Bebeğinizin sağlığı ile ilgili en çok merak edilen noktalardan biri de bilinç ve nabızdır. Yaşanan ya da yaşanacak herhangi bir sıkıntılı durumda bebeklerde bilinç kontrolü ve bebeklerde nabız kontrolü konusunda bilmeniz gereken hususlar vardır.
Bu konuyla ilgili ne kadar doğru bilgiye sahip olursanız çocuğunuzun durumunu tahlil etmeniz o kadar kolay olacaktır. Fakat bunun için ”bilinç nedir?”, “bilinç kaybı nedir?”, “nabız nedir?”, “bebeğin ayına ve yaşına göre nabzı ne olmalıdır?” gibi konularında bilinmesi gerekmektedir.
Sırayla gidilmesi açısından öncelikle bilinç ardından nabız konusunda ki detayları ele alacağız.
Bilinç Nedir?
Bu durum için net bir tanım yapmak pek doğru olmayacaktır. Ama basit olarak insanın çevresinde ki uyarıcıları algılama, kavrama ve fark etme yeteneği diyebiliriz. Ayrıca kendisinin farkında olması da bilinç tanımı içine girebilir.
Bilinç Kaybı Nedir?
Beynin normal faaliyetlerinden itibaren birtakım sebeplerden dolayı uyku haliyle başlayıp, herhangi bir uyarana tepki vermeme durumudur. Bu kayıp iki şekilde olmaktadır:
Bayılma: Kısa süreli bilinç kaybıdır. Beyne kısa süreli kan akışının durması sonucunda oluşur.
Koma: Uzun süreli bilinç kaybıdır. Vücudun öksürme, yutkunma gibi refleksleri yapamayacak duruma gelmesidir. Ayrıca dışarıdan gelen etkilere de tepki verememe durumudur.
Bebeklerde Bilinç Kontrolü
Yaşam bulgularının en önemli parçasından biridir. Bilincin açık olması durumu “tüm uyaranlara cevap verme” şeklinde olmaktadır. Fakat küçük bebekler kendilerini ifade edemedikleri için uyaranlara tepki verme durumu tam olmayacaktır.
Evde yaşanabilecek herhangi bir kaza durumunda (boğaza cisim kaçması, düşme vb.) bebeklerde bilinç kontrolü nedir bilmek oldukça önemlidir.
Bu şu şekilde olmaktadır:
- Çok küçük olan bir bebeğin uyaranlarınıza sözlü olarak cevap vermesinin mümkün olmaması nedeniyle kontrol: ”bebeğin ayak tabanına vurma” şeklinde olmaktadır.
- Ayak tabanına vurma işlemi yapıldıktan sonra eğer tepki varsa bilinç açık demektir.
- Eğer herhangi bir tepki yoksa bilincin kapalı olması durumu söz konusudur.
- İlk yardım gerektiren bir durum olduğunu tespit ettiyseniz bu hususta eğitiminiz var ise ilk müdahaleyi yapabilirsiniz.
- Eğer ilk yardım bilmiyorsanız derhal 112 acili aramalısınız.
Bebeklerde bilinç kontrolü üzerinde durduktan sonra bebeklerde nabız kontrolü konusunda da bilgilenmeye çalışalım.
Bebeğiniz nefes alamadığında ne yapabilirsiniz? Konulu videomuzu inceleyebilirsiniz.
Nabız Nedir?
Sürekli kasılıp gevşeyen kalbin damarlara uyguladığı kuvvettir. Kasılmayla birlikte kan önce aort damarına ve daha sonrasında diğer damarlara gider. Damarların elastik yapısından dolayı genişleme ve daralma olayı yaşanır. Bu genişleme ve daralma el bileklerinden, şakaklardan, kasıklardan ve boğazdan hissedilebilir. Basit şekliyle bu kasılma ve daralmanın 1 dakikada kaç defa olduğunun birtakım tekniklerle hissedilmesine nabız denir. Yetişkinlerde, bebek ve çocuklarda farklılık göstermektedir.
Bebeklerde Nabız Ne Olmalıdır?
- Yenidoğanlarda: Alt değer 70 – üst değer 190 – ortalama değer 125
- 1-11 Aylık Bebeklerde: Alt değer 80 – üst değer 160 – ortalama değer 160
- 12 Ay 2 Yaş Aralığında: Alt değer 80 – üst değer 130 – ortalama değer 110
- 2 – 4 Yaş Aralığında: Alt değer 80 – üst değer 120 – ortalama değer 100
Yukarıda bebek aylarına ve yaşlarına göre bu hızların alt değer, üst değer ve ortalamaları mevcuttur. Çocukların yetişkinlerden farklı nabız hızlarına sahip olmasının nedeni kan akışlarının fazla olmasıdır. Çünkü bebeklerin enerjiye yetişkinlerden daha çok ihtiyacı vardır.
Bundan dolayı vücutta dolaşan kanın hızı daha fazladır. Çocuk büyüdükçe enerjiye olan ihtiyaç azaldıkça nabız hızları da yavaş yavaş düşecektir.
