KadıköyŞifa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker ; pek çok yararlı besin öğesini içinde barındıran dondurmanın hazırlama ve saklama koşullarına dikkat çekiyor.
Dondurma içerisinde; protein, karbonhidrat ve yağın yanı sıra A,B,C,D ve E grubu vitaminlerle birlikte kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir, çinko gibi mineraller de bulundurduğundan besin değeri yüksek bir gıdadır.
Çocuklara 2 yaşından itibaren dondurma yedirilebilir. Özellikle küçük çocuklara, dondurma oda sıcaklığına yakın bir ısıda verilmelidir. 2 yaşından itibaren tüketim kurallarına uyulmak kaydıyla yılın 12 ayı günlük 100 gramı (1–‐2 top) geçmeyecek şekilde her gün ya da günaşırı dondurma verilebilir.
Süt ürünleri çabuk bozulan ve içinde mikroorganizma üremesi kolay olan gıdalardır. Pastörize edilmiş sütten üretilen hijyenik dondurma yalanarak ya da küçük parçalar halinde yendiğinde, çocukları olumsuz yönde etkilemez. Hatta sağlıklı koşullarda üretilmiş ve saklanmış dondurma çocuklar için oldukça sağlıklı bir besin olup hiçbir zararı yoktur. Ancak uygunsuz koşullarda üretilen ve / veya saklanan dondurmalar enfeksiyonlara, salgınlara yol açabilirler. Bu nedenle açıkta satılan dondurmalardan ziyade sağlıklı ambalajlarda satılan dondurmaları tüketmek gerekir.
Halk arasında dondurmanın boğaz enfeksiyonuna yol açtığı gibi yanlış bir inanış mevcuttur. Oysa soğuk sıvı ya da yiyecek tüketimi ile boğaz enfeksiyonu arasında kanıtlanmış hiçbir ilişki mevcut değildir. Aşırı soğuk içecek ve yiyeceklerin ağızda hiç bekletilmeksizin boğaza yönlendirilmesinin bölgedeki damarlarda geçici daralmaya yol açıp direnç mekanizmasını bozma ve enfeksiyona uygun bir ortam hazırlayabilir. Enfeksiyona meyilli olan kişilerde hastalığa yol açması, konuyla ilgili hiçbir “kanıta dayalı” yayın olmamasına rağmen mümkündür. Ancak yalanarak ya da küçük miktarlarda alındıktan sonra ağızda tutularak veya arada ılık su içilerek yenilecek hijyenik şartlarda hazırlanmış dondurmanın boğaz enfeksiyonuna yol açması için hiçbir sebep yoktur. Çocuklar genellikle dondurmayı iştahla ve hızlı yediklerinden dolayı onlarda boğaz ağrısı olma ihtimali biraz daha fazla diyebiliriz. Bunun yanında boğaz bölgesinin soğuğa maruz kalmasının baş ağrısı sıklığını artırdığına dikkat çeken yayınlar da vardır.
Dondurma sütten yapılmasına karşın basit şeker dediğimiz şeker de içermektedir. Şekerin aşırı tüketimi ishale ve diş çürüklerine neden olabilir. Enerji açığı olan, zayıf çocuklarda dondurmanın her gün tüketiminde bir sakınca yoktur. Enerji fazlasına ihtiyacı olmayan kilolu çocukların ise haftada 1,2 kez tüketmesi daha uygundur.
Daha evvel de belirttiğimiz gibi en önemli nokta dondurmanın sağlık kurallarına uygun hazırlanmış olmasıdır. Özellikle dondurmanın yapıldığı sütün pastörize olması ve hazırlanırken mikroorganizmalarla bulaşmasının önlenmesi gereklidir. Süt mikroorganizmaların üremesi için çok uygun bir ortamdır. Özellikle yaz aylarında bakteriler daha kolay üreyebilmektedir. Bu nedenle sıcakta dondurma çok daha kolay bozulur ve sağlığa zararlı bir hale gelir. Bu nedenle açıkta satılan dondurmalarda dikkatli olunmalıdır. Paketlenmiş dondurmalar tercih edilebilir. Bu ürünlerde de dikkat edilmesi gereken, saklama şekli ve son kullanma tarihidir. Dondurmanın sindirimi hızlandırıcı etkisi olduğuna dair bir bulgu yoktur. Dondurmanın fazlası ve sık tüketimi gereksiz kalori yüklenmesi yaparak şişmanlamaya sebep olabilir.
Çocuk beslenmesinde yeterli kalsiyum alınması önemlidir. Süt, peynir,yoğurt en önemli kalsiyum kaynaklarıdır. Bir bardak süt (240 ml) 300 mg kalsiyum içerirken, 1 paket dondurma (52 gr) ancak 70 mg kalsiyum içerir. Yakın zamanda Amerikan Pediatri Akademisi’nin “Çocuklarda kalsiyum gereksinimleri” başlığıyla yayınladığı raporda, kalsiyum gereksinimi için önerilen besinler arasında süt, yoğurt, peynir ve çeşitli sebze ve meyveler (brokoli, ıspanak, portakal, patates) sayılırken, dondurma yer almamaktadır. Yani dondurma, çocuk beslenmesinde temel gıda değildir. Çocukların severek aldığı bu tat, yemekten sonra günde 1 kez 1,2 top şeklinde tüketilirse, yeterince süt ve süt ürünü tüketmeyen çocuklar için ek destekleyici bir besindir. Ayrıca yazın onlara tatlı bir serinlik verir. Çocuklarda mutluluk hormonlarını artırarak aile içi ilişkilerinin daha olumlu olmasını sağlar.
