Çikolata Kistleri (Endometriozis)

Birçok kadın dönem dönem üreme sistemleri ile ilgili bazı rahatsızlıklar yaşayabilmektedir. Çevresel, hormonal veya genetik faktörlerden kaynaklı olarak ortaya çıkabilen bu sorunlar bazen kendini hemen göstermezken bazen de şiddetli belirtiler eşliğinde kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.

Çikolata kisti de üreme çağındaki her 10 kadından birinde rastlanan hastalıklardan biridir ve tedavi edilmediğinde üreme sisteminde birtakım hasarlara yol açabilir. Bu nedenle teşhis ve tedavi önemlidir ve her kadının çikolata kistleri hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

Peki çikolata kisti ne demektir? Belirtileri, sebepleri ve tedavisi nedir? Tanı nasıl konulur? En önemlisi ise hamile kalmaya engel olur mu?

Çikolata Kisti Nedir?

Kadınlarda rahim içini kaplayan endometriyal dokular vardır. Bu dokular her ay regl döngüsü ile kalınlaşarak vücuttan atılır. Ancak bazen endometriyal tabakayı oluşturan hücreler rahim dışında başka bölgelere ve organlara yerleşerek büyüyebilir. Bu durumda oluşan doku kendini dışarı atamaz ve bulunduğu bölgede kanamaya yol açar.

Bu kanamalar sonucunda zamanla dokunun etrafında inflamasyon meydana gelmeye başlar. Oluşan inflamasyon yaralara ve kistik yapılara dönüşür. Oluşan bu kistlere çikolata kisti, hastalığa ise endometriozis adı verilir.

Endometriozis, üreme çağındaki her kadını tehdit edebilir. Özellikle 30’lu ve 40’lı yaşlarda daha sık ortaya çıkar.

Çikolata Kisti En Sık Nerelerde Görülür?

Çoğu kişi çikolata kistinin sadece yumurtalıklarda görülebilen bir sorun olduğunu düşünerek yanılmaktadır. Bu dokular, vücudun çeşitli yerlerinde konumlanabilir.

Hastalıklı dokular en sık;

• Yumurtalıklarda
• Fallop tüplerinde
• Rahim dış dokusunda
• Vajinada
• Vajina ile rektum arasındaki bölgede
• Karın boşluğunda
• Mesanede
• Bağırsaklarda
• Kasık boşluğunda bulunur.

Endometriozisin Belirtileri Nelerdir?

Endometriozis, kolay tanı konabilen bir rahatsızlık değildir. Çünkü belirtileri genel olarak başka jinekolojik hastalıklarla benzerlik gösterir. Bazı belirtiler ise oldukça sıradan ve hastalığın akla gelmeyeceği düzeyde olabilmektedir. Bu nedenle çikolata kistinin belirtilerini bilmek, bulguları doğru şekilde yorumlayabilmek büyük önem taşır.

Çikolata kisti belirtileri şunlardır;

• Ağrılı regl dönemi

Çikolata kistinin en belirgin özelliği, regl dönemlerinde yoğun kasık ağrısı ve adet sancısı yaşatmasıdır. Çoğu zaman bu ağrıları yaşayan kadınlar regl dönemi için bu durumu normal kabul etse de uzmanlar tarafından bu bulgu, en belirgin belirti olarak kabul edilmektedir. Ağrılar normale kıyasla çok daha şiddetli yaşanabilir. Fakat hafif ağrı olup endometriozis tespit edildiği durumlarda görülebilir.

• Cinsel birliktelik sırasında ağrı

Bu vakalarda birliktelik esnasında veya sonrasında şiddetli ağrı oldukça sık görülür.

• Düzensiz regl dönemi

Bu rahatsızlık kadınlarda düzensiz adet dönemleri yaşanmasına sebep olabilir. Ayrıca regl zamanından önce hafif lekelenmeler ve kanamalar da meydana gelebilir.

• Karın, sırt ve bel ağrıları

Nedensiz sırt, bel ve karın ağrıları belirtiler arasındadır.

