Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Selami Sözübir, çocuklarda çok sık rastlanan kasık fıtığının çok sinsi seyredebileceğini belirterek “Çocuklarda kasık fıtığı, tehlikeli hatta sinsi bir hastalıktır. Özellikle fıtığın içine giren barsağın boğulma riski nedeniyle acil ameliyat gerektirebilir. Bu nedenle şüphe durumunda hemen hekime başvurulmalıdır” diyor.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Yetişkinlerden Farklı Mıdır?
Kasık bölgesi çocuk cerrahisi ameliyatlarının en sık yapıldığı bölgedir. Bunların içinde de kasık fıtığı tamiri hem çocuk cerrahisinin hem de kasık bölgesinin en sık uygulanan operasyonudur. Çocuklardaki kasık fıtığı hem oluşumu hem tipi hem de onarım tekniği olarak yetişkinlerden farklılık gösterir. Her 100 erkek çocuğundan yaklaşık 3 ünde kasık fıtığı gelişir. Erken doğan veya düşük doğum kilolu bebeklerde fıtığa çok daha sık rastlanır.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Nasıl Oluşur?
Erkek bebeklerin testisleri (erkek yumurtası) anne karnında gelişmelerini tamamlarken ilk oluştukları yer olan karının içinden aşağıya doğru bir inme gerçekleştirerek olmaları gereken yer olan yumurta keselerine (torba) yerleşirler. Bu yolculuk 3. ay civarında başlar ve doğuma yakın olarak biter. Karın içinden karın dışına çıkan testisler kasık kanalı dediğimiz kanalın içinden geçerler. Bu kanalda normal şartlarda doğumla beraber işlevini kaybederek kapanır. Ancak bu kanallardan birisi veya ikisi birden kapanmazsa o zaman fıtıklaşma olur. Eğer kanal açıklığı darsa ve sadece karın içi sıvısının geçmesine izin veriyorsa bu şişlik çocuk uyanık ve hareketli iken artar. Çocuk uyuyup sakin yatınca ise azalabilir ya da kaybolur. Tıp dilinde “Hidrosel” olarak bilinen bu hastalığın halk arasında ki adı ise “Su fıtığı” dır.
Eğer açık kalan kanal genişse bu kanaldan karın içindeki organlar ve en sık olarak da barsak fıtıklaşır. İşte bu gerçek kasık fıtığıdır.
Nasıl Belirti Gösterir?
Kasık ve yumurta kesesinde şişlik olabilir. Ağrı yapmaz ancak huzursuzluk, rahatsızlık bazen de kusma yapabilir. Kasık fıtığı sadece erkeklerde değil kızlarda da olabilir. Ancak kız çocuklarında kasık fıtığına daha az rastlanır ve kızlarda dışarı fırlayan organ çoğunlukla barsak değil yumurtalıklardır.
Kimlerde Görülür?
Erkeklerde, düşük doğum ağırlıklı, premature bebeklerde ve bazı doğumsal bağ dokusu hastalığı olan çocuklarda daha sık rastlanır. Erkeklerde rastlanma oranı kızlardan 5–6 kat fazladır. Kronik kabızlık, karın içi basıncını artıran şiddetli enfeksiyonlar gibi çevresel faktörler kasık fıtığına direkt olarak neden olmaz ancak bazı durumlarda kasık fıtığının belirgin hale gelmesine neden olabilir.
Fıtık Şüphesi Olunca Ne Yapılmalıdır?
Çocukluk çağında kasıkta fark edilen zaman zaman ortaya çıkıp kaybolabilen şişlik akla öncelikle kasık fıtığını getirmelidir. Çocukta kasık fıtığı şüphesi varsa, en kısa zamanda bir çocuk cerrahınca değerlendirmesi ve sonrasında tanısının kesinleştirilmesi gerekir. Çünkü çocuklarda kasık fıtığı mümkün olan en kısa zamanda, yani belli bir yaş veya aya kadar beklenilmeden ameliyat edilerek tedavi edilmelidir. Burada kesinlikle bir yaş sınırı söz konusu değildir.
Neden Hemen Ameliyat Yapılmalıdır?
Çünkü çocuklarda kasık fıtığı özellikle oluşturabileceği komplikasyonlarla oldukça tehlikeli hatta sinsi bir hastalıktır. Özellikle fıtığın içine giren barsağın boğulma riski nedeniyle acil ameliyat gerektirebilir. Çocuklarda hele hele bebeklerde acil ameliyat demek artan risk demektir. Halk arasında fıtık boğulması diye tanımlanan bu durumda, fıtık kesesine girerek sıkışan organların kanlanmaları ve beslenmeleri birkaç saat içinde bozulur ve çürüme meydana gelir. Bu da hayati tehlikeyi arttırır ve çürüyen organların çıkarılması yani kaybı anlamına gelir.
Çocuklarda Fıtık Ameliyatı Zor Mudur?
Eğer çocuk acil şartlar olmadan tespit edildikten hemen sonra uygun şartlarda ameliyata alınırsa bu ameliyat zor bir ameliyat değildir. Biz hastanemizde bu ameliyatı “günübirlik cerrahi” olarak uygulamaktayız. Hastaların önemli bir bölümü ameliyattan 2–3 saat kadar sonra evlerine gidebilir ve hastanede yatmaları hiç gerekmez. Ayrıca bu ameliyat hem açık ameliyat biçiminde hem de laparoskopik yani kapalı ameliyat biçiminde gerçekleştirilebilir.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Kısırlığa Neden Olur Mu?
Tedavideki gecikme değişik nedenlerle testisleri bozabilir. Öncelikle tedavi edilmemiş fıtık sık sık şişerek damarlara baskı yapabilir veya ısı farklılığına neden olarak yumurtanın normal gelişmesini bozabilir. Diğer önemli kısırlık nedeni ise bu operasyonun yanlış ellerde ve çocuklara uygun olmayan, yetişkin taklidi yöntemlerle ameliyat edilmesiyle oluşan testis zararlarıdır.
Çocuklarda Fıtık Tekrarlar Mı?
Sağ ve sol olmak üzere iki kasık kanalımız mevcuttur, bu iki kanal birbirinden bağımsız olarak fıtık oluşturabilir. Dolayısıyla tek taraflı ameliyatlardan sonra öbür kasıkta fıtık olma ihtimali her zaman vardır. Bu tekrarlama değil yeni bir fıtıktır. Eğer çocuk bir tarafından fıtık geliştirdiyse diğer tarafından da olma riski daha fazladır. Bu riske sahip bebeklerde biz hastanemizde aynı operasyonda çocuğa herhangi bir risk oluşturmadan kapalı yöntemle fıtık deliğini kullanarak diğer taraftaki deliğin açık olup olmadığını da kontrol edebiliyoruz ve eğer açıksa aynı operasyonda o taraf fıtığını da onarıp çocuğun ileride yeniden ameliyat olması ve anestezi alması riskini ortadan kaldırıyoruz.
