Bebeklerde Aşı Tablosu

Bebeğinizin aşı takvimini hesaplamak ister misiniz? Hemen aşağıdaki bağlantıya tıklayın.

https://www.bebek.com/asi-takvimi-hesaplama/

Bugünün anne ve babaları aşıların nadir ters etkileri ile ilgili bir şeyler duyduklarında aşıların pozitif etkilerini gözardı etme eğilimi taşımaktadır.

Aşıların faydaları, risklerinden çok daha fazladır.

Yakın zamana dek bebek ölümlerinin çoğu; difteri(kuşpalazı), tifüs ve çiçek hastalığı gibi bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanıyordu. Kızamık ve boğmaca hastalıklar binlerce çocuğun ölmesine ya da sakat kalmasına neden oluyordu.

Anne ve babalar çocuk felcinin (polio) sık olduğu yaz aylarından korkar hale gelmişti. Bugün çiçek hastalığı tamamen ortadan kalktı, tifüs ve difteri nadir görülür oldu.

Aşı, güçsüzleştirilmiş veya ölü mikroorganizmaların veya onların ürettiği toksinlerin vücuda verilmesi sonucunda kişide hastalıkla karşılaşmış gibi antikorlar oluşması esasına dayanır.

Eski zamanda yaşayan insanlar bile bir hastalık geçirdikten sonra bir daha o hastalığı yaşamayacaklarını, vücudun bağışıklık kazandığını biliyorlardı. Bugün aşılama her yıl binlerce küçük çocuğun hayatını kurtarıyor. Bazı aşı tipleri az da olsa kalıcı hasar riski taşırlar.

Yüksek riskli çocuklar hariç aşılamanın faydaları risklerinden çok daha fazladır. İlk kez yaygın uygulanan aşı olan çiçek aşısı o kadar başarılı oldu ki hastalık dünya üzerinden kalktı.

Çocuk hastalıkları üzerine uzmanlık yapan doktorların tavsiyesine göre bebekliğin 2. ayından itibaren aşılanma başlamalı ve çocukluk döneminde devam ettirilmelidir.

DTB (Difteri, Tetanos, Boğmaca) Aşısı

DTB Aşısı bebeğe ilk yapılacak olan aşıdır. Bu aşının özellikle boğmaca bölümüne karşı reaksiyonlar yaygındır. Ama bunların çoğu ciddi tehlike oluşturmaz.

Boğmaca aşısının beyinde hasar oluşturduğu düşünüldüyse de yapılan araştırmalar tam olarak böyle bir bağlantı göstermemiştir.
Bebeğinizin güvenli bir şekilde aşılandığından emin olmak için şunlara dikkat etmelisiniz.

• Doktorunuz ilk aşılama öncesi bebeği kontrol etmelidir,
• Bebeğinizi özellikle aşı yapıldıktan sonraki 48 saat içinde (72 saate kadar) dikkatle gözlemleyin ve şiddetli bir reaksiyon gördüğünüzde derhal doktorunuza başvurun.
• Bir sonraki karma aşı yapılmadan önce, bir önceki aşı sürecinde gördüğünüz bir reaksiyon varsa mutlaka belirtin.
• Aklınıza takılan her soruyu doktorunuza sorun.

DTB Sonrası Görülen Yaygın Reaksiyonlar

Aşağıda verilen reaksiyonlar görülme sıklıklarına göre çoktan aza doğru sıralanmıştır. İlk üçü çocukların yarısında görülür.

• Enjeksiyon yerinde ağrı
• Hafif-orta derece ateş
• Şiddetli ağlama
• Aşı yerinde şişme
• Aşı yerinde kızarıklık
• Uyuklama
• İştah kaybı
• Kusma

Çocuklarda Aşı konulu videomuzu inceleyebilirsiniz.

Ateş ve ağrı için bebeklerde kullanılan parasematol (asetaminofen) aşıdan hemen sonra reaksiyonları azaltmak için korunma amaçlı olarak bebeğe verilebilir.

Aşı yerine sıcak kompres uygulaması da bebeği rahatlatır. Ateş ve şişme ilk dozdan sonraki dozlarda daha yaygın bir problem olabilir.

Doktoru Ne Zaman Aramalısınız?

• Yüksek ve tiz sesli şekilde sürekli ağlama (üç saatten fazla süreyle)
• Çok fazla uyuma(bebeği uyandırmak olanaksızsa)
• Düzensiz solunum yapması
• Aşırı ateşlenme
• Bebeğin havale geçirmesi

Bilinç düzeyinde bozulma ve havale gibi beyin iltihabını gösteren semptomlar aşıdan bir hafta sonra gözlenir. Bazen aşının kabakulak kısmından ötürü tükürük bezlerinde şişme olabilir.

Daha az sıklıkla görülen durumlar eller ve ayaklarda karıncalanma ve alerjik reaksiyonlardır. Bunları bebeklerde ayırt etmek güçtür.

Boğmaca Aşısını Ne zaman Atlamalı?

Amerikan Pediatri akademisi aşağıda verilen durumlar gözlenen çocuklarda DTB aşısının boğmaca kısmının atlanması ve sadece DT (difteri, tetanos) yapılmasını önermektedir.