Bebeklerde ilk yardım hakkında tüm detaylar! konulu yazımızı aşağıdaki linke tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Bebeklerde ilk yardım hakkında tüm detaylar! https://www.bebek.com/bebeklerde-ilk-yardim-hakkinda-tum-detaylar/
Bebeklerde Nabız Kontrolü
Yetişkinlerde kontrol boğazdan ve bilekten yapılabilmektedir. Fakat bebeklerdeki kontrol öncelikle brakiyal (kol) arterden daha sonra femoral (kasık) arterden yapılmalıdır.
Kontrolü nasıl olur:
- İlk olarak bebeğinizin altında var olan kıyafeti çıkarmalısınız.
- Bacaklarını canını acıtmayacak şekilde iki yana doğru açmalısınız.
- Nabız alacağınız elin işaret ve orta parmağını bebeğin karnı ve bacağı arasında yer alan kasık bölgesi dediğimiz yere baskı uygulayarak nabzını almaya çalışmalısınız.
- İlk 10 saniye içerisinde nabzı hissetmeniz gerekmektedir.
Öncelikle dikkat etmeniz gereken şey bebeğin sakin olmasıdır. Eğer hareketli bir aktivite sonrasında bir kontrol yapacaksanız bu size doğru sonuçlar vermeyebilir.
Brakial (kol) arterden nabız kontrolü: Bebeğin dirsek çukurunun hemen üstünde kolun yukarısıdır. Yani ön kol bölgesidir. Dirsek ile omuz arasında kalan kısımdır.
Uygulama:
- Bir elinizle bebeğin başını sabitleyin.
- Ardından nabız alacağınız elin işaret, orta ve yüzük parmağını birleştirerek bebeğin kolundan nabzını alın.
- İlk 10 saniye içerisinde nabzı hissetmeniz gerekmektedir.
Femoral (kasık) arterden nabız kontrolü: Koldaki artere alternatif olarak kasıkta ki arterden de kontrol yapmanız mümkündür.
Uygulama:
Nabız ile İlgili Bilinmesi Gereken Diğer Hususlar
- Bebeklerde karotis (şah) damardan nabız alınması uygun değildir. Bunun nedeni bebeklerin boyunlarının kısa olmasıdır. Buradan yapacağınız bir işlem size doğru bir sonuç vermeyebilir.
- Baskının ne çok ne de az olması gerekmektedir. Çünkü bu şekilde atış hızını tam olarak hissedilmez.
- İlk atışı duyduktan sonra 15 saniye tutun.
- 15 saniyede çıkan atış sayısını bir yere not edin ve çıkan sonucu 4 ile çarpın.
- Çıkan sonuç size bebeğinizin 1 dakikadaki nabız atış sayısını verecektir.
- Yukarıda verilen bebek nabız değerlerine göre değerlendirmenizi yapabilirsiniz.
- Atış sayısında düşüklük ya da olması gerekenden daha yüksek bir sonuç elde ederseniz Çocuk Doktorunuzla en kısa sürede görüşmeniz gerekmektedir.
Bebeklerde Olması Gerekenden Fazla ya da Az Nabız Sayısı Neyi Gösterir?
Bebekte özellikle uykudayken görülen hızlı veya yavaş atış hızı bazı sağlık sorunlarının habercisi olabilmektedir.
Hızlı Nabız (Taşikardi): Kanı damarlara pompalayan kalptir. Bu pompalama işlemini olması gerekenden daha hızlı olduğunda kalbin odacıklarına kan dolmaz ve bu durumda taşikardi ortaya çıkar.
Yavaş Nabız (Bradikardi): Kanı pompalayan kalp ritminin yavaşlaması sonucunda vücuda yeterince kan gitmez ve bu durumda bradikardi durumu ortaya çıkar.
Ritim Bozukluğu (Aritmi): Kalbin atma ritmi belli bir düzende olmalıdır. Bu düzensizlik durumuna aritmi denir. Bu hızlı ya da yavaş şekilde olduğu gibi düzensiz bir biçimde de olabilmektedir.
Bebeklerde göğüs duvarı ince olduğundan dolayı kalpte var olan bir sıkıntıyı anlamanız daha kolay olabilmektedir.
Özellikle bebek uyuduğu sırada kalp atışında bir farklılık hissetmeniz durumunda uzman bir kardiyoloğa görünmeniz gerekebilir. Fakat korkmamızı gerektiren bir durum olmadığınızı bilmelisiniz. Tüm bu durumların doğuştan olması ya da sonradan ortaya çıkması söz konusu olabilir.
Kardiyoloğunuzun yapacağı tetkiklerle bir sıkıntı olup olmadığının tespiti yapıldıktan sonra uygun tedavilerin yapılması mümkün olacaktır.
Bebeklerde bilinç kontrolü ve nabız kontrolü konusunda bilgi edinmeye çalıştık. Bu hususların bilinmesinin önemli olduğunu bilmeniz gerekmektedir. Çünkü özellikle acil bir durumda bebeğinizin durumunu tespit etmeniz onun hayatı açısından oldukça önemlidir.
Bununla birlikte bir ebeveyn olarak ilkyardım konusunda da bilgi sahibi olmanız oldukça önemlidir. Çünkü bilinç kaybı ya da nabız alamadığımız durumlarda ilkyardım ekipleri gelene kadar neler yapmanız gerektiğini bilmeniz hayati bir önem taşımaktadır.
Aklınıza takılan soruları yorum olarak bırakmayı ihmal etmeyin.
Sevgiler.
