İlk yardım; acil durumlarda, hayati tehlike yaratan olay ve kazalarda ilgili sağlık personeli gelene kadar imkânların el verdiği araç ve gereçler kullanılarak veya herhangi bir malzeme kullanmaksızın, hasta veya yaralının durumunun kötüye gitmesini engellemeye çalışmak için yapılan ilaçsız uygulamaların genelidir.
Bu nedenle, her bireyin temel ilk yardım müdahaleleri konusunda bilgi sahibi olması hayati önem taşımaktadır. Özellikle bebeklerin ve çocukların başına büyürken birçok ufak tefek kaza gelebilmektedir.
Yaralanmalar, boğaza cisim kaçması, kırık-çıkık durumları veya nefes alamama gibi durumlar yaşanabilmektedir. Ebeveynlerin bu gibi durumlarda panik yapmadan yapacakları ilk müdahaleler hayat kurtarıcı olmaktadır. Bebeklerde temel yaşam desteği de bu önemli uygulamaların başında gelmektedir. Solunum veya kalp durması anında yapılacak ilk şey, temel yaşam desteği adımlarını izlemektir.
Solunum ve Kalp Durması Nedir?
Bebeklerde ve çocuklarda aniden görülmemekle birlikte, solunum veya kalp durması olayı yaşanabilmektedir. Yetişkinlere kıyasla, solunum veya kalp durmadan önce bazı belirtiler görülür. Öncelikle nefes alıp vermede sıkıntılar görülür, ardından dolaşım sisteminde bozukluk oluşur ve tüm bunlara bağlı olarak kalp durması olayı yaşanır.
Bu sebeple, bir bebeğin solunumu veya kalbi tamamen durmadan önce, bu belirtileri gözlemleme ve daha hızlı müdahale edebilme imkânınız olacaktır.
- Solunum durması: Solunum hareketlerinin durmasından kaynaklı olarak, vücudun yaşam faaliyetlerine devam etmesinde ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalması durumu, solunum durması olarak adlandırılır. Zaman kaybetmeden yapay solunuma başlanması gerekir. Yapay solunum uygulanmadığı takdirde kalp durması olayı yaşanır.
- Kalp durması: Bilinç kaybı yaşayan kişinin büyük atardamarlarından nabız alınamaması, kalp atımının olmaması durumu, kalp durması olarak adlandırılır. Kalbi durmuş kişiye 5 dakika içerisinde müdahale edilmediği takdirde beyin hasarı oluşabilir. Kalp durması esnasında dokulara yeterli oksijen gitmediği için beyin hasarı gerçekleşmektedir.
Kalp durmasının belirtileri;
- Kişide solunumun olmaması
- Kişinin bilincinin kapalı olması
- Kişide hiç hareket olmaması
- Kişinin uyaranlara cevap vermemesidir.
Temel Yaşam Desteği Nedir?
Temel yaşam desteği, kişinin hayatını kurtarmak amacıyla solunum veya kalp durması olayı yaşandığında yapılan ilaçsız müdahaledir. Temel yaşam desteğinde, hava yolu açıklığı sağlanarak yapay solunum ve dış kalp masajı uygulanır.
Böylelikle yapay solunumla akciğerlere gereken oksijenin gitmesi sağlanırken kalp masajı ile de kalpten kanın pompalanması sağlanmış olur. Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde temel yaşam desteğinin uygulanış şekli farklılık gösterir.
Temel Yaşam Desteğini Oluşturan Uygulamalar
-
Hava Yolu Açıklığı Nasıl Sağlanır?
Temel yaşam desteğinin ilk adımı, hava yolu açıklığını sağlamaktır. Bilinci kapalı olan kişinin hava yolu açıklığını sağlamak için şu adımlar izlenir;
- Ağız içi kontrol edilerek yabancı bir madde olup olmadığı kontrol edilir ve ağız içi temizlenir.
- Kişiye baş-çene pozisyonu sağlanır.
- Bir el alına yerleştirilir.
- Diğer elin iki parmağı ile çene tutulur.
- Alından bastırıp çene yukarı kaldırılarak baş geriye doğru itilir.
- Bu işlem ile dilin nefes yolunu tıkaması önlenir ve açıklık sağlanmış olur.
-
Bebeklerde Yapay Solunum
0-1 yaş aralığındaki bebeklerde yapay solunum uygularken izlenecek adımlar:
- Bebeğin topuklarına hafifçe vurularak bilincinin açık olup olmadığı kontrol edilir.
- Hava yolu açıklığı sağlanır.
- Bak-dinle-hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir.
- Baş-çene pozisyonu sağlanır.
- Başın çok geriye itilmediğinden emin olunur. Aksi halde solunum yolları tıkanabilir.
- Yapay solunumu uygulayan kişi, bebeğin ağız ve burnunu birlikte kapsayacak şekilde ağzını yerleştirir.
- Her nefes 1 saniye olmak üzere 5 kuvvetli nefes vererek yapay solunuma başlanır.
- Bebeğin göğüs hareketlerine göre nefesin kuvveti ayarlanmalıdır.
-
Çocuklarda Yapay Solunum
1-8 yaş aralığındaki çocuklarda yapay solunum uygularken izlenecek adımlar:
- Çocuğun hava yolu açıklığı sağlanır.
- Bak-dinle-hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir.
- Baş-çene pozisyonu sağlanır.
- Yapay solunumu uygulayan kişi, bebeğin ağız ve burnunu birlikte kapsayacak şekilde veya ağızdan ağıza olmak üzere ağzını yerleştirir. Hangi şeklin uygulanacağına çocuğun yaşına ve yüzünün büyüklüğüne göre karar verilir.
