Hamilelik sürecinde anne adayları bazı sindirim rahatsızlıklarıyla karşılaşırlar. Bunlardan biri de hamilelikte ortaya çıkan reflüdür.
Reflü Nedir?
Reflü midenin ağzında yemek borusuna bağlanan kapakcığın gevşemesi ve midedekilerin boğaza çıkması ile karşılaşılan hastalıktır. Mide suyunun ağza gelmesi ile bulantı ve yanma gibi mide şikayetlerine yol açar.
Mide içindeki sıvının, mide kapakçığından sızarak yemek borusuna kaçma olayına reflü adı verilir. Bu rahatsızlığın başlıca şikayetleri; mide ağrısı, miden yanması ve ağza acı su gelmesi diye adlandırınlan durumlardır. Reflü rahatsızlığı bütün bireylere özgüdür ama bu rahatsızlık gebelik döneminde artmaktadır.
Anne adaylarının %50’sinden fazlası bu şikayeti yaşamaktadır. Gebelik döneminde yaşanan bu rahatsızlık, progesteron hormonunun yemek borusu ve mide arasında bulunan kapakçığın gevşemesinden kaynaklanır. Aynı zamanda gebelik reflüsü; rahim büyümesinden kaynaklanır. Bu büyümeyle birlikte karın içerisinde bulunan basınç artarak, mideye baskı yapmasına ve mide asidinin yukarı kaçmasına neden olur. Bu dönemde meydana gelen tüm şikayetler, gebelik döneminin sona ermesiyle geçecektir.
Hamilelik ve reflü ilişkisi, aslında hamilelikte salgılanan bazı hormonların reflüye zemin hazırlamasından kaynaklanır. Özellikle östrojen ve progesteron hormonları bu duruma sebep olur. Hamilelikte ilk kez reflü olan anne adayları vardır. Ancak doğumdan sonra ek tedaviye gerek kalmadan reflü ortadan kalkar. Ayrıcs hamilelik sırasında önceden reflü olan kadının şikayetleri de artabilir. Bu durumda bebeğe zarar vermeyecek bazı tedaviler ve beslenme önerileri gündeme gelir.
Reflü ve Beslenme
Reflüsü olan anne adaylarına az ve sık yemeleri, yedikten sonra uzanmamaları tavsiye edilmektedir. Ayrıca yemekleri yavaş ve iyi çğneyerek tüketmeleri gerekir. Asitli yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Hamilelik sırasında reflüyü şiddetlendirecek olan, kaçınılması gereken yiyecekler arasında portakal, limon, greyfurt, domates, patates kızartması, cips, soğan, baharat, kahve (kafeinli veya kafeinsiz)ve çay, yer almaktadır. Bunu dışında reflüden şikayet eden anne adaylarına ise yağsız ve baharatsız pişirilmiş kırmızı et ya da tavuk eti, fırında pişmiş patates, brokoli, lahana, havuç, beyaz peynir, muz yemeleri tavsiye edilmektedir.
Yine reflü hastalığından şikayetçi anne adaylarının bol su içmesi gerekmektedir. Ancak suyu yemek sırasında değil, yemekten önce ve sonra içmeleri mideleri için daha iyi olacaktır. Yatmadan en az üç saat önce bir şeyler yemeyi bırakmaları durumunda daha iyi uyuyabileceklerdir. Ayrıca gün içinde dik durmak, baş aşağı eğilmemek de mide asidinin ağza doğru ilerlememesini sağlayabilir. Bunun yanı sıra hamilelik sırasında alınan kilolar da reflü şikayetlerini arttırabilmektedir. Bu sebepten anne adayları çok yememeye dikkat etmeli, fazla kilo almamaya çalışmalıdırlar.
Eğer bu tavsiyelere rağmen reflü hastalığı anne adaylarını rahatsız ediyorsa doktora danışılarak anti asit tabletler kullanılabilir. Bu ilaçların yan etkisi yoktur fakat yine de doktorunuzun tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Hamilelere cerrahi herhangi bir yöntem ya da endoskopik bir tedavi alternatifi genellikle önerilmemektedir. Doğumdan sonra şikayetlerin kaybolacağı gerçeği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Hamilelikte oldukça sık karşılaşılan problemlerden biri de reflü dediğimiz ve midedeki asitin yemek borusuna doğru kaçması olarak tarif edebileceğimiz durumdur. Hamilelerin yaklaşık üçte ikisi reflü belirtilerinden şikayetçi olurlar. Hamile bayanlar bu durumda göğüs kemiğinin arkasında bir yanma ve acı hissi duyarlar. Bazı durumlarda asitli mide sıvısının daha da yukarı kaçması sonucu bu his boğaza yakın bölgelerde dahi hissedilebilir.
Gebelikte reflü görülme nedenleri nelerdir?
