Hamilelik, pek çok kişi tarafından hormonal değişimlerin yaşanması sonucunda oluşan etkileri ile bilinen bir süreçtir. Vücudu hem fiziksel hem de ruhsal anlamda değiştiren bu hormonların belirli görevleri vardır.
Hamilelik hormonu olarak adlandırılan bu salgılar, gebelik boyunca anne adayını ve bebeği doğrudan etkiler.
O halde hamilelik hormonları nelerdir, görevleri nedir, neden önemlidir, birlikte inceleyelim.
Hamilelik Dönemini Etkileyen 5 Hormon
Bir bebek dünyaya getirmeyi planlayan her anne adayı “Hamilelik hormonu nedir?” sorusunun cevabını merak eder.
Olgunlaşan yumurtanın bir sperm hücresi ile karşılaşıp döllenmesi sonucunda oluşan embriyonun anne rahminde tutunup gelişimini devam ettirebilmesi ve doğumun gerçekleşebilmesi için gerekli olan hormonlara hamilelik hormonu adı verilir.
Gebelik hormonlarının hayati görevleri vardır. Embriyonun gelişmesi, doğuma hazırlık süreci ve doğumun gerçekleşmesi için hamilelikte hormonların önemi oldukça büyüktür.
Gebeliği doğrudan etkileyen en önemli 5 hormonu şu şekilde ele alabiliriz:
Östrojen Hormonu
Östrojen Hormonu Nedir?
Östrojen hormonu; hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan, kadınların fiziksel özelliklerinin oluşumunda ve kadın üreme sisteminde aktif rol alan bir steroiddir.
Östrojen, her yaş aralığındaki kadını doğrudan ilgilendiren salgılardan biridir. Kadınlık hormonu olarak da bilinir ve hayatın her döneminde farklı görevler üstlenir.
Östrojenin Görevleri
Ergenlik döneminin başlaması ile salgı miktarı artan östrojenin seviyeleri, bazı dönemlerde değişikliğe uğrar.
Östrojen;
- Kadın üreme hücresi olan yumurtaların gelişmesini ve olgunlaşmasını sağlar.
- Regl döngüsünü (menstrüasyon) düzenler.
- Ergenlik döneminde göğüslerde büyümeyi sağlar.
- Vücut kıvrımlarının oluşmasında görev alır.
- Kadınlarda kalça bölgesinin yağlanmasına ve dış genital organların gelişmesine yardımcı olur.
Hamilelikte östrojen;
- Embriyonun oluşmasında rol oynar.
- Anne rahmini bebeğin tutunup gelişebileceği şekilde hazırlar.
- Rahim kaslarını çalıştırır.
- Rahimdeki kan akışını hızlandırır.
- Pelvis bölgesinin esnekliğini artırır.
- Göğüs ucunu çevreleyen koyu renkli halkaların (areola) renginin koyulaşmasına yol açar.
- Göğüslerdeki süt kanallarının genişlemesine yardımcı olur ve emzirme için hazır hale getirir.
Östrojenin Gebeliğe Etkisi
Östrojen; yumurtlama ve menstrüasyon üzerinde etkili olan bir salgı olması nedeniyle gebelik oluşmasında büyük bir role sahiptir. Üretim yerinin yumurtalık olması, bu bölgede bir rahatsızlık meydana geldiğinde gebelik oluşmasını engelleyebilir.
Eksikliği veya fazlalığı hamile kalmayı doğrudan etkileyebilir. Östrojen, gebelik dışındaki dönemlerde de vücutta salgılanmaya devam eder. Sadece gebelik varlığında üretilmez. Ancak hamilelikte üretim miktarı çok daha fazladır. Doğumun yaklaşması ile birlikte salgı miktarı düşer ve doğum başlar.
Hamilelik Hormonları Ağlatır mı? Konulu videomuzu inceleyebilirsiniz.
Beta HCG Hormonu
Hamilelik planlayan veya gebelik testi yaptıran her kadının mutlaka bildiği hormonlardan biri Beta-HCG hormonudur.
Beta-HCG Hormonu Nedir?
Asıl adı HCG olan bu salgı, alfa ve beta olmak üzere iki türden oluşur. Hamilelik varlığında kan ve idrarda aranan beta türüdür. Bu nedenle Beta-HCG olarak bilinir.
Beta-HCG, İnsan Koryonik Gonadotropini (Beta human chorionic gonadotropin) adı verilen bir kadınlık salgısıdır. Plasentayı oluşturan hücreler tarafından üretilmektedir. Bu nedenle varlığı, gebeliğe işaret etmektedir. Ancak dış gebelik ve boş kese gebeliği gibi durumlarda da miktarında artış görülebilir.
Beta-HCG’nin Görevleri
Beta-HCG;
- Progesteron hormonunun salgılanmasını destekler.
- Bebeğin rahim içi duvarına tutunabilmesini sağlar.
- Birinci trimesterda meydana gelen mide bulantıları ve kusmanın ana sebebi olarak gösterilir.
