Deprem ve Çocuklarla İletişim

Sizleri deprem gibi doğal afet süreçlerinde çocuklarla iletişim kurulurken ve bilgilendirme yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgilendirmek isteriz.

Çocuklara Depremi Nasıl Anlatmalıyız?

Çocuklar somut düşünebildikleri için depremin nasıl gerçekleştiğini zihinlerinde işleyemezler. Bu yüzden deprem zihinlerinde belirsiz bir kavramdır. Belirsiz kavramlar çocukları ürkütür ve çocuklardaki kaygının artmasına sebep olur.

Kaygı düzeyi artan çocuklar yoğun endişe, güvensizlik ve korku hissederler. Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili çocuğa yapılacak açıklama da çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmadır.

Bebeveynin Kendisinin Duygu Durumu Nasıl Olmalıdır?

Bu yaş grubundaki çocuklar yaşananlarla ilgili birçok “Neden?” sorusu sorabilir. Bu soruları cevaplamadan önce bebeveynin kendi duygu durumuna bakması çok kıymetlidir.

Sakinleşebilecekleri, olabildiğince dengeye ulaşabilecekleri zamanı kendilerine tanımaları çok önemlidir. Hissedilen yoğun duyguları varsa bunları diğer yetişkinlerle paylaşmak, dışa vurmak, iyi gelen aktivitelere yönelmek duygu durumunuz için iyi bir araç olabilir.

Duyularımızla gördüğümüz renkler, kaçışma esnasındaki panik, korkular, diğerlerinin doğal afet ve sirenler karşısında muhtemelen yaşanabilecek duyguları sosyal ilişkilenme yüz kaslarımızla algılarız.

Çene sıkılabilir, kasılabilir, bakışlar donuklaşabilir, yüz mimikleriniz yavaşlayabilir. Yüz kaslarımızı avuçlarınızın içine alarak nazikçe dairesel hareketlerle saat yönüne ve tersine birkaç kere ovalayabilirsiniz.

Çocuklarla Bu Süreçte Nasıl Bağ Kurulmalıdır?

Çocuklar özellikle böyle dönemlerde güvenli bir bağ kurmaya ihtiyaç duyarlar. Onlarla temasta bulunmak, sarılmak, kucaklaşmak gerekir. Bu onların güvende hissetmesine yardımcı olacaktır.

Çocuklara Durum Nasıl Anlatılmalıdır?

Küçük çocuklara depremi anlatırken somutlaştırmak gerekir. Örneğin; bahçeden birkaç iri taş alıp, bu taşların üzerine bir tepsi yerleştirip ve tepsiye de evleri temsil edecek iki oyuncak koyarak depremi canlandırabilirsiniz.

Çocuklara görselleştirerek şunları anlatın; Bak bu taşlar yerin altı, bu tepsi de yeryüzü ve oyuncaklar da evlerimiz. Bazen yerin altındaki taşlar hareket eder. Bu bir doğa olayıdır. Doğada başka hangi olaylar oluyor? Yağmur yağıyor, kar yağıyor, gök gürüldüyor. Peki biz o sırada neler yapıyoruz? Üşümemek veya ıslanmamak için önlem alıyoruz.

Deprem için de önem alırız ve güvende oluruz. Şimdi taşları oynattığımızda ne oldu? Yeryüzü sallandı ve evlerin biri yıkılırken diğeri olduğu gibi kaldı. Neden? Çünkü biz onu yapıştırarak sağlamlaştırdık. Yani önlem aldık.

İşte depreme karşı bizim evlerimiz de böyle sağlam yapıldığında güven oluruz. Biz evimizi seçerken sağlamlığını araştırıp seçtik.

Ev İçerisinde Nasıl Önlemler Alınmalıdır?

Çocuğunuzla birlikte evin içinde de birtakım önlemler alabiliriz. Mesela seninle bir deprem çantası hazırlayabiliriz.

Deprem olduğunda içinde ihtiyacımız olabilecek şeyler koyabilirsiniz. Evin en güvenli yerine koymayı teklif edebilirsiniz.

Ev İçerisinde Nasıl Güvenli Bir Alan Araştırılmalıdır?

Evin içerisinde güvenli yerleri beraber keşfetmek, deprem anında güvende kalabileceğiniz ‘’hayat üçgeni’’ bölgelerini bulup nasıl durması gerektiğini anlatabilirsiniz.

Özellikle odasındaki güvenli alanları bilmek çocuğunuzu daha rahat ve daha güvende hissettirecektir.

Çocukların Oyun Oynamasına Neden İzin Verilmelidir?

