşlarına gitmez. Bunun yerine çocuğunuzda tuvaleti geldiğine dair işaretler gördüğünüzde “istersen birlikte tuvalete gidebiliriz” gibi anlayışlı ve teşvik edici cümleler kullanabilirsiniz.
- Çocuğunuza tuvalet eğitimi için lazımlık almış olabilirsiniz. Bu lazımlığın onun peşi sıra evin muhtelif yerlerine taşınması bu alışkanlığın oturması açısından hatalı bir davranıştır. Bunun yanı sıra uzun süre klozette ya da lazımlıkta oturmak da doğru değildir. Bu durum hırçınlaşmasına ve sonucunda da gidip evin olmadık bir yerine çişini yapması ile sonuçlanabilir. Tuvaletin yapıldığı yer banyoda klozet olmalı ya da lazımlık sabit bir yerde durmalıdır. Kuralların olması ve bu kuralların tutarlı bir şekilde yerine getirilmesi çocukların yeni bir şey öğrenirken kolay adapte olmasını sağlar. Bu sebeple uzun süreler tuvalette oturmak yerine bir süre bekledikten sonra “yine deneriz ne dersin” gibi olumlu cümlelerle onu rahatlatabilirsiniz.
- Tuvalet eğitiminde çocuğun kakasını yapması bazen oldukça zor bir süreç yaşamanıza neden olabilir. Ayakta kaka yapmaya alışkın olan çocuklar otururken yapmakta zorlanabiliyor ya da kendisinden bir parça kopuyor gibi hissedebiliyor. Kakasını yaptıktan sonra uzun uzun incelemesine izin vermek ya da tuvaletten apar topar çıkararak görmesine engel olmak çocuğun kakasını uzun süreler tutmasına sebep olabilir. Bu sebeple görmesine izin verip “hadi bunu diğer kakaların yanına gönderelim” gibi telkin edici cümlelerle sifonu birlikte çekebilirsiniz. Bu onu hem rahatlatacak hem de kakası geldiğinde bunun normal bir durum olduğunu öğrenecektir.
Bebek tuvalet eğitimi için ihtiyaç listeniz hazır mı? Bağlantıya tıklayarak yazımıza ulaşabilirsiniz: https://www.bebek.com/bebek-tuvalet-egitimi-icin-ihtiyac-listesi/
