Diş sağlığı, büyük küçük fark etmeksizin tüm yaş aralığından herkesin dikkat etmesi ve özen göstermesi gereken bir konudur. Özellikle çocuklarda diş sağlığının önemi çok daha büyüktür. Sanılanın aksine süt dişlerinin dökülüp yerine asıl dişlerin gelecek olması süt dişlerinin önemsiz olduğu anlamı taşımamaktadır.
İleri yaşlardaki diş sağlığının temeli çocukluk döneminde atılır ve bu durum çocuklarda diş çürümesi hakkında daha tedbirli olmayı gerektirir. Aksi halde diş eti hastalıkları ve diş çürükleri başta olmak üzere diş kaybına kadar varabilen sağlık sorunlarının yaşanma ihtimali oldukça yüksektir.
O halde çocuklarda diş çürüğü neden olur ve bu çürüklerin oluşması nasıl önlenebilir, birlikte inceleyelim.
Çocuklarda Diş Çürüğü Belirtileri Nelerdir?
Ağızda bulunan çürük yapıcı bakteriler plak olarak adlandırılan bir yapının içeriğini oluşturur. Plaktaki bakteriler ağızda kalan yemek artıklarını organik asitlere dönüştürür. Bu asitler diş minesinin yapısını bozarak yüzeyindeki boşluklara dolar ve mineyi aşındırmaya başlar. Bunun sonucunda diş çürüğü adı verilen sorun meydana gelir.
Diş çürüğünün anlaşılmasına yardımcı olabilecek bazı belirtiler vardır;
- Dişin yüzeyinde (diş minesi) beyaz lekeler ve noktalar görülebilir.
- Dişlerde hassasiyet oluşturabilir.
- İlerleyen çürük vakalarında yeme-içme esnasında şiddetli ağrı oluşabilir.
- Diş üzerinde boşluklar oluşabilir.
- Sırasıyla açık kahve, koyu kahverengi ve zamanla siyaha dönen çukurlar oluşabilir.
- Rahatsız edici bir ağız kokusu varlığı söz konusu olabilir.
Çocuklarda çürüklerin erkenden fark edilmesi çok daha zordur. Çünkü hassasiyet, leke, ağrı gibi bulgular şiddetlenene kadar çocuk tarafından şikâyet edilmez. Bu nedenle miniklerde çürüklerin oluşma nedenleri ve önlemlerine dikkat edilmelidir.
Çocuklarda Diş Çürümesi Neden Olur?
Anne ve babalar küçük çocuklarda diş çürüğü oluşmasını şaşırtıcı bulabilirler. Her ne kadar iyi bir ağız bakımı yapılıyor olsa da bazen çürüklerle karşılaşılması mümkündür. Bunun altında yatan en etkili sebepler;
- Çocukların yetişkinler kadar detaylı bir ağız bakımı yapamıyor olması,
- Diş minelerinin daha ince yapılı olması ve
- Süt dişlerinin daha fazla organik maddeye sahip olmasıdır.
Fakat dişlerde çürüklerin başlaması ve ilerlemesine sebep olabilecek farklı birçok etken vardır.
Çocuklarda erken diş çürümesi nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- Genetik yatkınlık: Bazı çocuklar diş çürüklerine karşı genetik bir yatkınlığa sahip olabilirler. Ailesinde plak ve çürük sorunu yaşayan bireyler varsa çocukta da zamanla benzer sorunlar ortaya çıkabilir. Ayrıca dişin doğal yapısı, dişteki birtakım gelişimsel anomaliler ve bozukluklar, süt dişlerinin çarpık çıkması gibi sebepler çürük başlangıcı için gerekli koşulların oluşmasına yardımcı olur ve bu sorun daha sık görülür.
- Diş plakları: Diş plakları, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da çürük oluşmasının öncelikli sebepleri arasındadır. Doğal ağız içi florasında bulunan mikroorganizmalar ve çürük yapıcı bakteriler, birbirine değen sık aralıklı dişlerin zor ulaşılan yerlerine yerleşerek diş minesini kaplar ve aşındırır. Dişlerin yüzeyini kaplayan plak, çürüklerin en belirgin kaynağıdır.
- Karbonhidratça zengin gıdaların tüketimi: Bir dişin çürüyebilmesi için tek başına bir faktör yeterli değildir. Plakların varlığına aşırı şekerli yiyeceklerin tüketilmesi de eklendiğinde ortaya istenmeyen bir asit çıkar ve bu asit dişlere zarar verir. Bu nedenle gün içinde dişlerin fırçalanmadığı saat aralıklarında veya sık aralıklarla şekerli, kalorisi yüksek, nişasta kaynağı besinler tüketildiğinde ortaya çıkan asit miktarı artacak ve dişler bu aside daha fazla maruz kalarak aşınmaya başlayacaktır.