• Önceden havale yada nöbet geçirenler
• Epilepsi gibi nörolojik bir hastalığı yada şüphesi olanlar
• Önceki DTB yapıldıktan sonraki birkaç saat içinde ciddi alerjik reaksiyon, ilk üç günde havale, ilk iki günde yüksek ateş veya yedi gün içinde ciddi beyin hasarı görülenler
• Aşıdan sonra tiz ve yüksek tonda üç saatten uzun süren ağlaması olanlar
• Vücudun enfeksiyon ve hastalıklara karşı direncini düşüren ilaçlar kullanan bebekler

DTB aşısı konusunda kararı verecek olan bebeğin doktorudur. Ateş ve hafif soğuk algınlığında aşı yapılmayabilir yada ertelenebilir. Eğer bir salgın varsa yüksek risk taşıyan çocuklar bile aşılanır çünkü hastalığın tehlikesi aşınınkinden daha büyüktür.

Yedi yaşından sonra çocuklara boğmaca kısmını içermeyen aşı yapılabilir zira hastalık bu yaştan sonra daha az risklidir ve aşı daha tehlikelidir.

Hatta bu yaştan sonra difteri kısmının da azaltılması önerilir. Yedi yaşından büyük çocuklar için bu kombine aşının adı TD’dir ve bu aşı her 7-10 yılda bir yapılır.

Çocuk Felci Aşısı (OPV)

Polio (çocuk felci) aşısı 30 yıldır hayat kurtarıyor. Çocuklar okula başlamadan önce toplam dört doz aşı olurlar: 2. ve 4.ayda, 18.ayda ve 4-6 yaş arasında. Bazı doktorlar yüksek risk taşıyan bölgelerde 6. ayda bir doz daha yapabilirler.

Bu aşı güvenlidir ve çocuklarda ters reaksiyon hemen hiç görülmez. Ancak çok küçük bir paralizi (felç) olasılığı vardır. Ayrıca aile içinde aşılanan çocuktan polio bulaşma olasılığı (hastalık geçirene göre) daha yüksektir.

Bu nedenle evde hamile veya bağışıklık sistemi zayıf bir kişi varsa aşı önerilmez. Ağızdan verilen canlı polio aşısı soğuk algınlığından daha önemli bir hastalığı olan bebeklerde ertelenir.

Kızamık, Kabakulak ve Kızamıkçık Aşısı (KKK)

12-15. aylardan önce yapılırsa etkili değildir. Kızamık ciddi bir hastalıktır ve ölümcül komplikasyonlar oluşturabilir. Kızamıkçık ise o kadar hafif geçer ki fark etmeyebilirsiniz. Ancak kızamıkçık enfekte olmuş gebe kadında doğumsal kusurlar oluşturduğundan bebeklik çağında aşılama önerilir.

Kabakulak çocuklukta ciddi bir problem oluşturmaz ancak aşı yapılmadığında erişkinlik döneminde erkeklerde kısırlık ve sağırlık problemine yol açabilir.

KKK aşısına ciddi bir reaksiyon gelişmez; gelişse de aşıdan 1-2 hafta sonra görülür ve genellikle hafiftir.

Yedi çocuktan birinde aşının kızamıkçık kısmından ötürü döküntü veya boyunda şişlik olabilir ve aynı şekilde 20 çocuktan birinde eklemlerde şişme olabilir.

Hepatit B Aşısı

Şu anda tüm bireylere çocukluklarında Hepatit B Aşısı yapılması öneriliyor. Toplumda çok yaygın olan ve sarılık hastalığına yol açan hepatit virüsüne karşı kişilerin bağışıklıklarını arttırıyor. Aşının ilk dozu doğumda yapılıyor.

Ek doz olarak ikinci aşı 2 – 4. ayda ve 6 -18. ayda üçüncüsü yapılmalıdır. Bu aşının belirli bir yan etkisi bulunmamaktadır. Hepatit B Aşısı tüm yaş gruplarına üç defa olmak üzere uygulanabilir.

Hemofilus B Aşısı

Bu aşılar bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi enfeksiyonlara yol açan ölümcül Hemofilus İnfluenza Tip B (HİB) bakterilerinin önünü kesmek için yapılır. Menenjit ve epiglottis (hava yollarını tıkayan bir enfeksiyon) vakalarının çoğundan hib bakterisi sorumludur.

Ülkemizde bu aşının tüm yeni doğanlara yapılması şu an standart değildir ve yalnızca yüksek risk taşıyan bebeklere doktor önerirse yapılmaktadır.

BCG (Tüberküloz Aşısı)

Virülansı azaltılarak elde edilmiş canlı bir aşıdır. Koruyucu değeri %20-80 arasındadır. Bu aşı tüberküloz hastalığının çocuğa bulaşmasını ve çocuğun bu hastalığı geçirmesini önlemeyebilir, ancak asıl görevi çocukta tüberkülozun ölümcül komplikasyonları olan miliyer tüberküloz (yaygın) ve merkezi sinir sistemi tüberkülozundan korumasıdır.

Bu aşıdan sonra aşı yerinde lokal bir reaksiyon görülebilir.Özellikle ülkemizde yaygın olan tüberküloz hastalığına karşı toplum sağlığı açısından ve bu hastalığın ortadan kaldırılması için aşılama önemlidir.

Belli aralıklarla verem aşısı kontrol testi PPD yapılmalıdır. Gerekiyorsa BCG tekrarlanır. Ayrıca 1 yaş ve 3 yaşta Hepatit B aşısı kontrol testi de yapılıp gerekirse 5 yaşta hatırlatma dozu yapılır.

Test sonucuna göre aşı hiç tutmamışsa Hepatit B için tekrar birincil aşılama yapılması tavsiye edilmektedir.