• Kronik yorgunluk

Endometriozisi olan kadınlar, regl dönemlerinde aşırı yorgunluk hissedebilirler. Ayrıca sadece adet döneminde değil kronik bir yorgunluk hissi ve odaklanamama sorunuyla da karşılaşılabilir.

• Ağrılı tuvalete çıkma

Çikolata kistleri kadınlarda tuvalete çıkarken ağrı ve yanma hissi yaşanmasına yol açabilir. Özellikle idrar yaparken şiddetli ağrı ve yanma oluşması söz konusu olabilir.

Bu belirtiler, endometrioma vakalarında en sık yaşanan şikâyetler arasındadır. Her bulgu her kadında görülmeyeceği gibi aynı anda birden fazla bulgunun meydana gelmesi de söz konusu olabilir. Ayrıca bu şikâyetleri yaşayan bir kadında mutlaka çikolata kistine rastlanması beklenmez. Şikâyetler farklı bir rahatsızlıktan kaynaklı olarak da ortaya çıkabilir. Bu sebeple doktorunuza danışmak yapacağınız en doğru şey olacaktır.

Çikolata Kistinin Nedenleri Nelerdir?

Çoğu zaman endometrioma, çiftler çocuk sahibi olmaya karar verene dek ortaya çıkmaz. Tanı konduğunsa ise en çok merak edilen soru çikolata kistinin nedenleri olur.

Peki endometriozis neden olur?

Aslında çikolata kistinin bilinen belli bir sebebi bulunmamaktadır. Birden fazla faktörün bu duruma yol açma ihtimali göz önüne alınır.

Bu faktörler;

• Genetik yatkınlık: Yakın aile bireylerinden birinde hastalık bulunan kişilerde hastalığın çıkma olasılığı daha yüksektir. Yani endometriomada genetik yatkınlık söz konusudur. Annenizde, teyzenizde veya kız kardeşinizde çikolata kisti varsa sizde de olabilir.
• Bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminde herhangi bir sorun bulunması, vücudun hastalığa karşı savunma mekanizmasını yavaşlatarak sorunun ortaya çıkmasına yol açabilir.
• Retrograd regl kanaması: Rahim iç dokusu her ay olası bir gebeliğe karşı hazırlanır ve gebelik oluşmadığında rahim endometrium dokusu regl kanaması ile dışarı atılır. Bu kanama vajinaya doğru değil de tam tersi yöne yani fallop tüplerine ve buradan da karın boşluğuna olacak şekilde gerçekleştiğinde ters yönde regl kanaması denen durum gerçekleşmiş olur. Retrograd regl kanaması olarak da bilinen bu olay çikolata kistine neden olmaktadır. Uzmanlar çikolata kistlerinde en sık bu durumdan şüphelenir.
• Lenf sistemi ve kan dolaşımı: Endometrium dokularının kan dolaşımı ile diğer organlara yayılması da nedenler arasında sayılır.
• Çeşitli ameliyatlar: Bazı ameliyat kesileri, endometrium dokularının yerleşip çoğalması için uygun ortam yaratır.
• Karın zarı hücreleri: Hormonlar gibi çeşitli faktörlerin etkisi ile karın zarı hücreleri endometrium hücrelerine dönüşebilir.

Çikolata Kistinde Kimler Risk Altındadır?

Çikolata kisti (Endometriozis) her kadında görülme olasılığı bulunan bir rahatsızlıktır. Fakat bazı özel koşullar, bu hastalığın görülme sıklığını arttırabilir.

Aşağıdaki faktörler daha yüksek risk taşımaktadır.

Çikolata kisti;

• Erken yaşta regl olmaya başlayan kadınlarda,
• Alkol tüketenlerde,
• Beyaz kadınlarda,
• Birinci derece akrabalarında endometriozis bulunanlarda (anne, teyze, hala),
• Düşük vücut kitle indeksine sahip kadınlarda,
• Hiç doğum yapmamış kadınlarda,
• Menopoz dönemine geç giren kadınlarda,
• Rahim yapısı anomalisi bulunanlarda,
• İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapan kadınlarda,
• Vücudundaki östrojen hormon seviyesi yüksek olanlarda

diğerlerine göre daha fazla görülür.

