Günümüzde çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin karşısına çıkan en büyük sorun infertilitedir. İnfertilite yani kısırlık, kadından veya erkekten ya da her ikisinden kaynaklı bazı üreme sistemi sorunlarından dolayı gebelik elde edilememesi durumudur ve bu sorun için birçok tedavi yöntemi vardır.
Yumurta çatlatma iğnesi de bu amaçla en sık başvurulan yöntemlerden biridir. Bu kadar sık tercih edilen bir tedavi şekli olması, pek çok sorunun da akıllara takılmasına yol açabilmektedir.
Yumurta çatlatmaya yarayan bu iğne nedir, nasıl kullanılır? Ne işe yarar? Merak ettiğiniz her şeyi sizler için derledik.
Yumurtanın Çatlaması Ne Demektir?
Çatlatıcı iğnelerden bahsetmeden önce yumurta çatlatma ne anlama geliyor, bunu öğrenmek gerekir. Böylelikle yapılan uygulamanın amacı daha rahat anlaşılabilir.
Döllenmenin meydana gelebilmesi için öncelikle şu aşamaların gerçekleşmesi gerekir:
- Kadının vücudunda doğduğu ilk günden beri folikül isimli keseciklerin içerisinde yumurta hücreleri vardır ve bu kesecikler her ay belli bir olgunluğa ulaşır.
- Foliküllerin olgunlaşabilmesi için LH (Luteinleştirici hormon) ve östrojen hormonlarının en üst seviyeye ulaşması gerekir.
- Bu hormonlar yeterli seviyeye ulaştığında folikülü uyararak olgunlaşmasını sağlar ve ardından olgunlaşan folikülü çatlatır. Bu olaya yumurtlama (Ovülasayon) adı verilir.
- Çatlayan folikülün içerisindeki yumurta hücresi dağılarak fallop tüplerine ilerler ve buradaki yapılar tarafından tutulur.
- Fallop tüplerinde sperm hücresi ile karşılaşan yumurta hücresi sperm tarafından döllenir.
Görüldüğü gibi döllenmenin gerçekleşmesi ancak ve ancak yumurtanın çatlaması ile mümkün olabilmektedir. Eğer foliküller olgunlaşarak çatlamaz ve yumurta hücreleri tüplere ilerlemezse döllenme ve gebelik söz konusu olamaz.
Yumurta Çatlatma İğnesi Nedir?
Bir kadının vücudundaki yumurta rezervi içerisinden her ay bir adet yumurta hücresi olgunlaşarak çatlamaktadır. Fakat bazı kadınlarda bu hücreler olgunlaşsa dahi çeşitli nedenlere bağlı olarak çatlama olayı kendiliğinden gerçekleşmeyebilir. Bu gibi durumlarda dışarıdan bir uyarıcıya ihtiyaç duyulur.
Yumurta çatlatma iğnesi, içerisinde HCG hormonu bulunduran ve üreme hücrelerinin çatlamasında etkili rolü olan LH hormonuna benzer etki gösteren bir ilaçtır.
Piyasada Pregnyl veya Ovitrelle isimleri ile bilinen bu iğneler, yumurtlama sorunu yaşayan kadınlara uygulanarak döllenmenin ilk adımını gerçekleştirmeye yardımcı olur.
Çatlatma İğneleri Hangi Amaçla Kullanılır?
Çatlatma iğneleri hamile kalamayan her kadına uygulanmaz. Öncelikle birtakım testler ve tetkikler sonrasında kişinin yumurtlama yeteneği tespit edilir.
- Folikül kesesindeki yumurta hücreleri olgunlaşabiliyor, ancak kendiliğinden çatlayamıyorsa,
- Kişinin çatlamaya engel olabilecek bir sağlık problemi varsa,
- Kişi aşılama tedavisi görüyorsa,
- Kişi tüp bebek tedavisi görüyorsa,
çatlatıcı iğnelerin kullanımına başvurulabilir.
Çatlatma İğnesi Nasıl Uygulanır?
Çatlatma iğnesi, kullanım amacına göre farklı şekillerde uygulanabilir.
Cilt altından kas içine doğrudan enjekte edilen bu ilaç; kalçadan, üst kolun arka kısmından veya göbekten yapılabilir.
-
Tüp bebek tedavisi için kullanılıyorsa;
Öncelikle adetin 2. gününden başlanarak yaklaşık 10-11 gün süre ile yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar uygulanır. Bu uygulama sırasında ara ara yumurtalıklar ultrasonografi ile görüntülenerek yumurtaların gelişimi kontrol edilir. İlaç uygulaması sonrası yumurtalar yeterli olgunluğa eriştiğinde çatlatma iğnesi yapılır. İşlemden 36 saat sonra da çatlayan yumurtalar toplanarak daha önceden toplanmış sperm hücreleri ile laboratuvar ortamında birleştirilir.
-
Aşılama tedavisi için kullanılıyorsa;
Olgunlaşan yumurtaların çatlaması için enjeksiyon uygulanır ve 36 saat sonra fallop tüplerine sperm hücresi aşılanır.