- Yapay solunuma 2 kuvvetli nefes ile başlanır.
-
Bebeklerde Kalp Masajı
0-1 yaş aralığındaki bebeklerde kalp masajı uygularken izlenecek adımlar:
- Bebeğin iki memesi arasında tam ortadan bir hayali çizgi geçtiği varsayılır.
- Çizginin altında, tam ortada göğüs kemiği elle bulunur.
- İki parmak yardımıyla kalp masajına başlanır. (orta ve yüzük parmağı)
- Parmaklar dik duracak şekilde dakikada 100 bası hareketi yapılır.
- Her harekette göğüs kafesinin 1,5-2 cm kadar içe göçmesi sağlanmalıdır.
-
Çocuklarda Kalp Masajı
1-8 yaş aralığındaki çocuklarda kalp masajı uygularken izlenecek adımlar:
- Masajın uygulanacağı nokta yetişkinlerde olduğu gibi belirlenir. Göğüsün tam ortasına yapılır.
- Kalp masajı tek elle veya çocuk büyükse iki elle yapılır.
- Dakikada 100 bası uygulanır.
- Her harekette göğüs kafesinin 2,5-5 cm kadar içe göçmesi sağlanmalıdır.
Bebeklerde Temel Yaşam Desteği Nasıl Uygulanır?
Bebeklerde uygulanacak temel yaşam desteği 0-1 yaş aralığı için şu şekilde yapılır;
- Öncelikle uygulamayı yapacak kişi bebeğin ve kendisinin güvenliğini sağlar.
- Bebeğin ayak tabanlarına hafifçe vurulur ve bilinç durumu kontrol edilir.
- Bilinci yok ise, çevreden yardım istenerek 112 arattırılır.
- Bebek sert bir zemine sırtüstü yatırılır.
- Bebeğin üzerindeki giysiler boyun ve göğüs bölgesi açılacak şekilde çıkarılır.
- Ağız içerisi kontrol edilir ve herhangi bir cisim varsa çıkarılır.
- Hava yolu açıklığı sağlanır.
- Baş-çene pozisyonu verilir.
- Solunum durmuşsa her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir.
- Yapay solunum uygulanırken bebeğin ağız ve burnunu kapsayacak şekilde nefes verildiğinden emin olunmalıdır.
- İki nefes verildikten sonra kalp masajına başlanır.
- Bebekler için uygulanan kalp masajı adımları izlenir. (iki parmakla, göğsün tam ortasından bir hayali çizgi geçtiği düşünülerek göğüs kemiğinin hemen altına uygulanır)
- Göğse 30 bası uygulandıktan sonra 2 nefes verilerek, 30 bası 2 nefes şeklinde 5 tur devam edilir.
- Çevrede başka kimse yoksa, 5 turdan sonra 112 aranır.
- Bilinç yerine gelmeye başladığında, canlılık belirtisi fark edildiğinde temel yaşam desteği uygulaması durdurulur.
- Bebek koma pozisyonuna getirilerek 3-5 dakikada bir solunum kontrolü yapılmaya devam edilir ve ambulans ekibi beklenir.
*Bebeklerde koma pozisyonu; bebek yan yatış pozisyonunda, baş-gövde-ayak aynı eksende olacak şekilde kucağa alınarak tutulur.
Bebekler için Başlıca İlk Yardım Uygulamaları Nelerdir?
Temel yaşam desteği dışında, bebeklerde ilk yardım uygulamaları da, bebek sahibi ailelerin ihtiyaç duyabileceği işlemlerdir.
-
Solunum yolu tıkanması:
Bebeklerde solunum yolu tıkanıklığı olması durumunda, bebek bir kolunuzun üzerine yüz üstü yatırılır. Parmaklar yardımıyla çenesi ve boynu tutularak bebek sabitlenir. Baş gergin ve vücudun biraz daha aşağısında tutulur.
Bebeğin kürek kemikleri arasına, elinizin bilek içi kısmıyla 5 kez hafifçe vurulur. Bebek diğer kolun üzerine sırt üzeri geçirilir. Cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilir. Çıkmadıysa, bebek sırt üstü ve baş biraz daha aşağıdayken iki parmakla 5 kez göğüs kemiğinden karnın alt kısmına doğru baskı uygulanır. Cisim çıkana kadar işleme devam edilir ve 112 aranır.
-
Yaralanmalarda:
Bebeğinize bir cisim battıysa ve kanama varsa, kanama durdurulur; ancak batan cisim çıkarılmaz. Bebek, hemen bir sağlık kuruluşuna götürülür.
-
Buruna yabancı cisim kaçması:
Bebeğinizin burnuna bir cisim kaçtıysa cismi çıkarmaya çalışmadan en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
-
Yanmalarda:
Yanık bölgeyi soğuk su altında tutun. Bebeğiniz bir ağrı belirtisi göstermeyene kadar soğuk su uygulamasına devam edin. Ağrı devam ediyorsa bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Bebeklerde temel yaşam desteği ve ilk yardım, bilinçsizce ve eğitim alınmadan uygulanmaması gereken bir konudur. Yapılacak herhangi bir yanlış işlem, istenmeyen durumların oluşmasına veya bebeğinizin durumunun kötüleşmesine neden olabilir. Bu nedenle bir uzmana danışılmalı veya uzman bir yerden ilk yardım ve temel yaşam desteği dersleri alınmalıdır.
Dilerseniz “Bebeklerde İlk Yardım Hakkında Tüm Detaylar!” Konulu yazımızı aşağıdaki bağlantıya tıklayarak okuyabilirsiniz.
https://www.bebek.com/bebeklerde-ilk-yardim-hakkinda-tum-detaylar/