Dilerseniz Çikolata Kistleri ile ilgili detaylı bilgiye ulaşmak için Endometriozis Çikolata Kisti konulu videomuzu izleyebilirsiniz.

 

Endometriozis Tanısı Nasıl Konulur?

Endometrioma hastalığında erken tanı oldukça önemlidir. Hastalığın sebep olduğu şikâyetlerin kadının günlük hayatını daha fazla etkilememesi ve özellikle bebek sahibi olmak isteyen kadınlarda bu sorunun büyük bir engel olarak ortaya çıkması tanı koymanın önemini daha çok arttırmaktadır.

Tanı koymak için doktor önce tıbbi geçmişinizi ve şikâyetlerinizi de kapsayan bazı sorular soracak, ardından birtakım tetkikler uygulayacaktır.  Bu uygulama ve tetkikler aşağıdakilerden bazıları ya da tamamı olabilir.

• Jinekolojik muayene

İlk uygulanan yöntemlerin başında jinekolojik muayene gelir.

Yapılacak klasik bir pelvik muayene ile vajina, rahim ağzı, rahim, mesane gibi üreme organlarının yapısı incelenir. Eğer bu bölgelerde herhangi bir anomali veya kistik yapı söz konusu ise bu muayene ile belirlenebilir.

• Ultrason

Transvajinal ultrason adı da verilen bu yöntemle vajina içerisine yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilerek iç üreme organları görüntülenir. Ses dalgaları organlara çarparak görüntü elde etmeye yardımcı olur. Karın bölgesine de bir cihaz yerleştirilir ve elde edilen görüntüler dönüştürülür. Böylelikle organlara yerleşmiş endometriyal dokular tespit edilir.

• Laparoskopi

Laparoskopi pelvik muayene ve ultrason ile yapılan tanıdan daha kesin sonuç verebilen bir yöntemidir.

Bu uygulamada göbek deliğinin hemen yanından 1 santimetrelik küçük bir kesi açılır. Bu kesi yoluyla karın içerisine giriş yapılır. Giriş sırasında ucunda ışıklı bir kamera bulunan ve laparoskop adı verilen bir alet kullanılır. İnce bir tüp şeklinde olan bu alet, karın bölgesini görüntüleyerek endometriyal dokuların tespit edilmesine yardımcı olur.

• MRI

Manyetik rezonans görüntüleme, ileri düzey endometrioziste derin bölgelere yerleşmiş dokuların tespiti amacıyla kullanılır. Bu yöntem ile dokular hakkında daha detaylı bilgi elde edilebilir.

• Kan testleri

Tek başına yeterli olmamakla birlikte Ca 125 ve Ca 19-9 adı verilen proteinlerin seviyelerinin ölçülmesi de uygulanan tanı yöntemleri arasındadır. Menstrual sorunlar, hamilelik gibi bazı etkenler bu protein seviyesini etkileyebildiği için hastalığın tanısında bu kan testleri yeterli sayılmaz ve bazı durumlarda diğer yöntemlere ek olarak istenir.

Görüldüğü üzere yapılan tetkikler endometriyal yapıların bulunduğu bölgeye göre değişkenlik göstermektedir.

Çikolata Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Endometriozis, tedavisi olan bir üreme sistemi hastalığıdır. Bu nedenle bu sorundan muzdarip olan kadınların endişe etmemeleri gerekir. Bir uzmana başvurarak kendileri için doğru tedavi şekline karar verebilirler.

Çikolata kistlerinde tedavi yöntemi kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu farklılığın oluşmasında;

• Hastanın yaşı,
• Hastalığın derecesi,
• Doğurganlık durumu

gibi faktörler oldukça etkili rol oynar. Çünkü ileri düzey kistler için ilaçlar yeterli olmayabilir. Gebelik planlayan çiftlerde ise cerrahi yöntemlerin artı ve eksilerini göz önüne almak gerekir.

Şikâyetleri ortadan kaldırmaya yönelik tedaviler uygulanabildiği gibi koruyucu amaçlı tedaviler de uygulanmaktadır. Genellikle ameliyat seçeneği en son aşama olarak düşünülür.

