Bebekler dünyaya gözlerini açtıklarında hiç tanımadıkları bir ortama merhaba derler. Anne karnındaki su dolu kesenin için yalnız başına olan bebek bir anda kuru hava ve yeni insanlarla tanışır. Büyüdükçe bu ortama adapte olmaya ve alışmaya ihtiyaç duyar. İşte bu noktada etrafı keşfetmenin ve anlamanın en iyi yöntemlerinden biri ne bulursa ağzına götürmekten geçer.
Bu, birçok ebeveyn için endişe ve telaş sebebi gibi gözükse bile aynı zamanda bebekler için bir gereklilik halini alır. Bu aşamada bebekler neden her şeyi ağzına götürür, neler yapılabilir, tehlikeli yanları nelerdir gibi sorulara cevap olabilmek için bu yazıyı sizler için hazırladık. Şimdi gelin en baştan bu konuyu inceleyelim.
0-2 Yaş Dönemi
Bebeklerin doğumdan sonraki 0-2 yaş dönemini kapsayan zaman dilimine oral dönem denir. Bu dönemde bebeklerin ağızları bir nevi onların elleri ve gözleri gibidir. Buldukları her şeyi ağzına götürerek tanımaya çalışır. Hatta daha anne karnındayken bile bazı ultrason kontrollerinde bebeğinizin elini ağzına götürdüğünü görebilirsiniz. O keşfetmek ve tanımak için bulduğu her şeyi ağzına götürmeye meyillidir. Hatta ortalama 5-6 aylık olduğunda ayaklarını bile ağzına götürdüğünü görebilirsiniz.
Bu sebeple oral dönemde olan bebek için kendi bedenini, anne babasının ve çevresindekilerin bedenini, oyuncakları ve etraftaki diğer nesneleri ağız yoluyla tanır diyebiliriz. Ancak bu noktada söylememiz gereken bu davranış 2 yaşından sonra da devam edip etmediğidir. Bazı çocuklarda bu durum 36. aya kadar devam etse de bir noktada kesilmesi gerekir.
Eğer çocuğunuz 2 yaşını geçtikten sonra da bu hareketlere devam ediyorsa bir uzmandan yardım almanız gerekebilir.
Bebekler Neden Her Şeyi Ağzına Götürür?
Bebeklerin her şeyi ağzına götürmesi doğal bir süreç olsa da bu hareketi yapmalarının farklı sebepleri de vardır. Şimdi gelin bu sebepleri detaylı bir şekilde gözden geçirelim:
Fiziksel Gelişim
Bebekler fiziksel gelişimleri ve değişimleri doğrultusunda buldukları her şeyi ağızlarına götürme eğilimine girebilirler.
Daha öncede bahsettiğimiz gibi bebeklerin her şeyi ağzına götürmelerinin ana sebeplerinden biri keşfetme, tanıma ve öğrenme merakıdır. Çevrelerindeki objeleri ağzına götürerek onu tanımaya dokusunu ve tadını anlamaya çalışırlar. Acaba bu yenen bir şey mi, sert mi yumuşak mı gibi sorulara bu şekilde cevap bulmaya çalışırlar. Bazı bebeklerde bu durum 36. aya kadar devam etse de genelde 2 yaş ile biter.
Yetersiz el koordinasyonu da fiziksel gelişime bağlı olarak bebeklerin her şeyi ağızlarına götürme sebeplerinden biridir. Bebeklerin uzanma, kavrama, tutma, elden ele verme ve son olarak parmakları kullanma aşamaları sonunda el koordinasyonları gelişir. Bu sebeple parmaklarını kullanmadan önce tanımak için ağız yoluyla tanımayı tercih ederler. Bu süre zarfında ayaklarını da ağzına götürebilir. Bu hem onu keşfetme arzusu hem de bir oyun oynama şeklidir.
Diş çıkarma, bebeklerin gelişim konusundaki kilometre taşlarından biridir. Artık yavaş yavaş katı gıdaları dişlemeye hazır olan bebeğinizin bu süreçte salyası artar ve damakları kaşınmaya başlar. Kendi rahatlatmak diş çıkacak olan bölgeyi kaşımak ve masaj yapmak için tüm oyuncaklarını ağzına sokmaya çalışabilir. Ona kızmak yerine eline soğuk ve sert bir gıda verebilir ya da diş kaşıyıcısını kullanması konusunda teşvik edici olabilirsiniz.
Her ne kadar konuşması için daha zaman olsa da ağzına soktuğu cisimler sayesinde dilini, ağzını ve çene kaslarını kullandığı için bir nevi hazırlık dönemi yaşar. Bu çalışmalar ve tekrarlar sonunda ses çıkarmaya ve konuşmaya başlarlar.
Duygusal ve Psikolojik Gelişim
Bebekler duygularını açıkça dile getiremedikleri için bunu farklı şekillerde anlatmaya çalışırlar. Emme refleksi ve ağıza götürme hareketi bu sebeple önemlidir.
Doğumdan sonraki 24 aylık sürece oral dönem dendiğini söylemiştik. Bu dönemde bebek annesini emerek ya da gördüğü cisimleri ağzına götürerek duygusal bir haz almaya çalışır. Bu sebeple çok ya da az alma duygusu yaşayan çocuklarda ileri yaşlarda psikolojik sorunlar görülme ihtimali artar. Herhangi bir oyuncağını ağzına götürdüğü için ona kızıyorsanız aslında o anda verdiğiniz tepki onun keşif ya da haz duygusuna ket vurma anlamına gelir ve bu da kişiliğini etkileyebilir.