-
Sadece çatlamanın gerçekleşmesi isteniyorsa;
İğne, LH hormonunun görevini üstlenmesi için yapılır. 16-22 mm büyüklük elde edildikten sonra işlem yapılır. Ardından 36 saat sonra çatlamanın olması beklenir. Bu arada işlemden birkaç gün öncesinde ve birkaç gün sonrasında cinsel birliktelik sağlanarak çatlayan yumurtanın sperm hücresi ile karşılaşma olasılığı artırılır.
Yumurta Çatlatma İşlemi Ne Zaman Yapılır?
Vücudun belli bir yumurtlama zamanı vardır. Bir kadının ovülasyonla ilgili sıkıntıları varsa çatlatma iğnesini kendi isteğine göre alıp uygulaması doğru bir hareket değildir. Çünkü enjeksiyonun işe yarayabilmesi için doğru zamanda uygulanması gerekir.
Peki çatlatma iğnesi ne zaman yapılır?
Çatlamanın meydana gelebilmesi için yumurta hücresinin belli bir olgunluğa erişmiş olması gereklidir. Ancak her kadının ovülasyon tarihi farklıdır. Ultrason kontrolleri ve hormon testleri ile vücuttaki LH ve östrojen seviyelerinin en üst seviyeye ulaşması beklenir. Böylelikle yumurta belirli bir büyüklüğe ulaşabilir. Hücre yaklaşık 16-22 mm boyuta ulaştığında çatlatma iğnesinin yapılması için ideal büyüklük elde edilmiş olur. Gerekli olgunluk elde edildikten sonra iğne yapılabilir.
Çatlatma İğnesinin Yan Etkileri Nelerdir?
Çatlatma iğneleri, yumurtlamayı destekleyen ve olgunlaşan yumurtanın çatlayarak döllenmesine yardımcı olmak amacıyla uygulanan tıbbi bir işlemdir. Bu nedenle diğer birçok tıbbi uygulamada olduğu gibi bu yöntemin de birtakım yan etkileri vardır.
Yumurta çatlatma iğnesinin yan etkileri şunlardır;
- İşlem sırasında enjeksiyon uygulamasından kaynaklı olarak biraz ağrı olabilir.
- İşlem sonrasında folikülün çatlaması ve yumurta hücrelerinin dağılmasına bağlı olmak üzere kişide karın veya kasık ağrısı meydana gelebilir.
- İğnenin içeriğinde folikül uyarıcı hormon olarak bilinen FSH vardır ve bu hormon vücuda girdikten sonra göğüslerde hassasiyet yaratabilir.
- Yine FSH hormonunun miktarı nedeniyle vajinal akıntıda artış görülebilir.
- Vücut ısısında bir miktar yükselme yaşanabilir.
- Uygulama sonrası birkaç gün cinsel istek artışı meydana gelebilir.
Tüm bu yan etkiler iğnenin içeriğinden veya çatlamanın gerçekleşmesinden kaynaklı ortaya çıkan olağan etkilerdir ve yaşanması normaldir. Aynı zamanda yumurta çatlama belirtileri arasında da sayılabilir. Ancak uygulamanın yapıldığı her kadında mutlaka görülmez.
Bu belirtilerin dışında;
- Yüksek ateş
- Mide bulantısı
- Kusma
- Nefes darlığı
gibi bulgular gözlemleniyorsa muhakkak bir doktora veya sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Bu belirtiler yumurtalıkların aşırı uyarılması sonucu gerçekleşmiş olabilir ve müdahale gerektirir. Bu uyarılmaya ovaryan hiperstimülasyon sendromu (OHSS) adı verilir ve bazı durumlarda tehlikeli olabilmektedir.
Yumurtanın Çatlayıp Çatlamadığı Nasıl Anlaşılır?
Diğer infertilite tedavilerinde olduğu gibi çatlatma iğnelerinin de sonucu merak uyandırır ve çiftler uygulamanın başarılı olup olmadığını anlamak isterler.
Eğer işlem yapıldıktan yani iğne enjeksiyonu gerçekleştikten 14 gün sonra adet kanaması yaşanmışsa yumurta çatlamış, ancak gebelik sağlanmamıştır.
Fakat uygulama sonrası yani enjeksiyondan yaklaşık 36 saat sonra kasık bölgesinde tek taraflı veya çift taraflı bir ağrı söz konusu ise, bu ağrı folikülün çatlaması ile içerisinde bulunan yumurta hücrelerinin bir miktar sıvı ile dağılması nedeni ile meydana gelmiştir. Kısacası yumurtanın çatladığının habercisidir.
Yumurta çatlatma iğnesi kullanımının asıl amacı, doğurganlık şansını artırmaktır. Unutulmamalıdır ki, gebelik elde edebilmede etkili olan başka birçok faktör bulunmaktadır. Bebek sahibi olmak için tek başına enjeksiyon uygulaması yeterli olmayabilir.
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]
“Kısırlık Testi Nasıl Yapılır?” Konulu yazımızı okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz.
Kısırlık Testi Nasıl Yapılır? : https://www.bebek.com/kisirlik-testi-nasil-yapilir/
[/box]