- Dişlerin iyi fırçalanmaması: Çocuklarda diş sağlığını korumanın en önemli noktası, dişlerin düzenli olarak ve iyi bir şekilde fırçalanmasıdır. Diş fırçalama eylemini el becerileri tam olarak gelişmediğinden dolayı her çocuk detaylı olarak gerçekleştiremeyebilir. Hatta birçok çocuk, diş fırçalama konusunda isteksiz olabilmektedir. Fırçanın dişlerin her bir noktasına temas edecek şekilde kullanılmaması veya hiç fırçalanmaması, plak oluşumunu artırıp diş çürüklerine sebep olabilir.
- Gıdaların ağızda kalma süresi: Ağız içerisinde yiyecekler ne kadar uzun süreyle kalırsa bakteri oluşumu da o kadar artacaktır. Sık aralıklarla yapılan öğünlerin sonrasında ağızda daha uzun süre yemek artığı kalacağı için bu durum çürük oluşumunu tetikler.
Diş Çürümesi Çocuklarda Hangi Sıkıntılara Yol Açar?
Süt dişleri çocukların asıl dişleri değildir. Ortalama 6-7 yaşlarında dökülmeye başlayan ilk dişlerin yerini zamanla kalıcı dişler alır ve yaklaşık 12 yaşına doğru tüm dişler tamamlanmış olur. Ancak çocuklarda bu ilk dişlerin çürümesi bazı sorunların oluşmasına yol açabilir.
- Zamansız çürüyen ve kaybedilen ilk dişler, ileriki dönemde çıkacak kalıcı dişlerin yanlış, çarpık ve bozuk çıkmasına neden olabilir.
- Bozuk çıkan dişler nedeniyle çene gelişiminde bozukluklar oluşabilir.
- Erken diş çürümesi sonucu diş kaybı, çocuklarda konuşma geriliğine yol açabilir. İşitme ve konuşma becerilerinde aksama yaşanabilir.
- Diş çürümeleri nedeniyle beslenme bozuklukları ve yemek yemede güçlük oluşabilir.
- Çürüklerin oluşturduğu kötü görüntü nedeniyle çocuklarda özgüven eksikliği ve çekingenlik ortaya çıkabilir.
Çocuklarda Diş Çürüklerini Önlemenin Yolları Nelerdir?
Ağız sağlığına gerekli özenin gösterilmesi ve bazı püf noktalara dikkat edilmesi çocuklarda diş çürümesi sorununun önüne geçmeye yardımcı olmaktadır.
Çürük oluşumunu önlemenin yolları şu şekilde sıralanabilir;
- İlk dişler çıktıktan itibaren dişler düzenli olarak fırçalanmaya başlanmalıdır.
- Çocuklarda diş fırçası seçimine dikkat edilmelidir. Ağız yapısına uygun, yumuşak ve sık kıllı fırçalar idealdir.
- Çocuğa doğru diş fırçalama teknikleri öğretilmelidir. Eğer henüz kendi kendine bu eylemi gerçekleştirebilecek kadar büyük değilse bakıcısı tarafından dişleri iyice fırçalanmalıdır. Her noktaya ulaşıldığından emin olunmalıdır.
- Küçük çocuklarda 2-3 yaş ve sonrasında diş ipi kullanımına başlanmalıdır.
- Küçük bebeklerde diş temizliği fırça yerine ıslak bir tülbent veya bez yardımı ile yavaşça silinerek yapılabilir.
- Çocuklara aşırı şeker içeren gıdalar ve abur cubur verilmemelidir. Bunların tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Her öğünün ardından diş fırçalama yapılamasa bile su ile ağız iyice çalkalanmalıdır. Ağız çalkalamayı bilmeyen çocuklara yemeğin ardından su içirilmesi de yemek kalıntıların giderilmesi için yeterli olacaktır.
- Dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. Çocukların bol sebze, meyve, süt ürünleri ve protein içeren gıdalar tüketmesi sağlanmalıdır.
- Çocuklarda 6 yaşından itibaren fissür örtücü maddelerin kullanımı ile diş minesi üzerindeki boşluklar kaplanarak çürümeye karşı önlem alınabilir.
- 1 yaşını dolduran çocuklarda diş hekimi kontrollerine başlanmalı, düzenli aralıklarla doktor ziyareti yapılarak dişler kontrol ettirilmelidir.
Çocuklarda diş çürümesi sık görülen bir sorun olması nedeniyle düzenli takip gerektirir. Anne ve babalar küçük çocukların ağız bakımını kendileri yapmalı, daha büyük çocuklarda ise sık sık çürük kontrolü yapmalıdır.
Çocuklarda Diş Bozukluklarının Sebepleri: https://www.bebek.com/cocuklarda-dis-bozukluklarinin-sebepleri/
