Hamilelik oldukça hassas ve dikkat edilmesi gereken bir süreçtir. Bu dönemde uykuda olan ya da hamile olmadığınız dönemlerde sizi etkilemeyecek birçok sorun gün yüzüne çıkabilir. Safra kesesi taşı da bu sorunlardan biridir. Gebelikte yaşanan hormonal ve fiziksel değişimler safra kesesi problemlerini tetikleyebilir. Dilerseniz, bu safra kesesi taşı nedir, belirtileri nelerdir ve gebelikte safra kesesi taşı için neler yapılabilir sorularının cevabını hep birlikte inceleyelim.
Safra Kesesi Nedir? Ne İşe Yarar?
Safra kesesi karaciğerin komşusu olan hatta karaciğerin bir parçası kabul edilen ve safra salgısının depolandığı bir organdır. Gün içinde karaciğerde biriken safra doğrudan bağırsağa boşalmaz ve safra kesesinde toplanır. Toplanan bu safranın içinde karaciğerden süzülen atıklar ve sindirim sistemi için gerekli enzimler bulunur. Kesede biriken safra salgısı, bir kanalla ince bağırsağa iletilir. Görevi ince bağırsakta yağların mekanik sindirimini gerçekleştirmektir.
Safra Kesesi Taşı Nasıl Oluşur?
Karaciğerden gelen safranın içinde askı halinde bulunan maddelerin oranlarında bozulmalar oluştuğunda bir çökme meydana gelir. Kristal hâlde oluşan bu çökeltiler zamanla birleşir ve bazen 3-5 cm’ye kadar ulaşabilen taşlar hâline gelir. Çok küçük parçalar safra kesesinden onikiparmak bağırsağına geçerken büyüyen taşlar safra kesesinde kalır ve zamanla bu kanalı tıkar.
Safra Kesesi Taşı Neden Olur?
Safra kesesinde oluşan birikintiler kanal tıkanıncaya kadar kendini belli etmez. Safra kesesi taşı oluşumu ve oluşan taşın vücutta belli rahatsızlıklar ortaya çıkarmasına sebep olan faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Genetik faktörler
- Aşırı kilo (Obezite)
- Safra kesesi ile ilgili sorunlar
- Beslenme şekli
- Hızlı kilo verme
- Doğum kontrol hapları
- Menopoz tedavisi için kullanılan hormon ilaçları
- Hamilelik
- Kolesterol
- Östrojen sorunları
Gebelikte Safra Kesesi Taşı Neden Oluşur?
Hamilelikte değişen hormon seviyeleri sebebiyle anne adayları safra taşı oluşumuna daha yatkın hâle gelirler. Bu hormonal değişikliklerin başında da östrojen seviyesindeki artış gelir. Bunun yanı sıra artan progesteron seviyeleri de sindirim sistemi ve safra kesesi işlevlerini yavaşlatabilir. Bu bilgiler doğrultusunda dalgalanan hormon seviyelerinin taşa sebep olduğunu söyleyebiliriz. Hamilelik boyunca alınan hızlı kiloların ve gebelik sonrası dönemde de ani kilo kayıplarının da kolesterol üzerinde etkisi olması sebebiyle problemin oluşmasına zemin hazırladığını unutmamalıyız.
Belirtileri Nelerdir?
Hamilelik döneminde safra kesesi taşı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Vücudun sağ üst kısmında 5 saatten fazla süren karın ağrısı
- Özellikle yağlı yemeklerden sonra artan karın ağrıları.
- Bulantı.
- Ateş ve titreme.
- Bazen kaşıntı.
- Özellikle gözlerde belirgin bir şekilde fark edilen sarılık.
Gebelikte Safra Kesesi Taşı Tanısı Nasıl Konur?
Öncelikle yukarıda belirtilen şikâyetlerle doktora gittiğinizde mutlaka hamile olduğunuzu bildirmelisiniz. Çünkü hamileliğin ilk dönemlerinde iseniz acil olarak gittiğiniz doktor bunu fark edemeyebilir ve röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi teşhis için yapılan testler gebelikte kullanılmamalıdır. Bu aletler anne karnındaki bebeğe zarar verebileceğinden bunların yerine hamilelikte sıklıkla kullanılan ultrasonografi gibi daha güvenli uygulamalar tercih edilmelidir. Bu işlem aylık gebelik kontrolünde yapılan ultrason görüntülemesine benzer.
Bazen belirgin semptomlar görülmez ve safra kesesinde oluşan birikintiler sebebiyle oluşan taşlar sinsice vücudunuzda saklanır. Bu gizli sorun hamilelik sırasında doktorun yaptığı ultrason kontrolleri sırasında ortaya çıkabilir.
Gebelikte Safra Kesesi Tedavisi
Öncelikle hamilelik döneminde yaşadığınız hemen hemen her problemin bir çözümü vardır. Bu yüzden endişelenmeye gerek yok. Bu süreçte yaşadığınız problemleri atlamadan doktorunuza anlatmalısınız. Böylece mevcutta olan ya da oluşabilecek sorunları engelleyebilirsiniz. Hamileyseniz ve safra kesesi taşıyla ilgili problem yaşıyorsanız dikkat etmeniz gereken 2 nokta vardır.