Fazla çevresel uyaranın olduğu bir ortamda bebekler kendini rahatlatmak için ağzına bir şeyler götürüyor olabilir. Aynı şey stres içinde geçerlidir. Eğer bebeğinizin olduğu ortamda gürültü varsa ya da siz yüksek sesle eşinizle konuşuyorsanız bu bebeğinizi korkutmuş olabilir ve o da rahatlamak için bu yolu seçmiş olabilir. Bebeğinizin uyurken elini ağzına götürdüğünü birkaç kez görmüşsünüzdür. İşte bu bir rahatlama yöntemidir.
Beslenme
Tüm bu bilgilerin yanı sıra bebeğiniz belki de sadece beslenme isteği hakkında bilgi vermek için bazı şeyleri ağzına götürüyor olabilir.
Özellikle küçük bebekler daha nelerin yenmesi gerektiği konusunda tam bir bilgiye sahip değillerdir. Bu sebeple açlık hissiyle başa çıkmak için ağzına bir şey girmesi gerektiğine karar verdiyse ona bu konuda siz yol göstermelisiniz.
Açlığın yanı sıra demir ya da mineral eksikliği olan kişilerde görülen pika, normalde yenmeyen toprak, kağıt, metal eşyalar gibi şeyleri yeme isteği, sebebiyle bebeğiniz yenmemesi gereken bazı şeyleri yeme konusunda iştahlı olabilir. Eğer böyle bir durum varsa doktorunuzla görüşerek gerekli testlerin yapılmasını istemeniz gerekebilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bebekler fiziksel ve psikolojik gelişimlerine bağlı olarak keşfetmek ve anlamak için bazı nesneleri ağzına götürüyorsa bazı konularda dikkatli olmanız gerekir. İşte bu konuda aklınızdan çıkarmamanız gereken birkaç madde:
- Güvenlik ve sağlık açısından bakıldığında dikkat edilmesi gereken ilk şey ağzına soktuğu cisimlerin boyutudur. Bu sebeple oyuncak seçerken küçük parçalara ayrılmayan oyuncakları seçmeniz oldukça önemlidir. Bu sebeple bebeğinizin boğazına kaçmayacak cisimleri vermeye özen göstermelisiniz.
- Oyuncakların yanı sıra kıyafetlerde dikkat edilmesi gereken bir diğer konudur. Eğer bebeğinize giydirdiğiniz kıyafetin üzerinde ısırılacak düğme, koparılacak ip ya da kurdele varsa bu konuda dikkatli olmanız gerekir. Mümkünse bu tarz aksesuarları olmayan kıyafetler tercih edebilir ya da bunları kıyafetten sökerek bebeğinize giydirebilirsiniz.
- Sert cisimlerde küçük cisimler kadar tehlikeli olabilir. Bu cisimleri eline alan bebeğiniz kontrolsüzce elinde sallamaya çalışacağı ya da ağzına sokmak isteyeceği için kendine zarar verebilir. Bu sebeple oyuncaklarının yumuşak olmasına özen gösterebilirsiniz.
- Özellikle bebekler emeklemeye başladıklarında evin altını üstüne getirirler. Olmayacak yerlere girip sizin aklınıza dahi gelmeyen şeyleri ortaya çıkarabilirler. Bu sebeple evde emekleme testi yapmak işlerinizi kolaylaştırabilir. Emekler pozisyon alıp evin her yanını dolaşarak onun göz hizasına gelecek tehlikeli gördüğünüz her şeyi kilitleyip ortadan kaldırabilirsiniz.
- Bebeklerin her şeyi ağızlarına götürme istekleri aynı zamanda hastalıklara davetiye çıkarabilir. Yalnız başına yere emziği düşüp tekrar ağzına sokarsa sorun olmazken bu emziği başka bir bebekle, arkadaşıyla paylaşmak isterse hastalıkları birbirine bulaştırmış olurlar. Bu sebeple farklı bir ortamdaysanız bebeğinizi gözlemleme konusunda dikkatli davranmanız gerekebilir.
Bebeğinizin Her Şeyi Ağzına Götürmesinden Vazgeçirmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Öncelikle bu durumun doğal bir süreç olduğunu kabul ederek işe başlamak gerekir. Sonrasında uygulayabileceğiniz yöntemler şunlardır:
Bebeğinizin evde bulduğu her nesneyi ağzına götürmesini istemiyorsanız evinizde daha önce bahsettiğimiz güvenlik önlemlerini almalısınız.
Bebekler sınırları zorlamayı sever ve doğal olarak bu davranışı yapmasını neden istemediğinizi anlamaz. Bu sebeple bebeğiniz istemediğiniz bir cismi ağzına götürdüğünde onu uyarmalı ve kararlı olmalısınız. Belli bir büyüklüğü ulaşmış bebekler için ise alternatifler üretebilirsiniz.
Kontrollü izin ise uygulayabileceğiniz bir diğer yöntem olabilir. Mutlaka o yünlü kazağı ağzına sokmak istiyorsa buna bir kere olacak şekilde sizin gözetiminizde olması kaydıyla izin verebilirsiniz.
Bebekler gördükleri hareketleri taklit etmeyi sever ve sizleri örnek alır. Bu sebeple onun önünde ilaçları içmemeye ve ağzınızla paketleri açmamaya dikkat etmelisiniz.
Dikkatini başka bir objeye yönlendirmek yine uygulayabileceğiniz yöntemlerden biridir. O ağzına bir şey sokmaya çalışırken siz bir oyuncağını alıp onu şaşırtabilir ve bu sayede ağzına götürmeye çalıştığı şeyi o anlamadan alabilirsiniz.
Her şeyi ağzına götürme, genellikle normal bir gelişim aşamasıdır. Ancak yine bu hareketin fiziksel, duygusal ya da psikolojik bir sorundan kaynaklandığını düşünüyorsanız vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız.