Çikolota Kistinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Çikolata kisti tedavisi temel olarak iki şekilde yapılabilir:

• İlaç Tedavisi

Hastalığın tedavisinde en sık başvurulan yöntemlerin başında ilaç tedavileri gelir. İlaç tedavisinde iki farklı yol izlenir.

• Eğer hastanın adet dönemlerinde yaşadığı ağrı ve sancılar kuvvetliyse bu şikâyetleri gidermeye yönelik bir tedavi tercih edilir. Anti-inflamatuar ilaçlar ile hastalığın sebep olduğu sıkıntılar ortadan kaldırılmaya çalışılır. Ayrıca adet düzensizliklerinin önüne geçilir. Fakat bu ilaçlar sadece hastalığın şikâyetlerini hafifletmeye yöneliktir.
• Bir diğer yöntem de hormon ilaçlarıdır. Hormon içerikli ilaçlar ile hastalık baskılanmaya çalışılır. Doğum kontrol ilaçları ve progesteron takviyeleri bu ilaçlar arasındadır. Östrojen seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan bu ilaçlar ile endometriyal dokuların kalınlaşması ve hücrelerin farklı bölgelere yayılmasının önüne geçilir. Ancak çoğu zaman tedavi bittiğinde aynı sorunlar tekrar edebilir.

Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi, ilaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda veya çocuk sahibi olmak isteyen kadınlarda başvurulan bir yöntemdir. Özellikle çocuğu olmayan çiftlerde ve hamilelik planlayanlarda hormon tedavileri uygulanamaz ve cerrahi yol tek tedavi şekli olarak tercih edilir. 2 farklı cerrahi tedavi vardır.

• Laparoskopi

Laparoskopi, tanı koyma sırasında uygulanan yöntemle aynı şekilde uygulanan bir tedavidir. Göbek deliğinden 1 santimetrelik bir kesi açılır. Kesi içerisinden ucunda kamera bulunan ince bir tüp gönderilir ve hasta dokular bu yöntemle kesilip çıkarılarak sorunlu bölge temizlenir. Bu yöntemle hem tanı hem tedavi aynı anda yapılabilmektedir. Üstelik doğurganlık üzerinde olumsuz bir etkisi de bulunmamaktadır.

• Açık ameliyat

Bir diğer yöntem de açık ameliyattır. Laparoskopinin ulaşamadığı daha derine yerleşmiş veya ileri düzeye ulaşmış endometriyal dokuların tedavisi açık rahim ameliyatı ile yapılabilir. Ancak bu tedavi en son tercih edilen yöntemdir. Rahim ve yumurtalıkların alınmasını kapsayan ameliyatın sonucunda tekrar çocuk sahibi olabilmek mümkün değildir. Bu nedenle daha çok 35 yaşını aşmış ve başka çocuk düşünmeyen kadınlar için uygundur. Bu ameliyata histerektomi adı da verilmektedir.

Çikolata Kisti Kısırlığa Sebep Olur mu?

Tam olarak nedeni bilinmemekle beraber çikolata kistinin hamile kalmaya engel olabildiği gözlemlenir. Rahim ve yumurtalıkların yapısını bozan endometriyal dokuların bu duruma sebep olduğu düşünülmektedir. Ayrıca endometrioziste yumurta ve sperm hücrelerinin de yapısı ve kalitesi olumsuz yönde etkilenerek hamile kalma şansının azalmasına yol açabilir.

Hastalığa sahip kadınlar uygun bir tedavi sonrası aşılama veya tüp bebek yöntemi ile hamile kalabilirler. Bu yöntemler ile hamile kalma oranı %2’lerden %15’e kadar artış gösterebilmektedir. Kısacası çikolata kisti tedavi edilmediğinde infertilite sorununa yol açabilirken çeşitli tedavilerle bu sorun kolayca ortadan kaldırılabilir.

Kistler Hamileliği Engeller mi? Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz!
Kistler Hamileliği Engeller mi? https://www.bebek.com/kistler-hamileligi-engeller-mi/