- Hamileliğin hangi döneminde olduğunuz
- Safra kesesi taşının size etkisinin hangi düzeyde olduğu
Bu bilgiler doğrultusunda oluşan taşlar küçük boyutlarda ve sizi etkilemeyecek durumda ise büyümesini engellemek adına bir tedavi uygulanabilir. Eğer sadece bulantı ve kusmaya sebep oluyorsa gebelik süresince sağlıklı beslenemeyeceğiniz için mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Bu sebeple doktorunuz bu semptomların giderilmesi yönünde bir tedavi uygulayabilir. Tedavi edilmediğinde taşlar ilerleyen dönemlerde enfeksiyona sebep olabilir. Bu durum özellikle hamilelik döneminde istenmeyen bir durumdur.
Diğer taraftan eğer ilaç tedavisi ile problem çözümlenemiyorsa safra kesesinin çıkarılması gerekebilir. Birinci ve ikinci trimester dönemlerinde Laparoskopi ile bu işlem yapılabilir. İşlem sırasında küçük bir kesi yapılarak safra kesesi alınır. Ancak üçüncü trimester döneminde karın içinde bebek büyüdüğü için işlemin yapılması için gerekli alan olmayabilir. Bu sebeple karında daha büyük bir kesik ile safra kesesi alınır.
Hamileliğin son döneminde olmanız sebebiyle diğer dönemlere göre bu dönemde risk daha yüksektir. Ancak oluşabilecek enfeksiyon bebeğinize daha fazla zarar verebileceği için gerekli tedavi için doktorunuzla ayrıntılı bir görüşme yapmalı ve sonrasında doğru kararı birlikte vermelisiniz.
Safra kesesi taşlarının tek tek alınması mümkün değildir. Bu sebeple cerrahi operasyon sırasında kese ile birlikte alınır. Endişe etmenize gerek yoktur çünkü vücudumuz bu eksikliğe karşı kendini koruyabilecek yeni bir yöntem geliştirebilme kabiliyetine sahiptir.
Taş Oluşumunu Engellemek İçin Neler Yapılabilir?
Safra kesesi taşı oluşumunu engellemek için yapabilecekleriniz şunlardır:
- Hızlı kilo değişimine dikkat etmelisiniz: Bu durum hem hamilelik döneminde hem de hamilelik sonrası dönemde oldukça önemlidir. Hızlı alınan kilo ve çok hızlı verilen kilo kolesterol seviyelerinde değişikliğe sebep olur. Kolesterol ise birikinti oluşumunda oldukça etkili olduğundan dikkat edilmesi gereken bir konudur.
- Yüksek lif tüketimi yapmalısınız: Diyet listenize mutlaka lifli ürünleri eklemelisiniz. Lifli gıdaların hem sizin hem de bebeğinizin sağlığına olumlu bir etkisi olduğu gibi taş oluşma riskini önleyici bir etkisi de vardır.
- Doğru yağ tüketimine dikkat etmelisiniz: Doymuş yağlar problemin oluşumunda oldukça etkilidir. Bu sebeple doymamış yağlar ile omega-3 yağlarının kullanımına öncelik vermelisiniz.
- Şeker ve rafine karbonhidratlardan uzak durmalısınız: Şeker ve beyaz undan yapılmış makarna, ekmek, hamur işi gibi gıdaların tüketimini mümkün olduğunca azaltmalısınız. Bu tarz gıdaların taş oluşum riskini arttırmasının yanı sıra sizin ve bebeğinizin ihtiyacı olmayan fazla kalori alımına da sebep olur.
- Diyabetiniz varsa kontrol altında tutmalısınız. Diyabet yüksek trigliserit seviyelerine sebep olur ki bu durum safra kesesi taşı oluşmasına sebep olur. Özellikle hamilelik döneminde görülen şeker hastalığınız var ise kontrol altında tutulması gerekir. Bu sebeple doktorunuzun verdiği diyet listesine uymanız hem şeker hastalığından hem de taş oluşumundan sizi koruyacaktır.
Kadınlar erkeklere göre daha çok risk altındadır. Özellikle hamilelik döneminde bu risk daha da artar. Bunun en büyük sebebi hormonal değişikliklerdir. Gebelikte safra kesesi taşı oluşumunu günlük gıda tüketim rutininizde küçük değişiklikler yaparak en aza indirebilirsiniz. Böylece hem kendinizin hem de bebeğinizin sağlığını korumuş olursunuz. Bunların yanı sıra bahsedilen belirtilerden biri ya da birkaçının birlikte yaşandığı durumlarda vakit kaybetmeden doktorunuza haber vermeli ve doktorunuzun verdiği tedaviyi eksiksiz bir şekilde uygulamalısınız.
HAMİLELİKTE KAS GEVŞETİCİ KULLANIMI konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!
HAMİLELİKTE KAS GEVŞETİCİ KULLANIMI: https://www.bebek.com/hamilelikte-kas-gevsetici-kullanimi/