Beta-HCG’nin Gebeliğe Etkisi
Beta-HCG hormonu, östrojen hormonundan farklı olarak sadece gebelik varsa fark edilir anlamda ortaya çıkar. Hamileliğin ilk haftalarında yükselen seviyeler gebelik ilerledikçe katlanarak artış gösterir.
Gebe olmayan bir kadının Beta-HCG değerleri 0-10 mlu/ml arasındayken, bu değer gebeliğin ilk haftalarında 10-50 mlu/ml, ilerleyen haftalarda ise 100.000-200.000 mlu/ml gibi değerlere ulaşır.
Progesteron Hormonu
Yumurtlama hormonu veya doğurganlık hormonu olarak bilinen progesteron, hamilelikte önemli görevleri olan bir salgıdır.
Progesteron Hormonu Nedir?
Progesteron, endokrin bezinin korpus luteum adı verilen bölgesinden salgılanan bir hormondur. Yumurtlama üzerinde büyük etkileri vardır.
Progesteronun Görevleri
Progesteron hormonu;
- Östrojen hormonu ile birlikte çalışır.
- Yumurtlamayı kolaylaştırır.
- Kan akışını hızlandırır.
- Rahim iç dokusunu embriyo için hazırlar.
- Rahmin genişleyerek büyümesini sağlar.
- Gereksiz rahim kasılmalarını önleyerek hamileliğin erken sonlanmasının önüne geçer.
Progesteronun Gebeliğe Etkisi
Hamileliği sürdürme işlevinin dışında progesteron, gebelikte başka etkiler de yaratır. Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması, kabızlık sorunu, ayak bileklerinde şişme, halsizlik, tansiyon düşmesi gibi hamilelikte sık yaşanan sorunların birçoğu progesterondan kaynaklıdır.
Oksitosin Hormonu
Hamilelik döneminde ve sonrasında aktif rol alan hormonlardan bir diğeri de oksitosindir.
Oksitosin Hormonu Nedir?
Oksitosin; hipofiz bezinin arka kısmından salgılanan, aşk, zevk alma, mutluluk, annelik gibi duyguların oluşmasında rol alan bir hormondur. Aşk hormonu ve annelik hormonu olarak da bilinir.
Oksitosinin Görevleri
Mutluluk ve haz gibi duyguları destekleyen bir salgı olması, doğumda ve sonrasında oksitosine birçok görev yüklemektedir.
Oksitosin;
- Doğum sancılarının artmasına yol açar. Yani doğumu başlatıcı etki gösterir.
- Yüksek oksitosin değerleri anne adayında ağrı eşiğini yükseltir, doğum sancılarına daha kolay dayanabilmeyi sağlar.
- Bebeğin doğum kanalına inmesine yardımcı olur.
- Anne ve bebek arasındaki bağın kurulmasında büyük rol oynar. Annelik duygusunu artırır.
- Emzirme anında salgılanarak süt üretimi destekler.
- Göğüslerin çevresindeki kasları uyararak emme esnasında göğüslerden süt çıkmasını sağlar.
Oksitosinin Gebeliğe Etkisi
Haz alma ve mutluluğu sağlayan oksitosin; normal zamanlarda eğlenceli aktiviteler yapmak, aşık olmak, cinsel ilişkide bulunmak, masaj yaptırmak gibi eylemlerde salgılanır. Ancak süt üretimi ve doğumun başlamasında da etkili olması, gebeliğin en önemli hormonlarından biri olmasını sağlamaktadır.
Relaksin Hormonu
Yumurtalıklarda salgılanan bir diğer gebelik hormonu ise relaksindir.
Relaksin Hormonu Nedir?
Relaksin, adından da anlaşılacağı üzere bir çeşit rahatlama salgısıdır. Hamileliğin oluşmasıyla birlikte yumurtalıklardan üretilmeye başlar.
Relaksinin Görevleri
Relaksin hormonu;
- Rahim içerisinde yeni kan damarları üretilmesini sağlar. Böylelikle embriyonun gelişmesi için gerekli ortamı oluşturur.
- Normalde sabit durumda bulunan çatı kemiğinin (Pelvis kemikleri) genişlemesini ve esnemesini sağlar.
- Vajinal bölgeyi gevşetir ve doğuma hazırlar.
- Normal doğumun gerçekleşebilmesi için kasları, tendonları ve çatı kemiğini esnetir.
Relaksinin Gebeliğe Etkisi
Relaksin, hamilelik sürecinden daha çok doğum esnasında etkili bir hormondur. Gerekli esnemeyi ve gevşemeyi sağlayarak anne adayını doğuma hazırlar. Bu sayede bebek, pelvisten daha rahat çıkar.
Kadınlarda döllenmenin oluştuğu ilk andan itibaren hamilelik hormonu üretiminde artış yaşanır. Bu hormonlar bebeğin tutunup gelişmesi için vücudu hazırlarken anne adaylarını birçok hamilelik belirtisi ile yüz yüze getirebilir, hatta duygu- durum değişimlerinin yaşanmasına yol açabilir.
Tüm bu etkiler, gebelik hormonlarının birer sonucu olarak normal kabul edilmelidir.
