Akıllı cep telefonları gerek ışık ve görsel efektleri gerek sesleri gerekse modelleri ile çocukların her zaman ilgisini çekmiştir. Hele bir de çağımızda ebeveynlerin elinden hiç düşmüyor olması bu ilgiyi daha da arttırmıştır. Sonuçta akıllı telefonların icadı ile birlikte bu araçlar konuşmak dışında eğlence, bankacılık işlemleri, televizyon, sohbet ve daha birçok ihtiyacı karşılaması yönüyle hayatımızın önemli bir parçası olmuş, önemli bir ihtiyaç hâline gelmiştir.
Çocukların dikkatini bu kadar çekiyor olması ile birlikte çoğu zaman ebeveynlerin yemek yedirmek, ağlamasını engellemek ya da biraz oyalanmasını sağlamak için kullandığı bir araç hâline gelmesi de şaşılası bir durum olmasa gerek.
Elbette cep telefonlarının faydaları inkâr edilemez. Peki çocuklar için cep telefonu zararları hakkında neler biliyoruz? İşte bilmediklerimiz… Bilsek de her defasında yeniden hatırlamamız gerekenler…
Cep Telefonunun Çocuklara Fiziksel, Duygusal ve Psiko-sosyal Zararları
Cep telefonu gerek özellikleri gerekse tasarımı açısından oldukça karmaşık ve çok fonksiyonlu cihazlardır. Bu cihazların çocuklarınıza vereceği zararlar da bir o kadar çok yönlü ve karmaşıktır. Doğru ve yeteri kadar kullanılmadığında çocuklara bedenen, ruhen, sosyal yönden ve akademik açıdan çok sayıda zararı mevcuttur.
-
Tümör oluşumunu kolaylaştırır.
Çoğumuzun sabah kalkınca ilk eline aldığı, akşam yatmadan hemen önce bıraktığı akıllı telefonlar yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası hâline geldi. Üstelik hepimizin “cep telefonu radyasyon yayar” gerçeğini bilmesine rağmen. Telefonların yaydığı radyasyon beyin hücrelerinin ısınmasına, ölmesine ve bölünme kontrolünün bozulmasına yol açarak tümör oluşumuna sebep olabilir.
Üstelik çocukların kafasında daha ince yapılı doku bulunması ve kafatası kemiklerinin daha ince olması nedeniyle, radyasyonun çocukları yetişkinlerden daha fazla etkilediği düşünülüyor. Cep telefonunu çok kullanan çocuk ne kadar küçükse beyin kanseri ve beyin tümörü görülme riski de o kadar fazladır.
Yapılan çalışmalar fazla telefon kullanımından dolayı radyasyona maruz kalmanın sadece beyin değil; göğüs ve tükürük bezi kanserine de yol açabileceğini göstermiştir. Her ne kadar bu iddialar ve bu iddialar üzerine yapılan araştırmalar kesinlik kazanmamış olsa da aksi de ispatlanmamıştır. Bu risk kesinlikle göze almaya değmez.
-
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olasılığını arttırır.
İnsan beyni elektromanyetik dalgalanmalardan etkilenir. Cep telefonu radyasyon yayarak nöronların çalışmasını etkiler. Bunun sonucunda nörolojik temelli kronik bir gelişim bozukluğu olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu besler. Bütün bunları üstüne bir de çocuğun ekranda maruz kaldığı grafikler, ışık, sesler ve renkler eklenince, hele bir de maruz kalınan içerik yaşına uygun değilse; çocukta ilerleyen zamanlarda aşağıdaki semptomlar beslenir.
- Unutkanlık
- Bir işe ya da oyuna odaklanamama
- Sürekli aklı başka yerdeymiş gibi olaydan ve ortamdan kopma
- Ödev yapamama
- Başladığı işi bitirememe
- Yaşıtlarına göre fazla hareketli olma
- Çok konuşma
- Çok soru sorma fakat sorduğu soruların cevaplarıyla pek de ilgilenmeme
-
Davranış bozukluğuna neden olur.
Çocuğunuz çok fazla telefonla oynuyor; telefon çekmediğinde, error verdiğinde ya da şarjı bittiğinde çığlıklar atarak kıyametleri mi koparıyor? Bu tarz davranış bozuklukları çocuğa cep telefonu zararları konusunda beklenen bir sonuçtur. Çünkü sürekli ekrana bakan, izlediği içerik ile birlikte devamlı bir aksiyon içerisinde olan, seslere ve görsel efektlere maruz kalan çocukta yorgunluk, gerginlik ve dalgınlık olması normaldir. Çocuk en ufak bir sorunda sinirlenir, ebeveynlerine bağırır, bir şeyleri ağlayarak ister, odaklanamaz.