Hamilelikte bu durumun bu kadar yaygın olmasının temel nedeni hamilelikte çok yoğun olarak salgılanan progesteron hormonunun yemek borusu ile mideyi ayıran ve genelde kapalı durması gereken kapakçığı (sifinkter) gevşetmesi ve bu suretle asitli mide sıvısının geriye kaçışını kolaylaştırmasıdır. Bunun dışında büyüyen rahimin yukarıda yer alan mideyi daha da yukarıya iterek pozisyonunu değiştirmesi de bir etkendir.
Gebelikte reflüyü önlemek için yapılması gerekenler nelerdir?
Geceleri oluşan reflü belirtileri için yapılabilecek en kolay şey gebenin başını yukarda kalacak şekilde yatış pozisyonun değiştirilmesidir. Gebelikte bu durumun ilaçla da tedavisi mümkündür ve çoğu ilaç bebek açısından güvenlidir.
Antiasitler denilen ve çoğunlukla çiğneme tableti şeklinde alınan ilaçlar midede varolan asiti nötralize ederler. Bunlarda içlerinde kasyum ve/veya magnezyum minerali içerenler hamilelikte kullanım için en güvenilir olanlardır. H2 blokerleri denilen ilaçlar ise midedeki hücrelerden asit salınımını engellerler. Bunlar arasında hamilelikte en deneyimli olduğumuz ilaç ranitidindir (farmakolojik adı). 1997’de ABD’de yapılan ve yayınlanan bir çalışmada günde iki defa alınan bu ilaçla reflü belirtilerinin ciddi ölçüde azaldığı gösterilmiştir. Daha yeni geliştirilmiş olan proton pompası inhibitörleri denilen gruptaki ilaçlar da asit salınımını azaltan etkiye sahiplerdir.
Bunların gebelikte kullanımıyla ilgili deneyim daha az olsa da özellikle lansoprazole denilen (farmakolojik adı) ilacın bebek için güvenli olduğu bildirilmektedir. Eğer bu reflü belirtilerine mide ağrıları da eşlik ediyorsa, o zaman Helikobakter pylori denilen bir bakterinin midedeki varlığına ilşkin bir kan testinin de yapılması gerekebilir. Bu test pozitif çıkarsa, bunun tedavisi için verilen antibiyotik ağırlıklı tedavinin gebelikte de verilmesi uygundur.
Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Sağlığı Bölümü’nden Uzman Dr. İbrahim Sözen
Gebelik reflüsü nasıl tedavi edilir?
Gebelik reflüsünün tedavisinde beslenme ve yemek alışkanlıkları büyük önem taşımaktadır. Bunun için siz anne adaylarının reflüyü artıracak besinlerden uzak durması gerekmektedir. Bu rahatsızlığı hafifletmenin en önemli yolu az az ama sık yemek yemektir. Gebelik reflüsünü hafifletmenin bir başka yolu ise uzun süreli açlıktan kaçınmak ve mideye bir anda fazla yüklenmemektir.
Gebelik reflüsünü önlemek isteyen anne adayları; yağlı ve baharatlı besinlerden, çikolatalardan, fazla çay-kahve tüketiminden ve domatesli yiyeceklerden sakınmalıdır. Tabii ki bunlarla beraber varsa alkol ve sigara tüketiminden kaçınılmalıdır ki anne adaylarının zaten kesinlikle sigara ve alkol kullanmaması gereklidir. Tüm bunların yanı sıra yemeklerin yavaş ve çok çiğnenerek yenmesinde fayda vardır. Reflüyü artırmamak adına yemek esnasında çok su tüketiminden kaçınılmakla birlikte sadece yemek arasında su içilmesi gerekmektedir.
Gebelik döneminde aşırı kilo alımına dikkat etmek gerekir çünkü kilo reflüyü tetikleyen bir unsurdur. Belirttiğimiz tüm önerilerin dışında, gebelik reflüsünü hafifletecek bir başka etmen karın bölgenizi sıkacak giysilerden kaçınmanız olacaktır. Son olarak uyurken ya da uzanırken yastığınızın yüksek olması reflünüzü azaltan tavsiyelerden biridir.
Reflü halk arasında çok fazla görülen bir hastalıktır. Bu rahatsızlık özellikle gebelik döneminde siz anne adaylarına fazlasıyla huzursuzluk verebilir. Bu yüzden önerilere uymanız sağlığınız ve huzurunuz açısından büyük önem taşıyacaktır. Aynı şekilde reflü şikayetinizin devam etmesi halinde uzman doktorunuza danışmanız bebeğinizin ve haliyle sizin sağlığınız açısından önem teşkil eder. Sağlıkla kalın.
Hamilelikte sağlık ile ilgili içerikler için tıklayın! https://www.bebek.com/hamilelikte-saglik/