Çocuklara deprem anlatıldıktan sonra çocuğunuz tekrar edici deprem oyunları oynayabilir. Oyunlarında olayları anlamaya çalışır ve işlemlemeye çalışırlar.

Bu normal bir süreçtir. Çünkü çocuklar korku duydukları, kaygılandıkları durumlarla oyun oynayarak baş etmeye çalışırlar. Bu nedenle çocukların oyun oynamasına alan açmalı gerektiği yerde oyunlarına eşlik edebilirsiniz.

Kum, kil, hamur gibi malzemeler çocukların duygu düzenlemeleri için yardımcı olan araçlardır. Balon üfleme, yastığa sarılma, su içme, çeşitli dokulara temas etme, rahatlatıcı şeyler koklama, nefes egzersizleri, güvenli bir yer hayal etmek ve bunu çizmek çocuklara yardımcı olabilmektedir.

Duygularını İfade Etmeleri İçin Nasıl Alan Oluşturulmalıdır?

Yeni deneyimler ve bilinmezlikler çocuklar için korkutucudur. Dolayısıyla güvenilir bir kaynak olarak size duygularını ifade etmesine izin verin. Varsa sorularını cevaplayın.

Çocukların olası duygularını yansıtın. ‘’Korktuğunu görüyorum, kaygını anlıyorum, ben de benzer duyguları hissediyorum.’’ gibi.

Hissettiklerinin normal duygular olduğunu anlamasına ve onları ifade etmesine imkan vermiş olursunuz. Bu dönemde çocuklar duygularını ifade ettiklerinde ‘’Korkacak ne var canım’’ gibi yaklaşımlardan kaçınılması gerekir.

Duygularını kapsayıcı cümleler kullanılmalıdır. Örneğin ‘’Seni rahatsız eden şey nedir?’’, “Bunu konuşmak çizmek ister misin?”, “Konu hakkında yazmak, oyun oynamak ister misin?” gibi cümlelerle iletişim yolu daha açık bir hale getirilmelidir.

Ev İçerisinde Sosyal Medya ve İzlenilen Haberler​

Bu süreç içerisinde çocukların yanlarında konuşmalara ve izlenilen haber, görüntülere dikkat edilmelidir.

Yanlarında aşırı tepkiler vermemeye özen gösterilmelidir. Uygunsuz haber ve görüntülere maruz kalmaması için çaba göstermemiz gerekmektedir.

Çocuklara Çaresiz Olmadıkları Nasıl Anlatılmalıdır?

Çocuğunuzun olaya dair olumsuz beklentileri yüksek olacaktır, çaresiz olmadığınızı anlatın ve yardım mekanizmalarından, kaynaklarından bahsedin.

Çocukların dikkatini sadece yıkımda, kayıplarda, ölümlerde tutmayın. Bu bilgileri almış olsalar bile daha iyi giden süreçlere; kurtarılma öykülerine, dayanışma içindeki topluma, insanların birbirine kenetlenmesine dikkat çekebilirsiniz.

Rutin İşlere Nasıl Devam Edilmelidir?

Çocuklarla, yaşanan olaylar ve süreç hakkında ne hissettikleri, konu hakkında ne düşündükleri konuşulabilir. Fakat çocuğun tedirgin olmadığını düşünüyorsanız ve hissediyorsanız da konu sürekli gündeme getirilmemelidir.

Bu süreçte rutinlere devam etmek, belirsizliği ve kaygıyı azaltmak için önemlidir. Mümkün olduğunca uyanma saati, yemek, oyun , ders vb. rutinleri devam ettirmeye özen gösterin.

Çocuklara Bu Süreçte Nasıl Destek Olunmalıdır?

Çocukların bazı durum ve olayları anlaması evrensel bir süreç olduğunu kabul edebilmesi için kitaplardan yardım alınmaktadır. Fakat olağanüstü durumlarda en çok temas ve güvende olmaya ihtiyaç duyarlar.

Bebeveyn-çocuk arasındaki bağ, duyguların bedenselleştirilmesi, farkındalık ve duyumsamalar hakkında kitaplar okuyarak çocuklara destek olabiliriz.

Psikolog Hanife Erdoğdu – İçerik Editörü

https://www.instagram.com/psikologhanife/

“Çocuklarda İletişim” konulu yazılarımızı incelemek için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.

Çocuklarda İletişim: https://www.bebek.com/?s=%C3%A7ocuklarda+ileti%C5%9Fim

Aklınıza takılanları yorum olarak iletebilirsiniz.

Sevgiler.