-
Ruhsal ve sosyal problemlere yol açar.
Davranış bozuklukları ve ruhsal problemler birbiriyle ilişkilidir. Cep telefonu ile kontrolsüzce çok fazla zaman geçiren çocuklarda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir.
- İnternette oynadığı oyunlarda ya da sosyal medyada siber zorbalıkla karşı karşıya kalarak büyük bir korku içerisine girerek depresyona girebilir.
- İzlediği içerikler ya da oynadığı oyunlar şiddet içerikli ise çocukta saldırgan davranışlar görülmeye başlar. Bu da sürekli kavgacı ve şiddet yanlısı davranışlara neden olabilir.
- Telefonun sanal dünyasına kendini fazla kaptıran çocuk gerçek hayattan zevk almayarak, gerçeklikten uzaklaşır, depresyona girebilir.
- Sürekli telefonda zaman geçiren çocuk, arkadaşları ile nasıl iletişim kuracağını bilemez. Oyun ortamlarına giremez, yalnızlaşır ve zamanla asosyal bir kişilik geliştirebilir.
-
Kalıcı postür bozukluğuna sebep olur.
Çocukluk dönemi insanın sadece zihnen, ruhen ve duygusal olarak değil bedenen de hızlı bir gelişim ve değişim içerisinde olduğu bir dönemdir. İskelet sistemi gelişmeye, şekil almaya devam eden çocuk gün içerisinde sürekli telefonla zaman geçirdiğinde boyundaki omurlarda eğrilik, telefonu kavrama ve ekrana tıklama hareketlerini sık yapmaktan dolayı parmaklarda eğrilik, sürekli oturur ve önüne bakar pozisyonda olması bel omurlarında eğriliğe neden olur.
Çocuklukta iskelet sisteminde oluşan gelişim bozuklukları zamanla yerleşir ve kalıcı hale gelir. Bu da çocukların yetişkin olduklarında dahi vücut bütününde orantı bozukluğu ve eğriliklere sebep olur.
-
Uykusuzluk sebebidir.
Sürekli elinde telefonla gezen çocuk için ekranda daima dikkatini çekecek, zihnini oyalayacak, kendisini yoracak ses ve görüntü efektleri olacaktır. Çocuk bu uyaranlar karşısında sürekli içeriğe dahil olmak ister ve uyumak onun için artık zaman kaybıdır. Durum böyle olunca çocuklarda uykusuzluk görülmesi şaşılası bir durum değildir.
-
Gözleri bozar ve baş ağrısını tetikler.
Sürekli bir ekrana bakmak ve görselleri takip etmek zamanla gözleri yorar. Çocuk ekrana bakarken dikkat kesilir ve göz kırpma sayısı azalır. Normalden az sayıda göz kırpmak göz yüzeyindeki gözyaşının buharlaşmasına neden olur. Oysa her kırpmada gözyaşı gözü yıkar, besler, temizler ve nemlendirerek göz kapağının kolayca açılıp kapanmasını sağlar. Az göz kırpan çocuklarda gözlerde kuruluk, batma, yanma ve kızarıklık olur, enfeksiyon riski artar.
Cep telefonu ekranındaki ışık ve görsellere uzun süre bakmak gözlere zarar verirken beraberinde baş ağrısını da tetikler.
-
Üremeyi olumsuz etkiler.
Küçük yaşlardan itibaren gün içerisinde uzun süre cep telefonu ile oynayan çocukların maruz kaldığı cep telefonu radyasyon saçarak üreme sistemlerini etkiler. Erkeklerde sperm hasarına neden olarak sperm morfolojisini bozabilir, sperm sayısının azalmasına neden olabilir. Kadınlarda ise yumurtalıklarda yer alan yumurta hücrelerini olumsuz etkileyerek yumurta rezervini azaltabilir.
Cep telefonlarının yaşamımızı kolaylaştırdığı inkâr edilemez bir gerçek, tıpkı cep telefonu zararları gibi… Çocuğunuzu bu zararlı etkilerden korumak ise öncelikle siz ebeveynlerin sorumluluğudur. Sizler bu zararları bilmeli ve çocuğunuzu susturmak, oyalamak ya da yemek yedirmek için çocuğunuza telefon vermeden önce bir değil birçok kez daha düşünmelisiniz.
Dilerseniz “Günümüz Teknolojisi ve Çocuklar” Konulu yazımızı okuyabilirsiniz:
